Олон улсын цөмийн эрчим хүчний агентлаг
 | Энэ өгүүллийг Олон Улсын Атомын Энергийн Агентлаг өгүүлэлтэй нэгтгэх хэрэгтэй байна (Хэлэлц) |
Олон улсын атомын эрчим хүчний агентлаг товчлол. ОУАЭА (англи. International Atomic Energy Agency, товчлол. IAEA) -НҮБ-ын 1954 оны 12-р сарын 4-ний өдрийн шийдвэрийн дагуу 1957 онд байгуулагдсан. НҮБ-ын цөмийн эрчим хүчийг энхийн зорилгоор ашиглах чиглэлээр хамтын ажиллагааны хөгжлийг хэрэгжүүлдэг олон улсын байгууллага юм. Төв байр Австри Улсын нийслэл Вена хотод байрладаг (Вена хотын Олон улсын төв).
ОУАЭА-ийн дүрмийг 1956 оны 10-р сарын 26-нд Нью-Йоркт болсон үүсгэн байгуулах бага хурлаар баталж, 1957 оны 7-р сарын 29-нд хүчин төгөлдөр болсон.
Тус агентлаг нь НҮБ-ын системийн хүрээнд бие даасан олон улсын Засгийн газар хоорондын байгууллага болж байгуулагдсан бөгөөд Цөмийн зэвсэг үл дэлгэрүүлэх тухай гэрээ (англи. Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons, сокращённо — Non-Proliferation Treaty, NPT) баталснаар түүний ажил онцгой ач холбогдолтой болсон.
Агентлагийн чиг үүрэг
[засварлах | кодоор засварлах]- цөмийн энергийг энхийн зорилгоор ашиглах судалгаа, хөгжлийг дэмжих;
- шинжлэх ухааны ололт, арга барилын солилцоог дэмжих;
- энхийн зориулалттай цөмийн хөтөлбөр, бүтээн байгуулалтыг цэргийн зориулалтаар ашиглахгүй байх баталгааны тогтолцоог бүрдүүлэн хэрэгжүүлэх;
- эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын хэм хэмжээг боловсруулан бий болгож түүнд дасан зохицуулах.
Олон улсын цөмийн эрчим хүчний агентлагийн ерөнхий захиралууд
[засварлах | кодоор засварлах]| Ерөнхий захирал, амьдарсан он жил | Улс | Хугацаа |
|---|---|---|
| Уильяам Стерлинг Коул -William Sterling Cole | АНУ | 1957 оны 10-р сарын 7-ноос 1961 оны 10-р сарын 6-ны өдөр |
| Сигвард Эклунд -Sigvard Arne Eklund (1911–2000) | Швед | 1961 оны 10-р сарын 6-наас 1981 оны 11-р сарын 30-ны өдөр |
| Ханс Мартин Бликс- Hans Martin Blix (1928-) | Швед | 1951 оны 12-р сарын 1-нээс 1997 оны 11-р сарын 30-ны өдөр |
| Мохаммед Мостафа эль-Барадеи (1942- ) | Египет | 1997 оны 12-р сарын 1-нээс 2009 оны 12-р сарын 1-ний өдөр |
| Юкия Амано -天野之弥 (1947—2019) | Япон | 2009 оны 12-р сарын 1-нээс— 2019 оны 7-р сарын 18-ны өдөр |
| Корнел Феруцэ - | Румын | 2019 оны 7-р сарын 25-наас 12 дугаар сарын 3-ны өдөр |
| Рафаэль Гросси- Rafael Mariano Grossi (1961- ) | Аргентин | 2019 оны 12-р сарын 3-наас өнөөг хүртэл |