Панчатантра

Панчатантра (IAST: Pañcatantra, самгарди хэлээр: पञ्चतन्त्र, !پنچ تنتر 'Таван сургамж') нь эртний Энэтхэгийн шүлэглэсэн болон үргэлжилсэн үгийн хэлбэрээр бичигдсэн, амьтны тухай ёгт үлгэрүүдийн цоморлиг юм. Зарим эх сурвалжид дурьдсанаар^[1] МЭӨ 3-р зуунд Вишну Шарма самгарди хэлээр бүтээжээ. Буддын шашны Урьд насны домгууд зэрэг "бидний төсөөлж чадах хамгийн эртний ёгт үлгэрүүд"-тэй адил, ардын аман зохиолд тулгуурлан бичигджээ^[2]^[3]. "Энэтхэгийн утга зохиолын хамгийн олон удаа орчуулагдсан бүтээл"^[4] бөгөөд уг цоморлигт багтдаг үлгэрүүдийг дэлхий даяар мэддэг гэхэд хилсдэхгүй^[5] Эджертон (1924)-ы дурьдсанаар:^[6]

…50 гаруй хэлээр, тэдний дөрөвний гурав нь Энэтхэг бус хэл, 200 гаруй ялгаатай хувилбарууд мэдэгдээд байна. 11-р зууны эх гэхэд уг бүтээл Европт хүрч, 1600 оноос өмнө грек, латин, испани, итали, герман, англи, өвөг слав, чех, магадгүй бусад слав хэлүүдээр орчуулагдаад байв. Таван сургамж Жава арлаас Исланд хүртэл дэлгэрчээ… [Энэтхэгт] дахин дахин засварлагдаж, баяжуулагдаж, товчлогдож, шүлэглэсэн хувилбарт орж, эргээд үргэлжилсэн үгээр илэрхийлэгдэж, эртний болон орчин үеийн аялгаар орчуулагдаж, тэгснээ эргээд самгарди руу буулгагдаж байв. Үлгэрүүдийн ихэнх нь Хиндусчуудын ардын аман зохиол болон уламжлагдаж, орчин үеийн аман зохиол судлаачид тэднийг нь сурвалжлан цуглуулсаар байлаа.

Эх сурвалж

↑ Жэкобс 1888, Introduction, page xv; Райдер 1925, Translator's introduction, quoting Hertel: "that the original work was composed in Kashmir, about 200 B.C. At this date, however, many of the individual stories were already ancient."
↑ Doris Lessing, Problems, Myths and Stories, London: Institute for Cultural Research Monograph Series No. 36, 1999, p 13
↑ Jataka tales#cite note-7
↑ Introduction, Оливелл 2006, quoting Эджертон 1924.
↑ Ryder 1925, Translator's introduction: "The Panchatantra contains the most widely known stories in the world. If it were further declared that the Panchatantra is the best collection of stories in the world, the assertion could hardly be disproved, and would probably command the assent of those possessing the knowledge for a judgment."
↑ Эджертон 1924, p. 3. "reacht" and "workt" have been changed to conventional spelling.

[1] Жэкобс 1888, Introduction, page xv; Райдер 1925, Translator's introduction, quoting Hertel: "that the original work was composed in Kashmir, about 200 B.C. At this date, however, many of the individual stories were already ancient."

[2] Doris Lessing, Problems, Myths and Stories, London: Institute for Cultural Research Monograph Series No. 36, 1999, p 13

[3] Jataka tales#cite note-7

[4] Introduction, Оливелл 2006, quoting Эджертон 1924.

[5] Ryder 1925, Translator's introduction: "The Panchatantra contains the most widely known stories in the world. If it were further declared that the Panchatantra is the best collection of stories in the world, the assertion could hardly be disproved, and would probably command the assent of those possessing the knowledge for a judgment."

[6] Эджертон 1924, p. 3. "reacht" and "workt" have been changed to conventional spelling.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]