Николай Лобачевский

Николай Лобачевский.

Николай Лобачевский (орос. Николай Иванович Лобачевский, 1792 оны 11-р сарын 1-нд Оросын хаант улсын Доод Новгород хотод төрсөн— 1856 оны 2-р сарын 12-нд Казань хотод нас барсан) —польш гаралтай оросын математикч, евклидийн геометрийг (гиперболын) нээсэн хүний нэг. Их сургуулийн боловсролын зүтгэлтэн.

Тэрээр цаг хугацаанаасаа түрүүлж, амьдралынхаа эцэс хүртэл бусдад үл ойлгогдож байсан бөгөөд зөвхөн 1870-аад онд л дэлхий даяар алдар нэр нь түгэсэнээр Николай Лобачевскийг 19-р зууны Оросын агуу математикчдын эгнээнд оруулсан. Английн математикч Уильям Клиффорд Лобачевскийг "Геометрийн Коперник" гэж нэрлэж байжээ.

Лобачевский Казанийн эзэн хааны их сургуульд 40 жил багшилсны дотор 19 жил ректороор ажилласан; Түүний үйл ажиллагаа, чадварлаг удирдлага нь их сургуулийг Оросын боловсролын байгууллагуудын тэргүүн эгнээнд авчирсан. Н.П.Загоскины хэлснээр Лобачевский бол Казанийн их сургуулийн "суурийг тавигч" байв.

Намтар

Түүний эцэг нь Иван Максимович Лобачевский (1760 онд Киев аймгийн Таращанский дүүргийн Животово тосгонд төрсөн). Өвөг эцэг нь Максим Васильевич Лобачевский гэж польш хүн байсан.

Н.Лобачевскийн эх Прасковья Александровна Лобачевская (1765-1840) гэж дээдсийн гаралтай боловсролтой эмэгтэй байсан.

Эцэг Иван Максимович, эх Прасковья Александровна нар Александр (1791-1807), Николай (1792–1856), Алексей (1795–1870) гэх 3 хүүхэдтэй байсан.

1798-1801 онд Доод Новгородын улсын ардын сургуульд сурсан.

1802-1806 онд Казань хотын 1-р гимназид ах Александр, дүү Алексей нарын хамт суралцаж дотуур байранд амьдарч байсан.

1807-1811 онд Казанийн эзэн хааны Их сургуулийн оюутан.

1807 онд ах Александр (1791-1807) голын усанд живж нас барсан.

1811 онд "Тэнгэрийн биетүүдийн эллипс хөдөлгөөний онол" сэдвээр физик-математикийн ухааны магистрын зэрэг хамгаалсан.

1814 онд Физик-математикийн тэнхимд туслах багш болж Казанийн их сургуульд багшилах үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн.

1816 онд Их сургуулийн дэд профессор цол хүртсэн байна.

1819 онд Одон орон судлалын төвийн дарга болсон.

1822 онд Профессор цол хүртсэн байна.

1820-1825 онд Казанийн их сургуулийн физик, математикийн тэнхимийн эрхлэгч.

1822-1825 онд Казанийн их сургуулийн барилгын хорооны гишүүн.

1823 онд "Казанский вестник" сэтгүүлийн хэвлэлийн хорооны гишүүнээр сонгогдов.

1823 онд Гэгээн Владимирын 4-р зэргийн одонгоор шагнагдсан.

1825-1835 - Казанийн их сургуулийн номын сангийн эрхлэгч.

1825-1848 - Казанийн их сургуулийн барилгын хорооны дарга болж номын сангийн барилга, одон орны ажиглалтын газар, анатомийн

театр, эмнэлэг зэргийг барих ажлыг удирдан зохион байгуулжээ.

1827-1846 - Казанийн эзэн хааны их сургуулийн ректорын албан тушаал хашсан байсан.

1828 оны 7-р сарын 5-нд жил бүрийн их сургуулийн хурал дээр тэрээр "Боловсролын хамгийн чухал сэдвүүдийн талаар" илтгэл тавьсан.

1829 оны 1-р сард Н.Лобачевскийн "Геометрийн зарчмын тухай" бүтээлийг "Казанский вестник" сэтгүүлд нийтлэв.

1830 онд Холерын тахлын үеэр тэрээр оюутнууд болон их сургуулийн байранд амьдардаг бүх хүмүүсийн эрүүл мэндийг хамгаалах шийдвэртэй арга хэмжээ авчээ.

1832 - Варвара Алексеевна Моисеева-тай гэрлэсэн (1812-1885).

1832, 8-р сарын 19 -нд Н.И. Лобачевскийн "Геометрийн зарчмуудын тухай" зохиолыг их сургуулийн зөвлөлийн шийдвэрээр Оросын эзэн хааны Шинжлэх ухааны академид илгээв.

1840 онд Берлинд, Финке хэвлэх газар «Параллел шугамын онолын геометрийн судалгаа» («Geometrische Untersuchungen») герман хэлээр хэвлэгдсэн.

1856 оны 2-р сарын 12-нд уушигны параличаар нас барсан. Казань хотын Арск оршуулгын газар оршуулжээ.