Иосиф Бродский

Иосиф Александрович Бродский (1940 оны 5-р сарын 24-нд ЗХУ-ын Ленинград хотод төрж, 1996 оны 1-р сарын 28-нд АНУ-ын Нью-Йорк хотын Бруклин дүүрэгт нас барсан) — Зөвлөлтийн тэрс үзэлтэн, Америкийн яруу найрагч, жүжгийн зохиолч, орчуулагч, багш.

1987 онд утга зохиолын салбарын Нобелийн шагнал, 1991-1992 онд АНУ-ын яруу найрагч шагнал хүртсэн. Тэрээр яруу найргаа орос хэлээр, эссэгээ англи хэл дээр бичдэг байсан. Санкт-Петербург хотын Хүндэт иргэн (1995).

Намтар

Иосиф Бродский 1940 онд Ленинград хотод еврей гэр бүлд төржээ. Эцэг нь ЗХУ-ын Усан цэргийн флотын 3-р зэргийн ахмад Александр Иванович Бродский (1903—1984), мөн цэргийн сэтгүүлч-гэрэл зурагчин байсан бөгөөд дайны дараа Усан цэргийн музейн гэрэл зургийн лабораторид ажилд орсон. 1950 онд цэргийн албанаас халагдаад Ленинград хотын хэд хэдэн сонинд сэтгүүлч-гэрэл зурагчнаар ажиллсан байна. Эх Мария Моисеевна Вольперт (1905—1983) санхүүгийн нягтлан бодогч байжээ.

Иосиф Бродскийн бага нас дайн болон Ленинградын бүслэлт, дайны дараах хатуу жилүүдэд таарчээ. 1942 онд Ленинградын бүслэлтийн өвлийг даваад эх Мария Моисеевна хүү Иосифын хамт нүүлгэн шилжүүлэлтээр Череповец хот руу явж, 1944 онд Ленинград руу эргэн иржээ.

1947-1955 онуудад хэд хэдэн дунд сургууль сольж байжээ. 1954 онд Бродский Балтийн тэнгисийн цэргийн 2-р сургуульд орохоор өргөдөл гаргасан боловч хүлээж авсангүй. 1955 онд 16 хүрэхгүй насандаа долоодугаар анги төгсөөд наймдугаар ангидаа Бродский сургуулиа орхиж, Арсеналын үйлдвэрт тээрэмдэх машинд дагалдан ажиллах болжээ.

1957 оноос хойш тэрээр геологийн эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийн геологийн экспедицийн ажилчин байв: 1957, 1958 онд Цагаан тэнгис, 1959, 1961 онд Зүүн Сибирь, Хойд Якут, Анабар бамбайд очсон байна. 1961 оны зун Эвенк тосгонд ажилгүй байх үедээ (цаашид алхах буга байхгүй байсан) тэрээр гэнэт мэдрэлийн өвчинд нэрвэгдэж, Ленинград руу буцаж иржээ. Энэ үеэрээ тэрээр англи, польш хэл бие дааж сурч эхэлсэн аж.

1959 онд тэрээр зохиолч, яруу найрагч Евгений Рейн, Анатолий Найман, Владимир Уфлянд, Булат Окуджава, Сергей Довлатов нартай ойр танилцжээ.

1960 оноос хойш (магадгүй түүнээс ч өмнө) Бродский Ленинградын Аюулаас хамгаалах хорооны /КГБ/-ын хараанд орсон байв. 1960 онд түүнийг хоёр жилийн хорих ялаар шийтгүүлсэн тэрс үзэлтэн, сэтгүүлч Александр Гинзбург баривчлагдсантай холбогдуулан КГБ-аас байцаалт авахаар дуудсан бөгөөд өмнө нь Бродскийн таван шүлгийг яруу найргийн "Синтаксис" хэмээх өөрсдөө хэвлэдэг нууц сэтгүүлд нийтэлсэн байв.

1972 оны 6-р сарын 4-нд ЗХУ-ын иргэншлээс хасагдсан Бродский Ленинградаас "Израилын виз"-ээр еврейчүүдийг Вена руу цагаачлуулахад зориулагдсан маршрутаар ниссэн байна. Нэг сарын дараа тэрээр АНУ руу нүүж Мичиганы Их сургуульд 1980 он хүртэл багшилсан байна.

