Jump to content

Хоног будаа

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Үнэгэн сүүл
Setaria parviflora, Хавайд
Биологийн ангилал
Аймаг: Ургамал
(зэрэглэлгүй) Нэг талт үрт
(зэрэглэлгүй) Commelinids
Баг: Poales
Овог: Үетэн
Дэд овог: Panicoideae
Бүл: Paniceae
Төрөл: Хоног будаа
P.Beauv. 1812
Зүйлүүдийн ангилал
Setaria viridis
(L.) P.Beauv. [1]
Ижил утгатай нэршил[2]
caption=Setaria distantiflora (A.Rich.) Pilg., гербарий
caption=Setaria distantiflora (A.Rich.) Pilg., гербарий

Хоног будаа (Латин: Setaria) нь өргөн тархсан ургамлуудыг багтаасан үетний овгийн нэгэн төрөл.[3][4][5]

Түүний латин нэр нь seta гэдгээс гаралтай ба шүүр, үс гэсэн утгатай.[6]

Энэ төрөл нь дэлхий дахины халуун (пропикийн) болон сэрүүн бүс нутгуудад тархан ургадаг 100 гаруй зүйл ургамлыг багтаадаг[7] ба тэдгээрийн өргөн тархсан ерөнхий нэр нь үнэгэн сүүл эсвэл шүүрний өвс юм.[8][9][10][11][12][13] Монгол орны гуурст дээд ургамлын нэрийн жагсаалтад Alopecurus төрлийг үнэгэн сүүл гэж нэрлэдэг.[3]

Зарим зүйлүүд нь хүнсний ба тэжээлийн зориулалттайгаар, үнэгэн сүүл шар будаа (S. italica) ба шүрэн будаа (S. pumila), тариалагддаг бол өөр зарим нь инвазив хог ургамал болдог.[14] Ногоон хоног будааг (Setaria viridis) биоэнергийн ургамлын генийн загвар болгон хөгжүүлж байна.

Монгол оронд ургадаг зүйлүүд

[засварлах | кодоор засварлах]

[3]

  1. Сувдан хоног будаа буюу хөх ногоон хоног будаа (Латин: Pennisetum glaucum эсвэл Setaria glauca (L.) R.Br.) нэг наст, өвслөг.
  2. Ногоон хоног будаа (Латин: Setaria viridis (L.) R.Br.) нэг наст, өвслөг.

Жич: Энэ жагсаалт бүрэн бус байхыг үгүйсгэхгүй.

Зүйлүүд

[засварлах | кодоор засварлах]

[15][2][16][17]

  1. Setaria acromelaena
  2. Setaria alonsoi Pensiero & A.M.Anton
  3. Setaria apiculata (Scribn. & Merr.) K.Schum.
  4. Setaria appendiculata (Hack.) Stapf
  5. Setaria arizonica Rominger
  6. Setaria atrata Hack. ex Engl.
  7. Setaria australiensis –
  8. Setaria austrocaledonica
  9. Setaria barbata (Lam.) Kunth
  10. Setaria barbinodis R.A.W.Herrm.
  11. Setaria bathiei A.Camus
  12. Setaria cernua Kunth
  13. Setaria chondrachne (Steud.) Honda
  14. Setaria cinerea T. Koyama
  15. Setaria clivalis (Ridl.) Veldkamp
  16. Setaria cordobensis R.A.W.Herrm.
  17. Setaria corrugata (Elliott) Schult.
  18. Setaria dielsii R.A.W.Herrm.
  19. Setaria elementii (Domin) R.D. Webster
  20. Setaria faberi R.A.W.Herrm.
  21. Setaria fiebrigii R.A.W.Herrm.
  22. Setaria finita Launert
  23. Setaria forbesiana (Nees ex Steud.) Hook.f.
  24. Setaria globulifera (Steud.) Griseb.
  25. Setaria gracillima Hook.f.
  26. Setaria grandis Stapf
  27. Setaria grisebachii E.Fourn.
  28. Setaria guizhouensis S.L.Chen & G.Y.Sheng
  29. Setaria hassleri Hack.
  30. Setaria homonyma (Steud.) Chiov.
  31. Setaria humbertiana A.Camus
  32. Setaria hunzikeri Anton
  33. Setaria incrassata (Hochst.) Hack.
  34. Setaria intermedia Roem. & Schult.
  35. Setaria italica (L.) P.Beauv.
  36. Setaria jaffrei Morat
  37. Setaria kagerensis Mez
  38. Setaria lachnea (Nees) Kunth
  39. Setaria latifolia (Scribn.) R.A.W.Herrm.
  40. Setaria leucopila (Scribn. & Merr.) K.Schum.
  41. Setaria liebmannii E.Fourn.
  42. Setaria lindenbergiana (Nees) Stapf
  43. Setaria longipila E.Fourn.
  44. Setaria longiseta P.Beauv.
  45. Setaria macrosperma (Scribn. & Merr.) K.Schum.
  46. Setaria macrostachya Kunth
  47. Setaria madecassa A.Camus
  48. Setaria magna Griseb.
  49. Setaria megaphylla (Steud.) T.Durand & Schinz
  50. Setaria mendocina Phil.
  51. Setaria mildbraedii C.E.Hubb.
  52. Setaria montana Reeder
  53. Setaria nepalense (Spreng.) Müll. Stuttg.
  54. Setaria nicorae Pensiero
  55. Setaria nigrirostris (Nees) T.Durand & Schinz
  56. Setaria oblongata (Griseb.) Parodi
  57. Setaria obscura de Wit
  58. Setaria oplismenoides R.A.W.Herrm.
  59. Setaria orthosticha K.Schum. ex R.A.W.Herrm.
  60. Setaria palmeri Henrard
  61. Setaria palmifolia (J.Koenig) Stapf
  62. Setaria pampeana Parodi ex Nicora
  63. Setaria paraguayensis Pensiero
  64. Setaria parodii Nicora
  65. Setaria parviflora (Poir.) Kerguélen
  66. Setaria paspalidioides Vickery
  67. Setaria pauciflora Linden ex Herrm.
  68. Setaria paucifolia (Morong) Lindm.
  69. Setaria perrieri A.Camus
  70. Setaria petiolata Stapf & C.E.Hubb.
  71. Setaria pflanzii Pensiero
  72. Setaria plicata
  73. Setaria poiretiana
  74. Setaria pseudaristata (Peter) Pilg.
  75. Setaria pumila (Poir.) Roem. & Schult.
  76. Setaria queenslandica Domin
  77. Setaria restioidea (Franch.) Stapf
  78. Setaria rigida Stapf
  79. Setaria roemeri Jansen
  80. Setaria rosengurttii (Nicora)
  81. Setaria sagittifolia (A.Rich.) Walp.
  82. Setaria scabrifolia (Nees) Kunth
  83. Setaria scandens Schrad.
  84. Setaria scheelei (Steud.) Hitchc.
  85. Setaria scottii (Hack.) A.Camus
  86. Setaria seriata Stapf
  87. Setaria setosa (Sw.) P.Beauv.
  88. Setaria sphacelata (Schumach.) Stapf & C.E.Hubb.
  89. Setaria stolonifera Boldrini
  90. Setaria submacrostachya Luces
  91. Setaria sulcata Raddi
  92. Setaria surgens Stapf
  93. Setaria tenacissima Schrad.
  94. Setaria tenax (Rich.) Desv.
  95. Setaria texana Emery
  96. Setaria vaginata Spreng.
  97. Setaria vatkeana K.Schum.
  98. Setaria verticillata (L.) P.Beauv.
  99. Setaria villosissima (Scribn. & Merr.) K.Schum.
  100. Setaria viridis (L.) P.Beauv.
  101. Setaria vulpiseta (Lam.) Roem. & Schult.
  102. Setaria welwitschii Rendle
  103. Setaria yunnanensis Keng f. & K.D.Yu

