Кишинёв хуудасны эх кодыг харах

{{Инфобокс Молдавын суурин
|Ort = Chișinău
|NameRussisch = Кишинёв
|Wappenbreite = 70
|Wappen = Coat of arms of Chișinău 1991.svg
|Flagge = Flag of Chișinău.svg
|Karte = Chisinau in Moldova (city + district hatched).svg
|Rajon = Кишинёв муницип
|lat_deg = 47
|lat_min = 0
|lat_sec = 50
|lon_deg = 28
|lon_min = 51
|lon_sec = 0
|Höhe = 85
|Fläche = 120
|Einwohner = 532513
|EW_Stand = 2014<ref name="pop">{{cite web|url=http://www.statistica.md/newsview.php?l=ro&idc=168&id=3670|title=Numărul preliminar al populaţiei stabile în Republica Moldova la 1 ianuarie 2012|publisher=National bureau of statistics of the Republic of Moldova|date=8. Februar 2012|accessdate=2012-02-12|language=ro}}</ref>
|Postleitzahl = 2000–2075
|Telefonvorwahl = (+373) 22
|Gliederung = Кишинёв муницип
|Bürgermeister = Ион Чебан
|Adresse =
|Webpräsenz = www.chisinau.md
}}
'''Кишинёв''' ([[румынаар]] ба [[молдаваар]] Chişinău → '''Кишинэу''') — [[Молдав|Молдав Улс]]ын [[нийслэл]], 672 мянган [[хүн]]тэй [[хот]].<ref>[http://www.statistica.md/newsview.php?l=ro&idc=168&id=4004&parent=0 Numărul populației stabile al Republicii Moldova la 1 ianuarie 2013, în profil teritorial]</ref> Бык голын эрэг дээр оршидог, улсын эдийн засаг, соёлын төв юм.  

Кишинёв хотын тухай анх 1436 оны баримт бичигт дурьдсан байдаг. 1818 онд Оросын эзэнт гүрний бүрэлдэхүүнд багтаад хотын статустай болсон байна. 

== Түүх. ==
1940 оны 6 дугаар сарын 28 -нд Бессарабиа ЗХУ-д нэгдэн орсон; Молдавын ЗХУ нь 1940 оны 8 дугаар сарын 2 -нд байгуулагдсан; Кишинев түүний нийслэл болжээ. 1940 онд болсон газар хөдлөлтийн улмаас хот маш их хохирол амссан. Бүгд найрамдах улсын нийслэл хотын төвд Серафимын байшин (епархийн барилга) бүрэн сүйрчээ. Нацист Герман ЗСБНХУ руу дайрсны улмаас хотын цаашдын хөгжил тасалдсан. 1941 оны 7 дугаар сарын 16-нд Герман-Румын цэргүүд Кишиневийг эзлэн авч, хот дахин Румын улсын нэг хэсэг болов. Кишинев хотын гетто байгуулагдаж, хотын еврей хүн амыг бүрэн албадан гаргажээ. 1944 оны 8 дугаар сарын 24-нд Зөвлөлтийн Улаан арми Жасси-Кишинев ажиллагааны үеэр Кишиневийг эзлэн авав. Цэргийн ажиллагаа, бөмбөгдөлт, газар хөдлөлт нь хотод асар их хохирол учруулав: 174 аж ахуйн нэгж сүйрч, дайны өмнөх орон сууцны нөөцийн 70% үгүй болжээ.

1991 оны 5 дугаар сарын 23 -нд парламент Зөвлөлт Социалист Бүгд Найрамдах Молдав Улсын нэрийг Бүгд Найрамдах Молдав Улс болгон өөрчилжээ. 1991 оны 8 дугаар сарын 27 -ны өдөр Бүгд Найрамдах Молдав Улсын тусгаар тогтнолын тунхаглалыг баталж, шинэ Молдав Улсын нийслэл Кишинев хот хэмээн тунхаглав.

2020 оны байдлаар Кишинэу хотод 20 гадаад орны Элчин сайдын яам үйл ажиллагаа явуулдаг ажээ.

== Хүн ам ==
1774 оны хүн амын тооллогын дүнгээс харахад Кишиневт 600 гэр бүл амьдарч байжээ. Үүнээс: 162 татвар төлөгч; 110 гэр бүл - Орос, Молдав, Украйн (тус бүрийн гуравны нэг); 52 гэр бүл - армян, еврей, цыган, грек, сербүүд. 

1812-1818 онд Кишиневын хүн ам 7 мянга (600 гэр бүл) байсан бол 18 мянган хүн болж өссөн бол 19 дүгээр зууны эцэс гэхэд 110 мянга болж өсчээ. Хотын хүн ам олон үндэстэн байсаар ирсэн бөгөөд хүн амын өсөлт нь байгалийн өсөлтөөс бус харин голчлон шилжин суурьших үйл явцаас үүдэлтэй байжээ.

1910 онд Кишиневт 127 мянган оршин суугч, 10 мянга орчим байшин (нийт гурван давхар 4 барилга), 142 гудамж, эгнээ, 12 талбай, 5 цэцэрлэг, талбай байжээ. 1897, 1912 оны хүн ам Оросын эрх баригчид эдгээр жилүүдэд Кишинев хотын захын хүн амыг тооцдоггүй байсан тул 1894 оны хүн амаас бага байжээ.

