Jump to content

Унгар

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Энэ хуудас нь улсын тухай өгүүлнэ. Бусад хэрэглээг, «Унгар (салаа утга)»-с харна уу.
Унгар
Magyarország (Унгар)
Төрийн дуулал: "Himnusz" (Унгар)[1]
(Монгол: "Төрийн дуулал")
 Унгар улсын байршил (хар ногоон) – Европ (ногоон & хар саарал) – Европын Холбоо (ногоон)  –  [Legend]
 Унгар улсын байршил (хар ногоон)

– Европ (ногоон & хар саарал)
– Европын Холбоо (ногоон)  –  [Legend]

Нийслэл
ба томоохон хот
Будапешт
47°26′N 19°15′E / 47.433°N 19.250°E / 47.433; 19.250
Албан ёсны хэлУнгар хэл[2]
Угсаатны бүлгүүд
(2022 тооллого)
Шашин
(2011 тооллого)[4]
Ард түмний нэршилУнгарчууд‎
Төр засагНэгдмэл ноёрхогч-намын парламентын бүгд найрамдах улс
Шуйок Тамаш
Орбан Виктор
Хууль тогтоох байгууллагаҮндэсний Ассамблей
Түүх
895[5]
12 сарын 25, 1000 он[6]
4 сарын 24, 1222 он
8 сарын 29, 1526 он
9 сарын 2, 1686 он
3 сарын 15, 1848 он
3 сарын 30, 1867 он
6 сарын 4, 1920 он
10 сарын 23, 1989 он
3 сарын 12, 1999 он
5 сарын 1, 2004 он
Газар нутаг
• Нийт
93,030[7] км2 (108)
• Усны эзлэх талбай (%)
3.7[8]
Хүн ам
• 2023 тооцоо
9,678,000[9] (92)
• Нягтаршил
105/км2 (78)
ДНБ (ХАЧП)2023 тооцоо
• Нийт
▲ $427 тэрбум[10] (54)
• Нэг хүнд ноогдох
▲ $43,907[10] (42)
ДНБ (нэрлэсэн)2023 тооцоо
• Нийт
▲ $188 тэрбум[10] (58)
• Нэг хүнд ноогдох
▲ $19,385[10] (57)
ОТББИ (2020)  28.3[11]
бага
ХХИ (2021)▲ 0.846[12]
маш өндөр · 46
Мөнгөний нэгжФоринт (HUF)
Цагийн бүсUTC+1 (ТЕЦ)
• Зуны цаг (ЗЦ)
UTC+2 (ТЕЗЦ)
Огнооны форматжжжж.сс.өө.
Жолооны талбаруун
Утасны томьёо+36
Домэйн нэр.hu[a]
  1. ^  Европын Холбооны бусад гишүүн орнуудтай хамт .eu домэйныг мөн ашигладаг.

Унгар (Унгар: Magyarország, Мажярорсааг), албан ёсоор Унгар Улс нь Карпатын нам дор газарт орших далайд гарцгүй төв Европын улс юм. Австри, Словак, Украин, Румын, Серби, Хорват, Словени улсуудтай хиллэнэ. Нийслэл болон хамгийн том хот нь Будапешт. Унгар улс ЭЗХАХБ, НАТО, Европын Холбооны гишүүн, Шенгений хэлэлцээрт нэгдсэн. Албан ёсны хэл нь Урал хэлний бүлгийн Унгар буюу Мажяр хэл. Энэ нь Энэтхэг-Европ хэлний язгуурт багтдаггүй Европын Холбооны дөрвөн албан ёсны хэлний нэг нь юм.

Кельт (НТӨ 450 оноос хойш) болон Ромын (НТӨ IX-IV зуун) үеэс хойш IX зууны сүүл үед мажаарчуудын удирдагч Арпаад Унгар улсыг үндэслэн байгуулсан бөгөөд түүний гуч I Иштван 1000 онд Ромоос илгээсэн титмийг зүүн хаан ширээнд суужээ. Унгарын Вант Улс дундаа бага сага тасалдалтай 946 жилийн турш оршин тогтносон. Зарим үед тус улс Өрнөдийн соёлын төвүүдийн нэг гэж тооцогдож байлаа. Энэ үеийн дараа коммунист эрин (1947-1989) залгаж авсан бөгөөд энэ үед гарсан 1956 оны Унгарын хувьсгал, 1989 онд Австритай залгаа хилээ нээсэн нь Зөвлөлтийн эвслийн бутралыг түргэсгэсэн зэрэг нь олон улсын анхаарлыг татсан юм. Одоо тус улс нь парламентийн бүгд найрамдах засаглалтай (1989 оноос хойш). Өнөөдөр Унгар улс өндөр орлоготой эдийн засаг[13] болсон бөгөд зарим эдийн засгийн үзүүлэлтээрээ бүсдээ тэргүүлдэг[14]. Тус улсын одоогийн зорилго нь ОУВС-гийн стандартаар (тус улсын ХХИ[15] дэлхийд 36-д орох бөгөөд улам бүр өссөөр байгаа билээ) хөгжингүй улс болоход оршино.

