Хамгаалагдсан газар

Тусгай хамгаалалттай газар нутаг буюу хамгаалалтын бүс гэдэг нь байгаль, экологи, соёлын үнэт зүйлсийн, ач холбогдлоороо хүлээн зөвшөөрөгдөж хамгаалалтад авсан газар нутаг юм. Тусгай хамгаалалттай газар нутаг нь хүн болон байгалийн нөөцийг ашиглах (түлээ, ойн дагалдах бүтээгдэхүүн, ус, ...гэх мэт) ажилгааг хязгаарласан газар юм. ^[1]

"Тусгай хамгаалалттай газар нутаг" гэсэн нэр томьёо нь далайн тусгай хамгаалалттай газар нутаг, олон хил дамнасан хил дамнасан хамгаалалттай газар нутгийг мөн багтаадаг. 2016 онд дэлхийн хуурай газрын 17 орчим хувийг эзлэх (Антарктидыг тооцохгүйгээр) 161,000 гаруй тусгай хамгаалалттай газар нутаг бүртгэгджээ. ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] ^[6]

Хуурай газар дээрх уснаас гадна улсын харьяанд байгаа 14,688 Далайн тусгай хамгаалалттай газар нутаг (ТХНБ) байдаг бөгөөд эдгээр нь далайн эргийн болон далайн бүс нутгийн ойролцоогоор 10.2%, дэлхийн далайн бүс нутгийн 4.12% -ийг хамардаг. ^[2] Үүний эсрэгээр, аливаа улсад хамааралгүй, дэлхийн далай тэнгисийн ердөө 0.25% нь ТХНБ-д хамрагддаг. ^[2] ^[7]

Экосистемийн үйлчилгээ, соёлын үнэт зүйлстэй холбоотой байгалийг урт хугацаанд хамгаалахын тулд хууль эрх зүйн болон бусад үр дүнтэй арга хэрэгслээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн, тусгайлан зориулсан, удирддаг, тодорхой тодорхойлсон газарзүйн орон зай.

Тусгай хамгаалалттай газар ба цаг уурын өөрчлөлт[засварлах | кодоор засварлах]

Тусгай хамгаалалттай газар нутаг нь цаг уурын өөрчлөлтийн нөлөөг янз бүрийн аргаар багасгадаг.

Загас агнуур, ан агнуур, бүтээн байгуулалт, хөдөө аж ахуй, уул уурхай, мод бэлтгэх, заримдаа нэвтрэх зэрэг доройтлын үйл ажиллагааг хориглох. ^[8]
Бууралт: зүйлийн тархалтын өөрчлөлт, шуурганы эрч хүч, далайн түвшний өсөлтийн нөлөөлөл. ^[8]
Шүрэн хадны уур амьсгалын өөрчлөлтийн аюул
Далайн хүчиллэгжилттэй : далайн эргийн анхдагч үйлдвэрлэгчдийг хадгалах, телеост биомасс ( осмос зохицуулалтын буфер рН-ийн өөрчлөлт) нэмэгдүүлэх, биологийн насосоор дамжуулан байгалийн нүүрстөрөгчийн шингээлтийг нэмэгдүүлэх замаар тэмцдэг ^[8]
Өсөх: популяци, зүйлийн уян хатан байдал, генетикийн олон янз байдал, дасан зохицох боломж, устах эрсдэлийг бууруулдаг ^[8]

↑ Lele, Sharachchandra; Wilshusen, Peter; Brockington, Dan; Seidler, Reinmar; Bawa, Kamaljit (1 May 2010). "Beyond exclusion: alternative approaches to biodiversity conservation in the developing tropics". Current Opinion in Environmental Sustainability (in англи). 2 (1): 94–100. Bibcode:2010COES....2...94L. doi:10.1016/j.cosust.2010.03.006. ISSN 1877-3435.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 "Protected Planet Report 2016" (PDF). UNEP-WCMC and IUCN. Archived (PDF) from the original on 2016-09-02. Retrieved 7 February 2020. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; name "PPR16" defined multiple times with different content
↑ Soutullo, Alvaro (2010). "Extent of the Global Network of Terrestrial Protected Areas". Conservation Biology (in англи). 24 (2): 362–363. Bibcode:2010ConBi..24..362.. doi:10.1111/j.1523-1739.2010.01465.x. ISSN 1523-1739. PMID 20491846. S2CID 32390446.
↑ "unstats - Millennium Indicators". Archived from the original on 27 September 2017. Retrieved 28 August 2018.
↑ Mora C, Sale P (2011). "Ongoing global biodiversity loss and the need to move beyond protected areas: A review of the technical and practical shortcoming of protected areas on land and sea" (PDF). Marine Ecology Progress Series. 434: 251–266. Bibcode:2011MEPS..434..251M. doi:10.3354/meps09214. Archived (PDF) from the original on 2011-09-11.
↑ "Protected Planet Report 2020". Protected Planet Report 2020. Retrieved 24 April 2023.
↑ Paddison, Laura (19 December 2022). "More than 190 countries sign landmark agreement to halt the biodiversity crisis". CNN. Retrieved 20 December 2022.
↑ ^8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 Scott., Mills, L. Conservation of Wildlife Populations : Demography, Genetics, and Management. ISBN 978-1-118-40669-4. OCLC 1347768873.

[1] Lele, Sharachchandra; Wilshusen, Peter; Brockington, Dan; Seidler, Reinmar; Bawa, Kamaljit (1 May 2010). "Beyond exclusion: alternative approaches to biodiversity conservation in the developing tropics". Current Opinion in Environmental Sustainability (in англи). 2 (1): 94–100. Bibcode:2010COES....2...94L. doi:10.1016/j.cosust.2010.03.006. ISSN 1877-3435.

[PPR16-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 "Protected Planet Report 2016" (PDF). UNEP-WCMC and IUCN. Archived (PDF) from the original on 2016-09-02. Retrieved 7 February 2020. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; name "PPR16" defined multiple times with different content

[3] Soutullo, Alvaro (2010). "Extent of the Global Network of Terrestrial Protected Areas". Conservation Biology (in англи). 24 (2): 362–363. Bibcode:2010ConBi..24..362.. doi:10.1111/j.1523-1739.2010.01465.x. ISSN 1523-1739. PMID 20491846. S2CID 32390446.

[4] "unstats - Millennium Indicators". Archived from the original on 27 September 2017. Retrieved 28 August 2018.

[MoraAndSale2011-5] Mora C, Sale P (2011). "Ongoing global biodiversity loss and the need to move beyond protected areas: A review of the technical and practical shortcoming of protected areas on land and sea" (PDF). Marine Ecology Progress Series. 434: 251–266. Bibcode:2011MEPS..434..251M. doi:10.3354/meps09214. Archived (PDF) from the original on 2011-09-11.

[:1-6] "Protected Planet Report 2020". Protected Planet Report 2020. Retrieved 24 April 2023.

[Paddison-7] Paddison, Laura (19 December 2022). "More than 190 countries sign landmark agreement to halt the biodiversity crisis". CNN. Retrieved 20 December 2022.

[:2-8] 8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 Scott., Mills, L. Conservation of Wildlife Populations : Demography, Genetics, and Management. ISBN 978-1-118-40669-4. OCLC 1347768873.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]