Jump to content

Будапешт

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Будапешт
Budapest (Унгар)
Унгарын Нийслэл Хот
Magyarország fővárosa
Унгарт тодруулсан Будапешт хот
Унгарт тодруулсан Будапешт хот
Будапешт, Унгар
Будапешт
Будапешт
Унгар дахь байршил
Будапешт, Европ
Будапешт
Будапешт
Европ дахь байршил
Солбицол: 47°29′33″N 19°03′05″E / 47.49250°N 19.05139°E / 47.49250; 19.05139Солбицол: 47°29′33″N 19°03′05″E / 47.49250°N 19.05139°E / 47.49250; 19.05139
Улс Унгар
БүсТөв Унгар
Буда, Пешт болон Обудагийн нэгдэл11 сарын 17, 1873
Засаг захиргаа
  ТөрөлХотын дарга – Зөвлөл
  БиетБудапештын Ерөнхий Ассамблей
  Хотын даргаГергели Карачонь (Ярилцлага)
Газар нутаг
  Нийслэл болон хотын захиргаа525.2 км2 (202.8 бээр2)
  Хотын нутаг
2,538 км2 (980 бээр2)
  Бөөгнөрөл
6,917 км2 (2,671 бээр2)
ӨндөрХамгийн доод (Дунай мөрөн) 96 м
Хамгийн өндөр (Яношын толгод) 527 м (315−1,729 фут)
Хүн ам
 (2022 оны тооллого)[5]
  Нийслэл болон хотын захиргаа1,685,342
  Тооцоо 
(2023 оны 1 сар)[3]
1,671,004
  Байр1-т (ЕХ-д 9-д)
  Нягтрал3,182/км2 (8,240/бээр2)
  Бөөгнөрөл
2,999,794[3]
  Нягтрал434/км2 (1,120/бээр2)
ДНБ Нэрлэсэн (2022)
  Нийслэл болон хотын захиргаа€62 тэрбум (Унгарын 36.7%)
  Хотын бөөгнөрөл€82 тэрбум (Унгарын 48.5%)
  Нэг хүнд ноогдох (Хот) (нэрлэсэн)€36,276,[6] €56.100[6]
Цагийн бүсUTC+1 (ТЕЦ)
  Зун (ЗЦ)UTC+2 (ТЕЗЦ)
Шуудангийн код(ууд)
1011–1239
Бүс нутгийн код1
ISO 3166 кодHU-BU
НДНСБ кодHU101
ХХИ (2022)0.936[7]маш өндөр · 1-р байр
Олон улсын нисэх онгоцны буудалФеренц Листийн олон улсын нисэх онгоцны буудал
Вэб сайтBudapestInfo албан ёсны
Засгийн газрын албан ёсны
Албан ёсны нэрБудапешт, Дунай мөрний эрэг, Буда цайзын хороолол, Андрашийн өргөн чөлөөг оруулан
ШалгуурСоёлын: ii, iv
Эшлэл400
Бүртгэл1987 (11 дэх чуулган)
Сунгалт2002
Бүс нутаг473.3 га

Будапешт (мажараар Budapest гэж бичнэ; монгол орос мажар англи цөмөөр [ˈbudɒpɛʃt] - Будапешт гэж дууддаг) бол Унгар улсын нийслэл, саятан хот юм.

1873 онд Дунай мөрний баруун эргийн Буда, Обуда хэмээх хоёр сууринг зүүн эргийн Пешт сууринтай нэгтгэснээр "Будапешт" нэрт хот үүсчээ.[8][9] 1783 онд Буда Пешт хоёр нийлээд 48 мянга, 1900 онд нэгдмэл Будапешт 733 мянган хүнтэй байсан бол одоо [2011 онд] яг Будапешт хотын гэх 525 км² нутагт[8] 1.74 сая[10], хотын гаднах хүй дүүргийг багтаахад 3.3 сая хүн оршин сууж байна.[11][12]

Зүүлтийн холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. "Будапешт хотын захиргаа (албан ёсны)". 2014-09-11. Татаж авсан: 2024-11-24.
  2. "Területi statisztikai évkönyv, 2022" [Бүс нутгийн статистикийн эмхэтгэл, 2022 → Төв Унгар: Будапешт (525 км2) болон Пешт (6,392 км2)]. www.ksh.hu. Унгарын Статистикийн Төв Газар (УСТГ). 2023. p. 4. Татаж авсан: 2024-11-24.
  3. 3.0 3.1 "22.1.2.1. Хүйс, муж, бүсээр нь оршин суудаг хүн ам, 1-р сарын 1 (жилийн цуврал)". www.ksh.hu. Унгарын Статистикийн Төв Газар (УСТГ). 2023-08-31. Татаж авсан: 2024-11-24.
  4. "Хотын хамгийн өндөр толгодоос Будапештын хамгийн сайхан үзэмж". stay.com – Будапешт. 2014-09-11. Эх хувилбараас архивласан: 2010-06-23. Татаж авсан: 2024-11-24.
  5. "2022 оны Унгарын хүн амын тооллого". www.ksh.hu. Унгарын Статистикийн Төв Газар (УСТГ). 2023-12-07. Татаж авсан: 2024-11-24.
  6. 6.0 6.1 6.2 Хэд хэдэн эх сурвалж:
  7. "Үндэстний хөгжлийн индекс - дэд үндэстний ХХИ - Глобал мэдээллийн лаборатори". globaldatalab.org.
  8. 8.0 8.1 Török, András, "Budapest", Encarta, <http://encarta.msn.com/encyclopedia_761572648/Budapest.html> (retrieved on 2008-04-06)[permanent dead link]
  9. Molnar, A Concise History of Hungary, Chronology pp. 15.
  10. "2011 Hungarian Census" (PDF). Hungary Central Statistical Office. 2012-03-27. Татаж авсан: 2012-03-27.
  11. "History of the Budapest Commuter Association (English))". Эх хувилбараас архивласан: 2008-10-14. Татаж авсан: 2012-08-17.
  12. "Settlements of the Budapest Commuter Area (Hungarian)" (PDF). Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 2006-11-25. Татаж авсан: 2012-08-17.