Жич:[2] хоног будааны төрөлд багтдаг байсан зарим зүйлүүдийг өөр төрөл рүү шилжүүлсэн байдаг: Brachiaria Dissochondrus Echinochloa Holcolemma Ixophorus Oplismenus Panicum Paspalidium Pennisetum Pseudoraphis Setariopsis Urochloa

Эх сурвалж

[засварлах | кодоор засварлах]
 Commons: Хоног будаа – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
Викизүйлд Хоног будаа-тай холбоотой мэдээлэл байна.
  1. ↑ lectotype designated by Hitchcock, Contr. U.S. Natl. Herb. 22(3): 156 (1920)
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Kew World Checklist of Selected Plant Families[permanent dead link]
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 "Монгол орны гуурст дээд ургамлын хураангуйлсан нэрийн жагсаалт" (PDF). Монголын Бэлчээрийн Менежментийн Холбоо. Archived from the original (pdf) on 2013-12-06. Татаж авсан: 2017-02-06.
  4. ↑ Palisot de Beauvois, Ambroise Marie François Joseph. 1812. Essai d'une Nouvelle Agrostographie page 51 in Latin
  5. ↑ Palisot de Beauvois, Ambroise Marie François Joseph. 1812. Essai d'une Nouvelle Agrostographie plate XIII (13), figure III (3) line drawing of Setaria viridis
  6. ↑ Quattrocchi, Umberto (2000). CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. Vol. Vol. 4: R-Q. CRC Press. p. 2470. ISBN 0-8493-2673-7. {{cite book}}: |volume= has extra text (help)
  7. ↑ Aliscioni, S., et al. An overview of the genus Setaria (Poaceae: Panicoideae: Paniceae) in the Old World: Systematic revision and phylogenetic approach. Abstract. Botany 2004. Salt Lake City. August 3, 2004.
  8. ↑ "Genus: Setaria P. Beauv". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2007-10-05. Татаж авсан: 2013-11-16.
  9. ↑ Flora of China Vol. 22 Page 1, 499, 531 狗尾草属 gou wei cao shu Setaria P. Beauvois, Ess. Agrostogr. 51. 1812
  10. ↑ Biota of North America Program 2013 county distribution maps
  11. ↑ "Altervista Flora Italiana". Archived from the original on 2015-02-01. Татаж авсан: 2017-03-26.
  12. ↑ Atlas of Living Australia
  13. ↑ Sanbi Red List of South African Plants
  14. ↑ Dekker, Jack. "4". In Inderjit (ed.). Weed Biology and Management. Kluwer Academic Publishers. pp. 65–67. ISBN 9781402017612.
  15. ↑ "The Plant List search for Setaria". Archived from the original on 2019-05-07. Татаж авсан: 2017-03-26.
  16. ↑ "Setaria". Integrated Taxonomic Information System. Татаж авсан: 2013-11-16.
  17. ↑ "GRIN Species Records of Setaria". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. Татаж авсан: 2011-03-03.

Цахим холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
  • Setaria. California Department of Food and Agriculture.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Хоног_будаа&oldid=781525"-с авсан