1944 онд Румын-Германд эзлэгдсэний дараа энэ хот ердөө 25 мянган хүн амтай байсан бол 1950 он гэхэд 134 мянган хүнтэй болжээ. 1959 онд Кишиневын еврей хүн ам 42 900 хүн байсан бол 1970 онд 49 900, 1979 онд 42 400. 1960 онд Кишиневт 215 мянган хүн амьдарч байжээ.

Молдав улсын Статистикийн товчооны мэдээлснээр 2019 оны эхээр Кишинев хотын хүн ам 695.4 мянга, хотын орчинтой нийлээд 832.9 мянган хүн байжээ.

== Тээвэр ==
Энэ хот нь тус улсын бусад суурин газрууд, түүнчлэн Румынтай автобус, төмөр замаар холбогддог байна. Европ болон дэлхийн олон оронтой агаарын холбоотой байдаг байна.

Кишинев хот нийтийн тээвэрлэлтийг автобус, троллейбус, шугамын таксигаар гүйцэтгэдэг. Кишинев бол трамбайгүй Европын хамгийн том хотуудын нэг бөгөөд Европын хамгийн том троллейбус сүлжээтэй хотын нэг юм.

== Зургийн цомог ==
<gallery mode="packed">
File:Chisinau Center.jpg| 
File:Museum of History (AP4L0086 1PS) (28922487610).jpg|
Image:Valea_Morilor_(1968)._(18325717946).jpg|
Image:Chisinau_Stefan_cel_Mare_park_fountain.jpg|
Image:Органный зал, Кишинев, Республика Молдова Sala cu orga, Chisinau, Republica Moldova Organ Hall, Chisinau, Republic of Moldova (50698302796).jpg|
Image:Chisinau_Opera_Teatr060709_1.jpg|
 </gallery>

== Газар зүй ==
=== Цаг агаар ===
{{Уур амьсгалын хүснэгт
| TABELLE =
| DIAGRAMM TEMPERATUR = rechts
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG = deaktiviert
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG HÖHE = 100
| QUELLE = [http://pogoda.ru.net/climate/33815.htm pogoda.ru.net], [http://wetterkontor.de/de/klima/klima2.asp?land=md&stat=33815 wetterkontor.de]
| Überschrift = 
| Ort = Кишинёв
<!-- durchschnittliche Höchsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| hmjan = 0.9
| hmfeb = 2.6
| hmmär = 8.1
| hmapr = 15.4
| hmmai = 22.0
| hmjun = 25.2
| hmjul = 27.5
| hmaug = 27.2
| hmsep = 21.5
| hmokt = 15.1
| hmnov = 7.5
| hmdez = 2.3
<!-- durchschnittliche Niedrigsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| lmjan = -4.3
| lmfeb = -3.6
| lmmär = 0.2
| lmapr = 5.9
| lmmai = 11.6
| lmjun = 15.2
| lmjul = 17.3
| lmaug = 16.9
| lmsep = 12.0
| lmokt = 6.8
| lmnov = 1.6
| lmdez = -2.8
<!-- durchschnittliche Temperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| avjan = -1.9
| avfeb = -0.8
| avmär = 3.7
| avapr = 10.4
| avmai = 16.5
| avjun = 19.9
| avjul = 22.1
| avaug = 21.7
| avsep = 16.3
| avokt = 10.5
| avnov = 4.1
| avdez = -0.6
<!-- durchschnittliche Niederschlagsmenge für den jeweiligen Monat in mm -->
| nbjan = 36
| nbfeb = 31
| nbmär = 34
| nbapr = 39
| nbmai = 46
| nbjun = 65
| nbjul = 62
| nbaug = 56
| nbsep = 62
| nbokt = 36
| nbnov = 37
| nbdez = 39
<!-- durchschnittliche Anzahl täglicher Sonnenstunden für den jeweiligen Monat in h/d -->
| shjan = 2.5
| shfeb = 2.9
| shmär = 4.1
| shapr = 6.3
| shmai = 8.2
| shjun = 9.5
| shjul = 9.7
| shaug = 9.5
| shsep = 7.6
| shokt = 5.6
| shnov = 2.5
| shdez = 2.0
<!-- durchschnittliche Wassertemperatur (Meere, Seen u.ä.) für den jeweiligen Monat in °C -->
| wtjan =
| wtfeb =
| wtmär =
| wtapr =
| wtmai =
| wtjun =
| wtjul =
| wtaug =
| wtsep =
| wtokt =
| wtnov =
| wtdez =
<!-- durchschnittliche Regentage für den jeweiligen Monat in d -->
| rdjan = 6
| rdfeb = 7
| rdmär = 6
| rdapr = 7
| rdmai = 8
| rdjun = 9
| rdjul = 8
| rdaug = 6
| rdsep = 5
| rdokt = 4
| rdnov = 6
| rddez = 7
<!-- durchschnittliche Luftfeuchtigkeit für den jeweiligen Monat in % -->
| lfjan = 84
| lffeb = 81
| lfmär = 79
| lfapr = 67
| lfmai = 62
| lfjun = 66
| lfjul = 63
| lfaug = 64
| lfsep = 68
| lfokt = 76
| lfnov = 84
| lfdez = 86
}}
== Цахим холбоос ==
{{дуудүрс|Category:Chișinău|Кишинёвын зургийн цомог}}
* [http://www.kishinev.info/ Хотын тухай мэдээлэл]

==Лавлах бичиг==
{{лавлах холбоос}}

[[Ангилал:Бессараби]]
[[Ангилал:Европын нийслэл]]
[[Ангилал:Кишинёв| ]]
[[Ангилал:Молдавын хот]]
[[Ангилал:Молдавын суурин]]