Унгар нь сүүлийн арван жилд дэлхийн хамгийн их жуулчид очдог 15 газрын нэг байсан[16][17]. Нийслэл Будапешт хот нь дэлхийн хамгийн үзэсгэлэнтэй хотуудын нэг гэж тооцогддог[18][19]. Тус улсад дэлхийн хоёрдахь том халуун нуур Хэвиц нуур, Төв Европын хамгийн том нуур Балатон нуур, Европ дахь хамгийн том байгалийн хээр байдаг.

Орон нутаг

[засварлах | кодоор засварлах]
Газар (орон)
Муж (бүс)
Аймаг (хошуу)
Хүн ам
(2012)
Төв Унгар
(Унгарын төв газар) 		Төв Унгар
(Унгарын төв муж) 		Будапешт 1,740,041
Пешт 1,245,048
Дунантуль
(Дунайн цаад газар) 		Төв Дунантуль
(Дунайн цаад
газрын төв муж) 		Фейер 425,581
Комаром-Эстергом 310,200
Веспрем 354,565
Өрнө Дунантуль
(Дунайн цаад
газрын өрнөд муж) 		Дьёр-Мошон-Шопрон 451,827
Ваш 256,458
Зала 285,154
Өмнө Дунантуль
(Дунайн цаад
газрын өмнөд муж) 		Баранья 388,907
Шомодь 315,850
Тольна 229,116
Умард Альфёльд хоёр
(Умард газар ба
Нам доор газар) 		Умар Унгар
(Унгарын умард муж) 		Боршод-Абауй-Земплен 678,261
Хевеш 305,336
Ноград 198,933
Умар Альфёльд
(Умард нам доор газар) 		Хайду-Бихар 538,037
Яс-Надькун-Сольнок 383,128
Сабольч-Сатмар-Берег 551,871
Өмнө Альфёльд
(Өмнөд нам доор газар) 		Бач-Кишкун 522,312
Бекеш 357,740
Чонград 419,366
3 газар 7 муж 19 аймаг + Будапешт 9,957,731

Тэмдэглэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Унгарт хүмүүс олон угсаатан сонгож чадах тул нийлбэр нь 100% давж болно.

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ "The Story Behind the Hungarian National Anthem". Jules S. Vállay. Эх хувилбараас архивласан: 10 October 2017. Татаж авсан: 8 May 2017.
  2. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Flaw
  3. ↑ Vukovich, Gabriella (2018). Mikrocenzus 2016 – 12. Nemzetiségi adatok [2016 microcensus – 12. Ethnic data] (PDF). Hungarian Central Statistical Office (мажар хэлээр). Budapest. ISBN 978-963-235-542-9. Татаж авсан: 10 January 2019.
  4. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Census2011det
  5. ↑ Encyclopedia Americana: Heart to India. Vol. 1. Scholastic Library Pub. 2006. p. 581. ISBN 978-0-7172-0139-6.
  6. ↑ University of British Columbia. Committee for Medieval Studies, Studies in medieval and renaissance history, Committee for Medieval Studies, University of British Columbia, 1980, p. 159
  7. ↑ "Hungary". CIA The World Factbook. Татаж авсан: 27 March 2014.
  8. ↑ "CIA World Factbook weboldal". Татаж авсан: 3 June 2009.
  9. ↑ "22.1.1.1. Main indicators of population and vital events". www.ksh.hu. Hungarian Central Statistical Office (KSH). Татаж авсан: 9 February 2022.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 "World Economic Outlook Database, April 2023". IMF.org. International Monetary Fund. April 2023.
  11. ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Татаж авсан: 9 August 2021.
  12. ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (англи хэлээр). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Татаж авсан: 8 September 2022.
  13. ↑ World Bank Country Classification, 2007
  14. ↑ "PowerPoint bemutató" (PDF). Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 2015-09-14. Татаж авсан: 2008-09-14.
  15. ↑ "Microsoft Word - NHDP_HU_NSRF_en_r1.doc" (PDF). Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 2008-05-27. Татаж авсан: 2008-09-14.
  16. ↑ Index - Miért menjünk Magyarországra? Miért menjünk Szlovákiába?
  17. ↑ "Archive copy". Эх хувилбараас архивласан: 2007-04-23. Татаж авсан: 2008-09-14.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  18. ↑ http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/400bis.pdf
  19. ↑ Будапешт Дунай мөрний эрэг, Буда цайз, Андрасси өргөн чөлөөний хамт Дэлхийн өвд бүртгэгдсэн - Зураг, мэдээлэл, аялал жуулчлалын сурвалжлагууд

Цахим холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Унгар&oldid=771744"-с авсан