Иосиф Александрович Бродский 1996 оны 1-р сарын 27-28-нд шилжих шөнө Нью-Йорк хотноо 56 нас хүрэхээсээ дөрвөн сарын өмнө зүрхний шигдээсийн улмаас гэнэт зүрх нь зогссон юм.

Хэвлэгдсэн номнууд

Иосиф Бродский. Стихотворения и поэмы. — Washington; New York: Inter-Language Literary Associates, 1965.
Иосиф Бродский. Остановка в пустыне / предисл. N.N. (А. Найман). — New York: Изд-во им. Чехова, 1970. — 2-е изд., испр.: Ann Arbor: Ardis, 1988.
Иосиф Бродский. Конец прекрасной эпохи: Стихотворения 1964—1971. — Ann Arbor: Ardis, 1977. — Российское издание: СПб.: Пушкинский фонд, 2000.
Иосиф Бродский. Часть речи: Стихотворения 1972—1976. — Ann Arbor: Ardis, 1977. — Российское изд.: СПб.: Пушкинский фонд, 2000.
Иосиф Бродский. Римские элегии. — New York: Russica Publishers, 1982.
Иосиф Бродский. Новые стансы к Августе (Стихи к М. Б., 1962—1982). — Ann Arbor: Ardis, 1983. — Рос. изд.: СПб.: Пушкинский фонд, 2000.
Иосиф Бродский. Мрамор: Пьеса. — Ann Arbor: Ardis, 1984. — 62 с.
Иосиф Бродский. Урания. — Ann Arbor: Ardis, 1987. — 2-е изд., испр.: Ann Arbor: Ardis, 1989.
Иосиф Бродский. Примечания папоротника. — Bromma (Sweden): Hylaea, 1990.
Иосиф Бродский размером подлинника: [Сборник, посвящённый 50-летию И. Бродского] / сост. Г. Ф. Комаров. — Л.; Таллин: Изд-во Таллинского центра Московской штаб-квартиры МАДПР, 1990.
Иосиф Бродский. Осенний крик ястреба: Стихотворения 1962-1989 годов / Предислов. В. Уфлянд; Сост. Ольга Абрамович.. — Л.: Совместное издание: Таллинский центр МШК МАДЛР и КТЛ ИМА-пресс., 1990. — 128 с. — 50 000 экз.
Иосиф Бродский. Стихотворения / сост. Я. Гордин. — Таллинн: Ээсти раамат; Александра, 1991.
Иосиф Бродский. Каппадокия. Стихи. — СПб.: Приложение к альманаху Петрополь, 1993.
Иосиф Бродский. В окрестностях Атлантиды. Новые стихотворения. — СПб.: Пушкинский фонд, 1995.
Иосиф Бродский. Пейзаж с наводнением. — Dana Point: Ardis, 1996. — Российское изд. (испр. и доп.): СПб.: Пушкинский фонд, 2000.
- Joseph Brodsky. Selected poems. — New York: Harper & Row, 1973, 1973.
- Joseph Brodsky. A Part of Speech. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 1980, 1980.
- Joseph Brodsky. Less Than One: Selected Essays. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 1986, 1986.
- Joseph Brodsky. To Urania. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 1988, 1988.
- Joseph Brodsky. Marbles: a Play in Three Acts / translated by Alan Myers with Joseph Brodsky. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 1989.
- Joseph Brodsky. Watermark. — New York: Farrar, Straus and Giroux; London: Hamish Hamilton, 1992.
- Joseph Brodsky. On Grief and Reason: Essays. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 1995, 1995.
- Joseph Brodsky. So Forth: Poems. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 1996, 1996.
- Joseph Brodsky. Collected Poems in English, 1972—1999 / edited by Ann Kjellberg. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 2000.
- Joseph Brodsky. Nativity Poems / Bilingual Edition. — New York: Farrar, Straus & Giroux, 2001.
- Joseph Brodsky. A Literary Life. — New Haven: Yale University Press, 2011.