Кино урлагийн түүх

Кино бол урлагийн төрөл зүйлийн хувьд хамгийн сүүлд буюу 1895 оноос үүссэн гэж тооцогддог. Кино урлаг шинжлэх ухаан техникийн ололт дээр тулгуурлан үүсч хөгжсөн гэж хэлж болно. Кино хэдийгээр оройтож мэндэлсэн ч урлагийн бусад төрлүүд дотроос асар хурдтайгаар бусдыгаа гүйцэж түрүүлэн хөгжсөнөөр урлагийн бүх төрлүүдийн нэгдэл болж гарч ирсэн юм. Кинонд утга зохиол, уран зураг, хөгжим драм гээд орохгүй урлагийн төрөл гэж байхгүй. Энэ талаасаа их түгээмэл болох шинж чанар нь цөөхөн жилийн дотор дэлхийн олон сая хүмүүсийн дунд шуугиан тарьсан. Эхлээд дуугүй байснаа дуутай, хар цагаан байснаа өнгөтэй, өргөн формат, 35 байснаа 70мм-ийн хальс, дуу нь моно байснаа стерео гээд ингээд яриад байх юм бол киноны хөгжил маш богино хугацаанд танигдахгүй болтлоо дэвшсэн юм.

1877 онд Шарль Эмиль Рено гэгч хүнхэр толийг ашиглан өгөгдсөн урт зургуудыг уртаар нь урсан гарч хөдөлгөх праксиноскоп гэсэн төхөөрөмжийг зохион бүтээж байжээ.

1881 онд Уильям Кеннеди, Лори Диксон нар кино проекторын анхны хэлбэр кинетоскопыг зохион бүтээж, түүнийгээ Monkeyshines гэж нэрлэж байв. Энэ оны дараа Томас Эдисон голланд ах дүүсийн зохион бүтээсэн анхны кинетоскопыг шинэчлэн зохион бүтээсэн юм. Энэ нь анхны хэрэглээний кино гаргах төхөөрөмж болсон байна.

Францын Люмьер овогт Огюст, Луи гэгч ах дүү хоёр 1895 онд Америкийн зохион бүтээгч Томас Альва Эдисоны 1847-1931 зохиосон кинетоскопыг улам боловсронгуй болгон сайжруулж, Парис хотын Капуцинуудын гудамж (франц. Boulevard des Capucines)-нд “Галт тэрэг ирсэн нь”, “Ажилчид үйлдвэрээс гарч байна” хэмээх богино хэмжээний киног олон нийтэд үзвэр хэлбэрээр толилуулж, кино урлагийн түүхийн шавыг тавьсан билээ.

1895 онд ах дүү Люмьерүүд кинематограпыг өөрсдийн нэр дээр патненталж авч байсан байна. Ингээд 1895 оны 12-р сарын 28-нд хамгийн анхны худалдааны зорилготой киног тэд гаргаж байсан бөгөөд энэ нь 20 минут үргэлжлэх бөгөөд 10 тусдаа үйл явдлыг харуулж байсан байна.

Хамгийн анхны бүрэн хэмжээний уран сайхны кино 1903 онд 'The Great Train Robbery' гэсэн нэртэй гарч байжээ. 1927 онд жүжигчин Жонсон “Хүлээгээрэй. Та нар бүгдийг үзэж чадсангүй шүү дээ” гэж, кино дэлгэцнээ анх удаа дуугарсан ажээ.

Харин одоо цагт кино урлаг нь олон төрөл зүйлтэй болсноос гадна тэдгээрийн хөгжил ч мөн аль хэдийн хүчээ аваад байгаа үе билээ.

Энэ өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.