Цагаан ордон: Засвар хоорондын ялгаа
No edit summary Tag: 2017 source edit |
No edit summary |
||
| Мөр 1: | Мөр 1: | ||
{{Инфобокс барилга |
|||
[[Файл:White House north and south sides.jpg|thumb|Цагаан ордон. Урд, хойд талаас. ]] |
|||
| NAME = Цагаан ордон<br />''White House'' |
|||
| ⚫ | |||
| BILD = White House north and south sides.jpg |
|||
| BILDBESCHREIBUNG = Цагаан ордон: урд, хойд талаас |
|||
| ORT = [[Вашингтон хот|Вашингтон]] |
|||
| BAUMEISTER = [[Жеймс Хобан]] |
|||
| BAUJAHR = 1800/1817 он |
|||
| HÖHE = 21,33 |
|||
| GRUNDFLÄCHE = 16.764 |
|||
| BREITENGRAD = 38/53/51.34/N |
|||
| LÄNGENGRAD = 77/2/11.66/W |
|||
| REGION-ISO = US-DC |
|||
| KARTE = 800x520-USA-EDCP-A-H-R.jpg |
|||
| BESONDERHEITEN = [[Америкийн Нэгдсэн Улсын ерөнхийлөгч]]ийн [[Албан өргөө|албаны-]] ба [[засгийн газрын ордон]] |
|||
}} |
|||
| ⚫ | |||
== Түүх == |
== Түүх == |
||
| Мөр 33: | Мөр 47: | ||
Өрөөний том диаметр 10,9 метр, бага диаметр нь 8,8 метр бөгөөд таазны өндөр 5,6 метр байдаг байна. |
Өрөөний том диаметр 10,9 метр, бага диаметр нь 8,8 метр бөгөөд таазны өндөр 5,6 метр байдаг байна. |
||
== Цахим холбоос == |
|||
{{Commonscat|White House|Цагаан ордон}} |
|||
[[Ангилал:Цагаан ордон| ]] |
|||
[[Ангилал:АНУ-ын гүйцэтгэх засаглал]] |
|||
[[Ангилал:АНУ-ын сэргээн барьсан барилга байгууламж]] |
|||
[[Ангилал:АНУ-ын гүйцэтгэх засаглалын байрлах газар]] |
|||
[[Ангилал:Вашингтон хотын барилга байгууламж]] |
|||
[[Ангилал:Улсын ерөнхийлөгчийн албан өргөө]] |
|||
[[Ангилал:1800-аад онд барьсан]] |
|||
19:37, 26 Нэгдүгээр сар 2021-ий байдлаарх засвар
| Цагаан ордон White House | ||
|---|---|---|
 Цагаан ордон: урд, хойд талаас | ||
| Ерөнхий мэдээлэл | ||
| Байршил | Вашингтон | |
| Уран барилгач | Жеймс Хобан | |
| Барьсан огноо | 1800/1817 он | |
| Өндөр | 21,33 м | |
| Суурь талбай | 16.764 м² | |
| Солбицол | 38° 53′ 51.3″ У, 77° 2′ 11.7″ Б | |
| ||
| Онцлог | ||
| Америкийн Нэгдсэн Улсын ерөнхийлөгчийн албаны- ба засгийн газрын ордон | ||
АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн албан ёсны өргөөг Цагаан ордон (Англи: the White House) гэдэг.
Түүх
1790 онд АНУ-ын анхны Ерөнхийлөгч Жорж Вашингтон (1789—1797) Ерөнхийлөгчийн ордон барих зураг төслийн уралдаан зарласан байна.
Ерөнхийлөгчийн өргөөний барилгын зургийн төслийг ирланд архитектор Жеймс Хобан гаргасан. Цагаан ордны барилгын ажил 1792 оны 10 дугаар сарын 13-нд эхэлж, 1800 оны 6 дугаар сарын 4-нд дуусгаж, мөн оны 11 дүгээр сарын 1-нд албан ёсоор нээсэн ажээ. Цагаан ордонд ажиллаж амьдарч эхэлсэн анхны Ерөнхийлөгч нь Жорж Вашингтон бус хоёр дахь Ерөнхийлөгч Жон Адамс (1797—1801) түүний эхнэр Абигейл нар байсан байна. Үүнээс хойш "Цагаан ордон"-д АНУ-ын үе үеийн Ерөнхийлөгч нар ажиллаж амьдарч иржээ.
«Ерөнхийлөгчийн ордон», «Ерөнхийлөгчийн харш» , «Ерөнхийлөгчийн байшин» гэх зэргээр уг барилгыг төрөл бүрээр нэрлэж ирсэн байдаг. 1811 онд олон нийт «Цагаан Танхим» гэж нэрлэж байсныг хэвлэлд тэмдэглэн үлджээ.
Виржинийн цагаан элсэн чулуугаар өнгөлсөн уг барилга орчин тойрныхоо улаан боржин барилгуудаас онцгойрон ялгарч байсан гэдэг. Сүүлд 1902 онд Ерөнхийлөгч Теодор Рузвельтийн шийдвэрээр одоогийн "Цагаан ордон" нэрээ албан ёсоор авчээ.
