Тирана хуудасны эх кодыг харах

'''Тирана''' ([[албаниар]] Tiranë, [[англиар]] Tirana) — [[Албани улс|Албани]] улсын [[нийслэл]] бөгөөд хамгийн том (386,420 хүнтэй) [[хот]].

1614 онд байгуулагдсан бөгөөд 1920 оноос нийслэл хот болсон байна. 

== Түүх ==
1614 онд Сулейман Паша энд лалын сүм, турк халуун ус, нарийн боовны үйлдвэр, хэд хэдэн дэлгүүр байгуулсанаар Тирана хот байгуулагдсан гэж үздэг байна. Худалдааны замын уулзвар дээрх ашигтай байршил нь түүний хөгжилд нөлөөлсөн. 17-р зуунд энд торго, хоолны амтлагч, керамик, үнэт металл зардаг худалдаачид алдартай зах бий болгож байжээ.

Энэ хот нь Туркийн байлдан дагуулагч, нутгийн феодал ноёдын эсрэг Албанийн ард түмний тэмцлийн гол талбар байв. 1920 оны 2-р сарын 8-нд Лушна хотод болсон Албанийн үндэсний конгрессын шийдвэрээр Тираныг Албани улсын нийслэл, засгийн газрын байна гэж тунхагласан ажээ.  

1939 оны 4-р сараас 1943 оны 9-р сард Тираныг Итали, 1943 оны 9-р сард Герман эзлэн авсан байв. Энэ нь Албанийн ард түмний үндэсний эрх чөлөөний тэмцлийн төвүүдийн нэг болсон байв.  1944 оны арваннэгдүгээр сарын 17-нд Үндэсний эрх чөлөөний арми тус хотыг Германы цэргээс чөлөөлөв. 1944 оны 11-р сарын 28-нд ардын ардчилсан засгийн газар Бератаас Тиран руу нүүж ирсэн, энд 1946 оны 1-р сарын 11-нд Бүгд Найрамдах Албани Ард Улсыг тунхаглав. 1950-иад онд ЗХУ болон бусад социалист орнуудын тусламжтайгаар орчин үеийн хэд хэдэн үйлдвэр баригдаж, зарим соёлын байгууллагууд бий болсон ажээ.

== Зураг ==
<gallery>
Зураг:07Tirana Sheshi Skenderbej04.jpg
Зураг:QemalStafaStadiumTirana.JPG
Зураг:Fusha e Tiranës 2008.jpg
</gallery>

== Цаг уур ==
{{Уур амьсгалын хүснэгт
| TABELLE = 
| DIAGRAMM TEMPERATUR = rechts
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG = deaktiviert
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG HÖHE = 200
| QUELLE = [http://www.wetter.de/klima/europa/albanien/tirana-s99000196.html wetter.de]; [http://wetterkontor.de/de/klima/klima2.asp?land=AL&stat=13651 wetterkontor.de]
| Überschrift = 
| Ort = Тирана
<!-- durchschnittliche Höchsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| hmjan =       11.9
| hmfeb =  13.2
| hmmär =  15.1
| hmapr =  20.1
| hmmai =  24.3
| hmjun =  28.5
| hmjul =  31.9
| hmaug =  31.6
| hmsep =  28.2
| hmokt =  22.6
| hmnov =  17.4
| hmdez =  13.1
<!-- durchschnittliche Niedrigsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| lmjan =   2.1
| lmfeb =   2.7
| lmmär =   5.1
| lmapr =   8.7
| lmmai =  12.6
| lmjun =  15.8
| lmjul =  17.8
| lmaug =  17.9
| lmsep =  15.2
| lmokt =  11.5
| lmnov =   7.9
| lmdez =   4.3
<!-- durchschnittliche Temperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| avjan = 
| avfeb = 
| avmär = 
| avapr = 
| avmai = 
| avjun = 
| avjul = 
| avaug = 
| avsep = 
| avokt = 
| avnov = 
| avdez = 
<!-- durchschnittliche Niederschlagsmenge für den jeweiligen Monat in mm -->
| nbjan =   143
| nbfeb =   132
| nbmär =   115
| nbapr =   104
| nbmai =   103
| nbjun =   68
| nbjul =   42
| nbaug =   46
| nbsep =   78
| nbokt =   114
| nbnov =   172
| nbdez =   148
<!-- durchschnittliche Anzahl täglicher Sonnenstunden für den jeweiligen Monat in h/d -->
| shjan = 4.1
| shfeb = 4.4
| shmär = 5.1
| shapr = 6.8
| shmai = 8.6
| shjun = 9.9
| shjul = 11.4
| shaug = 10.6
| shsep = 8.8
| shokt = 7.0
| shnov = 4.2
| shdez = 2.8
<!-- durchschnittliche Wassertemperatur (Meere, Seen u.ä.) für den jeweiligen Monat in °C -->
| wtjan = 
| wtfeb = 
| wtmär = 
| wtapr = 
| wtmai = 
| wtjun = 
| wtjul = 
| wtaug = 
| wtsep = 
| wtokt = 
| wtnov = 
| wtdez = 
<!-- durchschnittliche Regentage für den jeweiligen Monat in d -->
| rdjan =       12
| rdfeb =       10
| rdmär =       11
| rdapr =  11
| rdmai =  10
| rdjun =   6
| rdjul =        4
| rdaug =   4
| rdsep =        6
| rdokt =       11
| rdnov =       13
| rddez =       12
<!-- durchschnittliche Luftfeuchtigkeit für den jeweiligen Monat in % -->
| lfjan = 67
| lffeb = 66
| lfmär = 65
| lfapr = 64
| lfmai = 66
| lfjun = 59
| lfjul = 54
| lfaug = 52
| lfsep = 59
| lfokt = 62
| lfnov = 71
| lfdez = 69
}}

== Цахим холбоос ==
{{Commons|Tirana}}
{{Wikivoyage}}
* [https://web.archive.org/web/20100708034503/http://www.tirana.gov.al/?cid=1,10 Хотын захиргааны албан ёсны цахим хуудас]

{{Албанийн хот}}
[[Ангилал:Албанийн суурин]]
[[Ангилал:Европын нийслэл]]
[[Ангилал:Тирана| ]]
[[Ангилал:Албанийн коммун]]
[[Ангилал:Тирана мужийн суурин]]
[[Ангилал:Их-, дээд сургуультай хот]]