Казах (салаа утга)

Хасаг орон — Казахстан — Казакстан

«Хасаг хасагтайгаа хасагаараа ярья»

Хасаг (дуудлага нь [хас_аг], худам монголоор qasaɣ – хасаг, халимаг кирилээр хасг, оноосон нэрийн хувьд хасагаар қазақ – qazaq, үүнээс Монголд Казак буюу [казаак] гэж хэлдэг, оросоор казах → англи латин үсгээр Kazakh, Монголд голчлон Казах гэж бичиж байна) гэж Төв Ази, Дунд Азид төвлөн оршиж буй улс орон, түүний үндсэн хүн ам, хэл соёлоор бусдаас ялгарах 15 саяаар тоологдох ард түмний ерөнхий нэр юм.

Салаа нэр

Ойр холын олон шалтгаанаас болоод энэ нэр Монголд, Монгол үндэстний дунд хэд хэдэн хувилбар болж салаалсан. Өдгөө товч оноосон нэрийг Монгол улсад монгол кирилээр «Хасаг», «Казах», «Казак» гэж гурван янзаар бичиж, хэлж байгаа юм.

Дээрх гурван нэрээс сонгон бичихдээ Ц.Дамдинсүрэн, А.Лувсандэндэв нарын зохиосон "Орос-Монгол толь" (1982), Я.Цэвэлийн зохиосон "Монгол хэлний тайлбар толь" (1966), Өвөр Монголын ардын хэвлэлийн хорооны хэвлэсэн "Монгол хэлний толь" (1997), Мунын Бямбын гардан найруулсан "Хальмг-Орс толь" (1977) тус бүрт "Хасаг" (qasaɣ, Хасг) нь ганцаараа эсвэл үндсэн үг болж бичигдсэнийг баримтлав.

Утга ялган бичих

• оросоор казах (үндэстэн) ≠ казак (цэрэг)
• англиар kazakh (үндэстэн) ≠ cossack (цэрэг)
• украйнаар казах (үндэстэн) ≠ козак (цэрэг)
• хасагаар қазақ (үндэстэн) ≠ казак (цэрэг)
• монголоор хасаг (үндэстэн) ≠ хазаг (цэрэг)

Бусад утга

• "Хасаг" гэдэг үг орсон гарчигтай хуудсуудыг жагсаах
• "Хасагийн" гэдэг үг орсон гарчигтай хуудсуудыг жагсаах
• "Казах" гэдэг үг орсон гарчигтай хуудсуудыг жагсаах
• "Казахийн" гэдэг үг орсон гарчигтай хуудсуудыг жагсаах
• "Казахстан" гэдэг үг орсон гарчигтай хуудсуудыг жагсаах
• "Казахстаны" гэдэг үг орсон гарчигтай хуудсуудыг жагсаах

Мөн үзэх

• Казахийн түүх

тайлбар

Энэ хуудас нь олон салаа утгатай үгсийг ялгах зориулалттай.
Энэ хуудсанд холбогдсон хуудас байвал тохирох бичлэг рүү нь холбоосыг нь солино уу.

Гадаад холбоос

• Казах touristinfocenter.mn
• [1]