Jump to content

Ош

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Ош хот
улсын ач холбогдолтой хот
кир. Ош шаары
орос. город Ош
узб. Oʻsh shahri

Загвар:Infobox settlement/link

Загвар:Infobox settlement/link
Улс орон  Киргиз
Улсын хот Ош
Дүүрэг (4) Нэр бүхий 4 дүүрэгтэй
Газар нутаг 18.5 км²
Газрын байц д.т.д. 870—1100 м
Хүн ам 2012 онд 255,800 хүн
Ард түмэн 48% - узбек, 43% - киргиз
Нутгийн олон Ошийнхон
3000 жилийн өмнөөс суурин үүссэн
1876 он хот (балгас)-ын зэрэг олсон
Цагийн бүс Киргизийн цаг (ГЦ+6)
ТХ-улсын дугаар O, Z
Цахим хуудас oshcity.kg (оросоор)

Ош (кир. Ош) - Киргиз улсын хүн амаараа хоёр дахь том хот (Бишкекийн дараах) бөгөөд ижил нэртэй Ош мужийн төв юм. Тус хот нь улсынхаа баруун урд хэсэгт Ферганын хөндийд Узбекистантай хиллэх нутагт оршдог байна.

Ош хот бол Төв Азийн исламын шашинтнуудын төвүүдийн нэг. Хотын төвийн эртний сүм хийдүүд, мөн уламжлалт мөргөлийн газар болох Сулайман-Тоо уул (Тахт-и Сулайман, Соломоны хаан ширээ) гэдгээрээ алдартай.

Энд хүмүүс дор хаяж 3000 жилийн өмнөөс төвлөн суусан гэж үздэг. 10-р зуунд Ош нь Энэтхэг, Хятадаас Европ руу чиглэсэн жингийн цувааны замын уулзвар байсан Ферганы хөндий дахь гурав дахь том хот гэж тооцогддог байв (Их торгоны зам).

11-12-р зуунд Ош нь Түрэгийн Караханид, дараа нь Баруун Караханидын хаант улсын нэг хэсэг байсан. 1141 онд Каракитай нарын монгол овог аймгуудад олзлогдож, 1210 онд Хорезмшахуудын улсын нэг хэсэг болжээ.

1220 онд Ош хотыг Чингис хааны цэргүүд эзлэн Цагаадайн улсын нэг хэсэг болжээ. 1347 онд Моголистаны нэг хэсэг болж, 1380-аад онд Доголон Төмөрийн эзэнт гүрний нэг хэсэг болжээ.

15-р зуунд Моголистаны нэг хэсэг байв. Дараа жилүүдэд Ош хот Кокандын хант улсын нэг хэсэг болсон.

1876 ​​онд Оросын эзэнт улс Кокандын хант улсыг эзэлсний дараа Ош нь Оросын нэг бүрэлдэхүүн хэсэг болсон (Оросын эзэнт гүрний Төв Азийн эзэмшил газар) Фергана мужийн Ош дүүргийн засаг захиргааны төв болжээ.

1918 оноос хойш Ош нь Туркестаны Автономит Зөвлөлт Социалист Бүгд Найрамдах Улсын бүрэлдэхүүнд багтжээ. 1924 оны 10-р сарын 14-нд РСФСР-ын бүрэлдэхүүнд Төв Азийн үндэстэн-нутаг дэвсгэрийн заагийг тогтоосны үр дүнд Хар Киргизийн автономит муж байгуулагдаж, 1925 оны 5-р сарын 25-нд Киргизийн автономит муж гэж нэрлэв.

1926 оны 2-р сарын 1-нд түүний статус, нэр өөрчлөгдсөн: Киргизийн Автономит Зөвлөлт Социалист Бүгд Найрамдах Улс; 1936 оны 12-р сарын 5-нд РСФСР-ын бүрэлдэхүүнээс гарч, ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд Киргиз Зөвлөлт Социалист Бүгд Найрамдах Улс болсон. Харин 1939 оноос Киргиз Зөвлөлт Социалист Бүгд Найрамдах Улсын Ош мужийн засаг захиргааны төв болжээ.

1990 онд Ош, Узген хотуудад Киргиз, Узбекуудын хооронд үндэстэн хоорондын мөргөлдөөн гарчээ. Хотын захын нэгдлийн тариалангийн талбайд Киргизүүдэд хувь хүний ​​​​хөгжлийн зориулалтаар газар олгохтой холбоотой мөргөлдөөн эхэлсэн бол Узбекчууд үүнийг эсэргүүцэж байв. Зөвлөлтийн цэргүүд хотод орж ирсний ачаар мөргөлдөөн хурдан зогссон ч хотод хоёр долоо хоног орчим хөл хорио тогтоож байв.

2000 онд Киргизийн Ерөнхийлөгч Аскар Акаевын зарлигаар Ош хотын 3000 жилийн ойг ёслол төгөлдөр тэмдэглэв. Түүнээс хойш 10-р сарын 5-нд Хотын өдөр гэж тэмдэглэдэг уламжлал тогтсон байна.

2003 оны 6-р сарын 11-нд Ош хотыг Бүгд найрамдах улсын ач холбогдолтой хотын статустай болгосон.

2023 оны байдлаар 362 мянган хүн амтай байв. Үүнээс Киргиз (49%),Узбек (38%), орос (2,7%), турк (2%), татар (1%) гэх олон үндэстэн ястан тус хотод нэг дор амьдардаг байна.