1814 оны 8 дугаар сард АНУ- Их Британийн дайны үед британичууд тус Ерөнхийлөгчийн ордныг галдан шатаасан түүхтэй. Харшийг сэргээн босгох ажил тэр даруй эхэлсэн бөгөөд 1817 он гэхэд Цагаан ордон цоо шинэ болсон юм. Түүгээр ч зогсохгүй уг барилгын газар доор хоёр давхар нэмж, тэнд нь Ерөнхийлөгчийн гадаад бодлого, цэргийн үйл ажиллагааны шуурхай удирдлагын төв байр байрладаг болсон байна. Дугуй хэлбэртэй өмнөд хэсгийг 1824 онд уг барилгад нэмж оруулсан бөгөөд хойд хэсэгт нь зургаан жилийн дараа дөрвөлжин хэлбэртэй багана босгосон байна. Ерөнхийлөгч Жэймс Монро 1817 онд сэргээн босгох хүртэл түр өөр газар руу нүүсэн байдаг.
20 дугаар зууны дунд үе гэхэд уг барилгад их засвар хийх шаардлагатай болж Ерөнхийлөгч Харри Трумэний шийдвэрээр 1949-1952 онд Цагаан ордонд томоохон засвар сэргээн босголт хийжээ. Барилгын модон тулгуурыг ган төмөрөөр сольж, дотоод засал хийж бүрэн шинэчилжээ.
Өнөөгийн байдал
Өнөөгийн Цагаан ордон нь зургаан давхар, нийтдээ 5100 м2 талбайтай, 132 өрөө, 32 ариун цэврийн өрөө, 25412 хаалга, 147 цонхтой, 8 шат, 28 камин зуухтай. Түүнчлэн найман шат, гурван цахилгаан шатнаас гадна теннисийн талбай, боулингийн өрөө, кино театр, гүйлтийн зам, усан сантай байна. Орчин үеийн Цагаан ордон нь чанга аюулгүй байдлыг ханган бололцооны хэрээр олон нийтэд нээлттэй музей хэлбэрээр мөн ашиглаж байгаа. Олон нийт "Зүүн өрөө", "Ногоон өрөө", "Цэнхэр өрөө", "Улаан өрөө" болон албан ёсны хүлээн авалтын "Зоог барьдаг өрөө" зэрэг түүхт өрөөнүүдийг үзэх боломжтой юм. 2001 оны террорист халдлагын дараа Цагаан ордны хамгаалалтыг чангатган түүнийг үзэж сонирхоход хязгаарлалт хийсэн.
Үе үеийн Ерөнхийлөгч нарын гэр бүл түүнд өөрсдийн дурсгалыг үлдээсэн байдаг. Тэнд Марта Вашингтоны сахарын сав, Абигейл Адамсын мөнгөн кофе чанагч, Эленора Рузвельтийн ариун цэврийн ширээ зэрэг байдаг байна.
"Цагаан ордны" цогцолборт Ягаан цэцэрлэг, Жаклин Кеннедийн цэцэрлэг, Хойд ба Өмнөд нуган талбай ордог байна. Цагаан ордны цэцэрлэгт хүрээлэн нь 7.3 га талбайг эзэлдэг юм. Ягаан сарнайн цэцэрлэгийг 1913 онд 28-р Ерөнхийлөгчийн эхнэр Эллен Вильсон бий болгосон бөгөөд харьцангуй бага (38 х18 метр) талбайтай энэ маш үзэсгэлэнтэй талбайд хүндэт зочдыг угтан авах, Ерөнхийлөгчийн нийтэд хандсан үг хэлэхэд ашигладаг. Мөн Ордны зүүн талын цэцэрлэгийг 35 дахь Ерөнхийлөгчийн эхнэр Жаклин Кеннедийн нэрээр нэрлэсэн ажээ. Тэрээр ордны цэцэрлэгүүдийг сэргээхээр идэвх санаачилга гаргаж байжээ.
Сэтгүүлчид болон улс төрчид "Цагаан ордон" гэх холбоос үгийн цаана АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн засаг захиргаа гэж ойлгодог. (Оросын «Кремль», Францын «Елисейн ордон» г.м).
Зууван өрөө
1909 оноос Ерөнхийлөгч Уильям Ховард Тафтаас эхлэн Цагаан ордны зүүн хэсэгт орших "Зууван өрөө" Ерөнхийлөгчийн албан тасалгаа болсон юм.
Цагаан ордны шинэ эзэн бүр өрөөний хивс, хөшиг, жижиг ширээ, буйдан болон ханан дахь зураг зэргийг өөрийн сонголтоор өөрчилдөг байна.
Энэ өрөө нь өмнө зүг рүү харсан 3 том цонхтой бөгөөд 4 хаалгатай юм. Төрийн тэргүүний ажлын ширээ цонхны өмнө байрладаг бол өрөөний хойд хэсэг камин зуух байдаг байна.
Өрөөний том диаметр 10,9 метр, бага диаметр нь 8,8 метр бөгөөд таазны өндөр 5,6 метр байдаг байна.
Цахим холбоос
Commons: Цагаан ордон – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан