Нидерландын төрийн далбаа хуудасны эх кодыг харах

{{Инфобокс Төрийн далбаа
| Нэр                  = Нидерланд Улсын Төрийн далбаа
| Зураг                = Flag of the Netherlands.svg
| Өргөн                = 
| Далбааныбэлгэтэмдэг  = {{FIAV|111111}}
| Талуудынхарьцаа      = 2:3
| Албанёсоорхэрэглэсэн = 1796 оны 2-р сарын 14-нд анх энэ хэлбэрээр;<br /> 1937 оны 2-р сарын 19-нд баталгаажуулсан 
}}
'''[[Нидерландын Хант Улс]]''' ба түүний улс '''[[Нидерланд]]ын төрийн далбаа''' нь өнөөдөр хэрэглэгдэж буй [[төрийн далбаа]]нуудаас хамгийн эртний [[триколор|гурван өнгийн]] төрийн далбаа юм. Энэхүү төрийн далбаа нь 16-р зуунаас эхтэй ажээ. Мөн түүнчлэн олон улс орны төрийн далбааны үлгэр жишээ болсон аж.

== Өнгөнүүд ==
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="width:60%; background:#f9f9f9; border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse; white-space:nowrap; text-align:left;"
|- style="text-align: center; background: #eee"
! Систем
!style="background:#AE1C28; color:white"| Тод хүрэн улаан
! style="background:#fff;"| Цагаан
!style="background:#21468B; color:white"| Кобальт хөх
|-
| [[УНХ-Өнгөний орон зай|RGB]]
| (174,28,40)
| (255,255,255)
| (33,70,139)
|-
| [[HTML-Өнгө|HTML]]
| #AE1C28
| #FFFFFF
| #21468B
|-
| [[RAL өнгөний стандарт|RAL]]
| 2002
| 9010
| 5013
|}

== Гурван өнгөний түүх ==
Тусгаар тогтнолын дайны үед [[Испани]]йн эсрэг тэмцэлд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн [[тэнгисийн гуйлгачид]] улбар шар, цагаан, хөх өнгөтэй тугийг хэрэглэсэн байдаг. Энэ дайнд цэргээ удирдсан хунтайж [[I Вилхелм (Орани)|Орани-Нассаугийн Вилхелмийг]] хүндэтгэх үүднээс ''«хунтайжийн далбаа»'' хэмээн нэрлэдэг байв. Тугны өнгө нь түүний [[ливрее|жанжны өмсгөлийн]] өнгөнөөс гаралтай байх үндэслэлтэй аж.<ref name="S/N">Whitney Smith, Ottfried Neubecker: ''Wappen und Flaggen aller Nationen.'' Battenberg, München 1980, ISBN 3-87045-183-1.</ref> Тугийг анх 1572 онд [[Брилле|Ден Брилле]] хотыг эзлэх үеийн баримтад дурдсан байдаг.<ref name="nl_prvlg">[https://flagspot.net/flags/nl_prvlg.html#pr Flags of the World – The Princevlag (The Netherlands)]</ref>

1630 оны орчим анхны улаа-цагаан-хөх далбаа гарч ирсэн бол улбар шар хувилбарыг 1653 онд Холланд аймагт хэрэглэхийг хоригложээ.<ref>Johannes Cornelis de Jonge: Over den oorsprong der Nederlandsche vlag, Den Haag 1831, S. 62 [https://opacplus.bsb-muenchen.de/search?oclcno=39307273&db=100 Digitalisat] der Bayerischen Staatsbibliothek</ref> Хориглосон шалтгаан нь тодорхой биш байдаг. Үүнийг тайлбарлах гэсэн нэг онолд улбар шараар будахад үйлдвэрлэлийн алдаа гарсан гэх бол өөр нэг онолоор язгууртан [[Орани|Орани овгийн]] нэр хүнд буурсантай холбоотой гэх.<ref name="nl_prvlg" /> Түүнээс гадна задгай тэнгист харагдах буюу өнгө ялгарахдаа муу байсантай ч холбоотой байх талтай.

1796 оны хоёрдугаар сарын 14-нд улаан өнгөтэй хувилбарыг төрийн далбаагаар хэрэглэхийг заасан анхны төрийн далбааны хууль батлагджээ. Батавийн Бүгд Найрамдах Улс энэхүү төрийн далбааг албан ёсоор хэрэглэх болсон нь нөгөө талаас Францын эзлэн түрэмгийлэгч улстай ойр дотно харилцаатай гэдгээ харуулжээ. Батави улсын дараа 1806 онд бий болсон Холландын хант Улс ч гурван өнгийн далбааг авч үлдсэн бол Францаас чөлөөлөгдсөнийхөө дараа 1816 оны гуравдугаар сарын 16-нд мөн цаашид хэрэглэнэ гэдгээ хуулиар батлав.<ref name="S/N" />

<gallery class=center widths=160 heights=120>
 Flag of the Low Countries.svg|{{FIAV|historical}} [[Испанийн Нидерланд]]ын далбаа (1522–1714 он)
 Prinsenvlag.svg|{{FIAV|historical}} [[Хунтайжийн далбаа]], [[Долоон Нэгдсэн Аймгийн Бүгд Найрамдах Улс]]ын далбаа (1581–1795 он)
 Flag of the Batavian Republic.svg|{{FIAV|historical}} [[Батавийн Бүгд Найрамдах Улс]]ын далбаа (1795–1806 он)
 Flag of the Netherlands.svg|{{FIAV|historical}} [[Холландын Хант Улс]]ын далбаа (1806–1810 он) ба [[Нидерландын Нэгдсэн Хант Улс]]ын далбаа (1815–1830/39 он)
</gallery>

== Улсын дотоод далбаа ==
=== Нидерландын бүрэлдэхүүн улсуудын далбаа ===
Нидерландын Хант Улс нь дөрвөн өөртөө засах улсуудаас бүрддэг. Дээр өгүүлсэнчлэн Нидерландын төрийн далбаа нь нийт Нидерландын Хант Улстай ижил төрийн далбааг хэрэглэх бол үлдсэн гурван улс нь өөрийн гэсэн далбаатай:
<gallery class=center widths=180 heights=120>
Flag of Aruba.svg|[[Арубагийн төрийн далбаа]]
Flag of Curaçao.svg|[[Курасаогийн төрийн далбаа]]
Flag of Sint Maarten.svg|[[Синт Маартены төрийн далбаа]]
</gallery>

=== Нидерландын аймгуудын далбаа ===
Нидерланд нь арван хоёр аймаг ба гурван онцгой сууринтай, тэдгээрийн далбаа нь өөр хоорондоо харилцан хамаарал байхгүй, эрс тэс өөр далбаатай.
<gallery class=center widths=180 heights=120>
Gelderland-Flag.svg|[[Гелдерланд]]
Flag Groningen.svg|[[Гронинген]]
Flag Drenthe.svg|[[Дренте]]
Flag of Zeeland.svg|[[Зеланд (аймаг)|Зеланд]]
NL-LimburgVlag.svg|[[Лимбург (Нидерланд)|Лимбург]]
Flag Overijssel.svg|[[Оверэйссел]]
Flag of Zuid-Holland.svg|[[Өмнөд Холланд]]
North Brabant-Flag.svg|[[Умард Брабант]]
Flag North-Holland, Netherlands.svg|[[Умард Холланд]]
Utrecht (province)-Flag.svg|[[Утрехт (аймаг)|Утрехт]]
Flevolandflag.svg|[[Флеволанд]]
Frisian flag.svg|[[Фрисланд]]

</gallery>
<gallery class=center widths=180 heights=120>
Flag of Bonaire.svg|[[Бонэйр]]
Flag of Sint Eustatius.svg|[[Синт Эстатиус]]
Flag of Saba.svg|[[Саба (арал)|Саба]]
</gallery>

