Арал

Арал гэдэг нь далай, тэнгис, нуур, мөрний (голын) доторх усаар хүрээлэгдсэн хуурай газар юм. Эх газрын арал нь хуурай газрын экзоген явц, суултын улмаас эх газраас тусгаарладсан байдаг бол далайнх нь галт уулын ба шүрийн үүсэлтэй. Олон арал бөөгнөрсөн бол олтриг гэнэ.


Арлууд нь тивтэй харьцуулахад жижиг боловч дэлхийн байгаль орчинд чухал ач холбогдолтой. Эдгээр нь биологийн олон янз байдлын төв болж, олон тооны эндемик зүйл бүхий өвөрмөц экосистемийг байрлуулдаг. Олон арлуудын биологийн олон янз байдлыг хадгалахын тулд тусгай хамгаалалттай газар гэж тодорхойлсон байдаг. Нэмж дурдахад арлуудын шүрэн хад нь шуурганы нөлөөллийг бууруулдаг, тэд бас дэлхийн дулаарлтай тэмцэхэд маш их тусалдаг. Тэд мөн нүүдлийн амьтдын амрах цэг болдог. Цэвэр ус, хөрс үүсгэх зэрэг чухал экосистемийн үйлчилгээг үзүүлдэг. Арлууд нь байгаль орчны өөрчлөлтөнд эмзэг бөгөөд орчны чиг хандлагыг хянахад чухал ач холбогдолтой юм.[1]

Дэлхийн томоохон 25 арал[засварлах | кодоор засварлах]

Дэс Нэр Талбай
(км²)
Улс орон
1 Гренланд 2,130,800[2] ДаниДани Дани ( Гренланд)
2 Шинэ Гвиней 785,753 ИндонезИндонез Индонез, Папуа Шинэ ГвинейПапуа Шинэ Гвиней Папуа Шинэ Гвиней
3 Калимантан (Борнео) 748.168 БрунейБруней Бруней, ИндонезИндонез Индонез, МалайзМалайз Малайз
4 Мадагаскар 587,713 МадагаскарМадагаскар Мадагаскар
5 Баффины арал 507.451[3] КанадКанад Канад
6 Суматра 443,066 ИндонезИндонез Индонез
7 Хоншю 225,800 ЯпонЯпон Япон
8 Их Британи 218,595[4] Их Британи (Англи, Шотланд, Уэльс)
9 Виктори 217,291[3] КанадКанад Канад
10 Элсмир 196,236[3] КанадКанад Канад
11 Сулавеси 180,681 ИндонезИндонез Индонез
12 Өмнөд арал 145,836 Шинэ ЗеландШинэ Зеланд Шинэ Зеланд
13 Ява 138,794 ИндонезИндонез Индонез
14 Умард арал 111,583 Шинэ ЗеландШинэ Зеланд Шинэ Зеланд
15 Лузон 109,965 ФилиппинФилиппин Филиппин
16 Ньюфаундленд 108,860[3] КанадКанад Канад
17 Куба 105,806 КубаКуба Куба
18 Исланд 103,000 ИсландIsland Исланд
19 Минданао 97,530 ФилиппинФилиппин Филиппин
20 Ирланд 81,638 ИрландИрланд Ирланд, Их Британи (Умард Ирланд)
21 Хоккайдо 78,719 ЯпонЯпон Япон
22 Хайти (Хиспаниола) 73,929 Бүгд Найрамдах Доминикан УлсБүгд Найрамдах Доминикан Улс Бүгд Найрамдах Доминикан Улс, ХаитиХаити Хаити
23 Сахалин 72,493 Оросын Холбооны УлсОросын Холбооны Улс Орос
24 Банкс 70,028[3] КанадКанад Канад
25 Ланка 65,268[2] Шри ЛанкаШри Ланка Шри Ланка

Эх үүсвэр[засварлах | кодоор засварлах]

  1. "Google Scholar". scholar.google.com. Retrieved 2024-03-13.
  2. 2.0 2.1 Joshua Calder’s World Island Info
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 "Atlas of Canada". Archived from the original on 2013-01-22. Retrieved 2012-03-02.
  4. Unsourced / Wikipedia article

Stub icon

Энэ өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.