Вилмос Диосеги

Вилмос Диосеги (унгар. Vilmos Diószegi, 1923 оны 5-р сарын 2-нд Будапешт хотод төрж, 1972 оны 7-р сарын 22-нд Будапешт хотод нас барсан) - Унгарын ардын аман зохиол судлаач, хэл шинжлэлийн судлаач, угсаатны зүйч, дорно дахины судлаач, анхны манж-тунгус толь бичгийн эрхлэн гаргагч.

Түүний судалгаа нь Сибирийн ард түмэн болон эртний унгарууд (Мажарууд) Дунай мөрний дунд ай сав руу нүүхээс өмнөх шашны итгэл үнэмшилд гол анхаарлаа хандуулсан. Үүнд ардын аман зохиол дахь бөө мөргөл, бөө мөргөлийн шинж чанарууд, Унгарын ардын итгэл үнэмшлийн үндэс, унгар угсаатны соёлын онцлогийн талаарх тусгай судалгааг багтаасан болно.

Турк, Монголд хээрийн судалгаа хийж, Сибирьт гурван удаа экспедиц хийсэн. Харьцуулсан шинжилгээндээ үндэслэн тэрээр угсаатны түүх, угсаатны генетикийн үйл явцыг судлан зурсан. 1958 онд тэрээр бөөгийн шашны тухай 15000 өгүүлэл, олон тооны гэрэл зураг, гар бичмэлээс бүрдсэн архивыг хийж үлдээжээ.

Монголын тухай үзэсгэлэн

Түүний “Монголын тухай” гэрэл зургийн үзэсгэлэн 2023 оны 11 сарын 24-нөөс 12 сарын 8-ны өдрүүдэд “Чингис хаан үндэсний музей”-д гарчээ.

Тэр 1960 онд Монголд хээрийн судалгааны ажлаар 3 сар ажиллах хугацаандаа бөөгийн 100 гаруй эд өлгийн зүйл цуглуулж, 800 гаруй хар, цагаан гэрэл зураг авчээ.

Түүний дуранд Монгол улсын 1960 оны Дорнод, Хэнтий, Хөвсгөл аймаг, нийслэл Улаанбаатарын үзэсгэлэнт байгаль, тухайн үеийн монголчуудын ахуй, аж байдал, дүр төрх, хэв маяг буусан нь түүхч, судлаачдад маш тодорхой цаг, хугацааны түүхэн баримтыг үлдээсэн ач холбогдол, үнэ цэнтэй өв болжээ.