== Төстэй далбаанууд ==
Нидерландын төрийн далбаатай өнгөний дарааллын хувьд хамгийн төстэй нь [[Люксембург|Люксембургийн]] төрийн далбаа юм.<ref>[https://flagspot.net/flags/lu.html#des Flags of the World – National flag of Luxembourg]</ref> Хэдийгээр газар зүйн байршлын хувьд энэ хоёр улс нь хоорондоо ойрхон ч, төрийн далбаанууд төстэй байгаа нь цэвэр тохиолдлын чанартай аж. [[Люксембургчууд]] далбааныхаа улаан-цагаан-хөх өнгийг гүн [[V Хайнрих (Люксембург)|V Хайнрихын]] сүлднээс авчээ. Мөн түүнчлэн Люксембургийн төрийн далбааны хөх өнгө нь хөх гэхээсээ илүү цайвар хөх буюу цэнхэр өнгөтэйгээс гадна далбааны талуудын хэмжээний харьцаа өөр өөр юм (Люксембург 1:2 эсвэл 3:5, Нидерланд 2:3).

Мөн ижилхэн өнгөний дараалал [[Хорват]] ба [[Парагвай]]н төрийн далбаанд байх ба эдгээрийн голд нь тухайн улсуудын төрийн сүлд байрлана. Хорватын төрийн далбаа нь тухайн бүс нутгийн түүхэн улсаас гаралтай бол, Парагвайнх нь [[Францын төрийн далбаа]]г үлгэр болгон авчээ.
<gallery class=center widths=180 heights=120>
Flag of Luxembourg.svg|[[Люксембургийн төрийн далбаа]]
Flag of Croatia.svg|[[Хорватын төрийн далбаа]]
Flag of Paraguay.svg|[[Парагвайн төрийн далбаа]]
</gallery>

== Нидерландын төрийн далбаанд үндэслэсэн далбаанууд ==
[[Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улс|Өмнөд Африк Улс]] ба [[Бурын Бүгд Найрамдах Улсууд]] нь нидерландын колони байсан учраас гурван өнгийн төрийн далбааг нь авч хэрэглэжээ.

[[Нью-Йоркийн далбаа|Нью-Йорк хотын далбаа]] ч гарлын хувьд нидерландын эзэмшил байсан [[Шинэ Амстердам]]ын далбаанаас эхтэй ажээ. 

Оросын царь [[I Пётр]] 1699 онд Нидерланд руу усан онгоц бүтээхийг нарийвчлан судлахаар явсан бөгөөд энэ аяллын явцад тэрбээр тэнгисийн цэрэгт нь өөрийн гэсэн далбаа байх хэрэгтэйг ойлгожээ. Тэрбээр [[Оросын төрийн далбаа]]ны ерөнхий хийцийг нидерландаас авч, өнгийг нь харин [[Москвагийн Их Вант Улс]]ын сүлднээс авчээ.
<gallery class=center widths=180 heights=120>
 Flag of South Africa 1928-1994.svg|{{FIAV|historical}} {{FIAV|110110}} Өмнөд Африкийн төрийн далбаа, 1928–1994 он
 Flag of South Africa.svg|{{FIAV|110110}} {{FIAV|variant}} Өмнөд Африкийн төрийн далбаа, 1994 оноос хойш
 Flag of the Orange Free State.svg|{{FIAV|historical}} [[Оранжийн Чөлөөт Улс]]ын төрийн далбаа, 1856 оноос эхлээд
 Flag of Transvaal.svg|{{FIAV|historical}} [[Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улс (Трансваал)|Трансваалын төрийн далбаа]], 1857 оноос эхлээд
 Flag of New York City.svg|Нью-Йорк хотын далбаа
 Flag of Russia.svg|{{FIAV|111100}} Оросын төрийн далбаа
</gallery>

== Цахим холбоос ==
{{Commonscat|Flags of the Netherlands|Нидерландын төрийн далбаа}}
{{Commons|Flags of the municipalities of the Netherlands|Нидерландын хотуудын далбаа}}
* [https://flagspot.net/flags/nl.html Flags of the World – The Netherlands – Kingdom of the Netherlands]

== Эшлэл ==
<references/>

{{Хөтлөгч мөр Европын улсуудын төрийн далбаа}}
[[Ангилал:Төрийн далбаа]]
[[Ангилал:Нидерландын төрийн далбаа|!]]