Jump to content

Зөвлөлтийн Шинэ эдийн засгийн бодлого

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

Зөвлөлтийн Шинэ эдийн засгийн бодлого (орос. новая экономическая политика, товч. НЭП) — 1921-1928 онуудад Зөвлөлт Орост дараа нь Зөвлөлт Холбоот Улсад хэрэгжүүлсэн эдийн засгийн бодлого.

1921 онд Оросын коммунист намын (большевик) X их хурлаар Зөвлөлт Оросын эдийн засгийн уналтад хүргэсэн Иргэний дайн, гадаадын довтолгооны үеэр явуулж байсан "дайны коммунизм"-ын бодлогыг орлуулж баталсан байна. Шинэ эдийн засгийн бодлогын гол агуулга нь хөдөө орон нутагт ашигт малтмалын илүүдэл татварыг хүнсний татвараар (үр тарианы 70 хүртэлх хувийг үр тарианы үлдэгдлийн үед хураан авсан, 30 орчим хувийг байгалийн татвараар хураан авсан) сольж, зах зээлийг ашиглах, өмчийн янз бүрийн хэлбэрүүд, концесс хэлбэрээр гадаадын капиталыг татах, мөнгөний шинэчлэл хийх (1922-1924) зэрэг юм. Үүний үр дүнд Зөвлөлтийн рубль чөлөөтэй хөрвөх валют болсон юм.

Эдийн засгийн шинэ бодлого нь төлөвлөгөөт болон зах зээлийн механизмыг ашиглан холимог эдийн засгийг төрийн зохицуулалттай явуулна гэж үзсэн юм.

Шинэ бодлого нь дэлхийн нэгдүгээр дайн, иргэний дайны улмаас сүйрсэн үндэсний эдийн засаг, эдийн засгийг хурдан сэргээх боломжийг олгосон.

Эдийн засгийн бодлогын үзэл санаануудыг 1980-аад оноос хойш Дэн Сяопин Хятадын эдийн засагт ашиглаж хурдацтай хөгжил эвчирсан гэж судлаачид үздэг.

Албан ёсоор 1931 оны 10-р сарын 11-нд ЗСБНХУ-д хувийн худалдаа хийхийг бүрэн хориглох тогтоол батлагдсанаар л Эдийн засгийн шинэ бодлого дуусгавар болжээ.

Эдийн засгийн шинэ бодлого задран унаснаар Сталинизмын эрин үе, хомсдолын гүнзгий эрин үе эхэлсэн юм.