Шибан

Шибан (Шейбан^[1], Сибан) бол Чингис хааны хүү Зүчи ханы тавдугаар хүү бөгөөд Зүчийн улсыг байгуулахад идэвхтэй зүтгэсэн хан хөвүүний нэг юм. Шибан 1237 оноос баруун зүгт хийсэн Бат хааны аян дайнд оролцож, Бат хан шинээр эзлэсэн нутгаа ах дүү нартаа нутаг хуваарьлан өгөхдөө Шибанд Уралын нуруунаас зүүнш Сырдарьяа, Сарысу, Чу гол хүртэлх нутгийг өгч захируулсан нь Орду эзэн, Бат хан хоёрын эзэмшлийн завсрын нутаг байсан. Тэрээр 1246, 1249, 1251 оны их хааныг өргөмжлөх их хуралдайд оролцсон. Түүний хэзээ нас барсан нь тодорхойгүй.

Удам

Алтан Ордын Жанибег ханы дараах хаан ширээний төлөөх тэмцэлд Бат ханы шууд удмын хаад ноёдын дунд өрнөсөн хямралын эцэст Батын удмын бүх эрчүүд хядагдсны дараа 1360-1380 оны хооронд Зүчийн бусад хөвгүүдийн удмын ноёдын хооронд өрнөсөн хаан ширээний төлөөх тэмцэлд Шибан, Тугатөмөрийн удмынханы идэвхтэй оролцож хэд хэдэн хаад төр барьж, түүний удмын хаад Алтан Ордын задралын дараах Сибирийн хант улс, Бухарын хант улс, Хивийн ханлиг зэрэг улсыг байгуулан 18-р зууны эцэс хүртэл Дундад Азийн улс төрд нөлөөлж байсан.

Рашид ад-Дины Судрын чуулганд Шибан ноёныг 12 хүүхэдтэй^[1] гэж бичжээ.

Шибан
- Байнал
  - Нялхтөмөр
  - Бэрхтөмөр
  - Биш Буха
- Баатар
  - Хүтлүгбуха
  - Жүчибуха
    - Бадахул
    - Бэхитөмөр
    - Баянжар
    - Исүбуха
- Хадаг
  - Тулбуха
    - Мөнхүдэй
    - Түмэнтөмөр
      - Ужуухан
- Балган
  - Тури
  - Тухан
  - Токдай
    - Бахырча
    - Купчек
    - Жахан
- Цэрэг
  - Туг Төмөр
- Мэргэн
  - Туг Төмөр
  - Ильбуха
- Хүртүг
  - Кинас
- Аячи
  - Учхар-Туг
- Сабилхан
  - Хүтлүг Төмөр
    - Бурултай
    - Бэхи Төмөр
    - Буралги
    - Отман
    - Сабтаг
    - Исү Буха
    - Төмөртэй
- Баянчар
  - Өвгөн-Турхан
    - Туганчар
- Мажар
  - Туржи
- Хоничи

Эшлэл

↑ ^1.0 ^1.1 Фазлуллах, Рашид ад-Дин (2002). Судрын чуулган. Vol. 2 (2 ed.). Улаанбаатар. pp. 82–83.

[:0-1] 1.0 ^1.1 Фазлуллах, Рашид ад-Дин (2002). Судрын чуулган. Vol. 2 (2 ed.). Улаанбаатар. pp. 82–83.

[1]