Спратлийн арлууд

Спратли (вьетн. Quần Đảo Trường Sa — Чыонгша, хятад. 南沙群島, Наньшацюньдао буюу энгийнээр Наньша, тагал хэл. Kapuluan ng Kalayaan — Калаян, англи. Spratly Islands, зарим эзэмшигчийн хэлээр «Өмнөд элсэн арлууд») — Өмнөд Хятадын тэнгист байдаг 425,000 км² тэнгисийн уснаас цухуйсан нийлүүлээд нийлүүлээд 4 км² газар болох 760 гаруй шүрэн хад, шүрэн арлыг хамрах олтриг юм.

Спратли олтригийг нэг улс дангаар эзэмшсэнгүй, эргэн тойрны Филиппин, Малайз, Вьетнам, Хятад, Тайвань, Бруней улсууд цэргийн баазаа байгуулан эзэмшиж эхэлснээр олон улсын маргаантай газар нутаг болсон юм. арлууд дээр байнгын оршин суугч, боомтгүй боловч 7 нисэх онгоцны буудалтай. Загас агнах зориулалтаар ашиглаж ирсэн.

Томоохон арал

Иту-Аба (Itu Aba) — 0,46 км²,
Титу (Thitu) — 0,37 км²,
Баруун Йорк (West York) — 0,18 км²,
Спратли арал (isla Spratly) — 0,13 км²,
Зүүн хойд халуун (Northeast Cay) — 0,12 км².

Түүх

1529 он: Сарагосагийн гэрээний дагуу Спратлийн арлууд Испанийн нутаг дэвсгэр болжээ.

1898 он: Парисын гэрээний дагуу (1898) арлуудыг АНУ, дараа нь Филиппинд шилжүүлэв.

1927 он: Францын "De Lanessan" хөлөг Спратлийн арлуудад шинжлэх ухааны судалгаа хийжээ

1930 он: Францын "La Malicieuse" хөлөг онгоц хоёр дахь экспедицийг зохион байгуулж Франц улс далбааг мандуулж арлуудыг Ile de la Tempete гэж нэрлэх болжээ. Арал дээр хятад загасчид байсан болоч францчууд тэднийг арлаас хөөгөөгүй байна.

1932 он: Бүгд Найрамдах Хятад Улс Франц-Хятадын дайны дараа байгуулсан 1887 оны хэлэлцээрийн үндсэн дээр Спратли арлуудын бүрэн эрхт байдлыг тунхагласан санамж бичгийг Францын засгийн газарт илгээсэн байна.

1939 он: Япон арлуудыг өөрийн харьяанд авах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн гэвч Франц, Их Британи эсэргүүцэж, Францын нэхэмжлэлийг баталжээ.

1941 он: Япон улс арлуудыг хүчээр эзлэн авч, дэлхийн 2-р дайн дуустал хяналтаа хадгалж, Иту Аба арал дээр Японы шумбагч онгоцны бааз байгуулагдсан.

1945 он: Япон дайнд бууж өгсний дараа Франц, Бүгд Найрамдах Хятад улс нутаг дэвсгэрийнхээ нэхэмжлэлийг дахин нотлов. Хятад улс арлууд руу цэргийн ангиа илгээжээ.

1946 он. Франц арлууд руу хэд хэдэн удаа байлдааны хөлөг онгоц илгээсэн боловч Хятадын цэргүүдийг хөөх оролдлого хийгээгүй байна.

1947 он: Франц Хятадыг цэргээ гаргахыг шаардав.

1948 он: Франц арлууд дахь тэнгисийн цэргийн эргүүл хийхээ зогсоож, Хятад цэргүүдийнхээ ихэнх хэсгийг татан гаргасан.

1951 он: Сан Францискод болсон уулзалтын үеэр Вьетнамын төлөөлөгчид (Францын мэдэлд байсан) Спратли, Параселийн арлуудыг нэхэмжилсэн байна.

1956 он: Филиппин дэх Далайн хүрээлэнгийн тэргүүн Томал Клома Спратли арлуудын ихэнхийг эзэмшиж, тэднийг "Калайяан" (Чөлөөт газар) гэж нэрлэсэний дараа сонирхогч бүх улсууд эсэргүүцлээ илэрхийлжээ. Бүгд Найрамдах Хятад Улс, Өмнөд Вьетнам арлууд руу тэнгисийн цэргийн ангиудыг илгээв. Өмнөд Вьетнам байнгын цэргийн ангиа үлдээгээгүй ч оны сүүлээр Спратли арлуудыг өөртөө нэгтгэж, Бин Динь мужид нэгтгэх болсноо зарлав.

1958 он: Хятад улс өөрийн нутаг дэвсгэрийн усыг тодорхойлж Спратли арлуудыг түүндээ багтаасан байна.

1961-1963 он: Өмнөд Вьетнам архипелаг дахь хэд хэдэн арлууд дээр өмчлөлийн тэмдэг суурилуулжээ.

1968 он: Филиппиний цэргүүд Калаяан мужийн ард түмнийг хамгаалахын тулд гурван арал дээр газардаж, Калаяан арлын бүлгийг өөртөө нэгтгэж байгаагаа зарлав.

1971. Малайз улс арлын зарим хэсэгт шаардлага тавьжээ.

1972 он: Филиппинчууд Калаяан арлуудыг Палаван мужтай нэгтгэв.

1975 он: Нэгдсэн Вьетнам арлуудыг өөринх гэж шаардлага тавьжээ.

1978 он: Филиппиний ерөнхийлөгчийн зарлигаар арлуудын нутаг дэвсгэрийн нэхэмжлэлийг тодорхойлсон.

1979 он: Малайз улс тус арлуудын 12 арлыг өөртөө багтаасан газрын зургийг нийтэлжээ. Вьетнам ч мөн арлуудад шаардлагаа тавьж буйнгаа нийтэлжээ.

1982 он: Вьетнам өөр баримт бичгийг нийтэлж, хэд хэдэн арлуудыг эзэлж, цэргийн байгууламжууд байгуулав. Газарзүйн байршлын хувьд архипелаг Пху Хан мужид (1989 оноос хойш - Хан Хоа муж) нэгтгэсэн байна. Филиппин мөн хэд хэдэн арлуудыг эзлэн, онгоц хөөрөх зурвас барьж байгуулжээ.

1983 он: Малайз улс Лаянг Лаянг арлыг эзэлж тэнгисийн цэргийн бааз, амралтын газар байгуулжээ.

1984 он: Бруней загас агнуурын бүсээ тогтоосон бөгөөд үүнд арлуудын өмнөд хэсэгт орших Луиза Риф багтсан боловч албан ёсны шаардлага тавиагүй байна.

1987 он: Хятад улс арлуудад тэнгисийн цэргийн эргүүл хийж, байнгын бааз байгуулжээ.

1988 он: Хятад, Вьетнамын хөлөг онгоцууд Спратли арлуудын тулалдаанд оров. Бүс нутгийн тулаанд хятадууд ялалт байгуулж хяналтаа тогтоосон байна.

1995 он: БНХАУ, Вьетнамын хооронд арлуудын баялгийг хамтран ашиглах талаар өргөн хэмжээний хэлэлцээг эхлүүлэх тохиролцоонд хүрэв.

2004 он: Филиппиний Агаарын цэргийн хүчний нисэх онгоцыг арлууд дээгүүр нисэхэд нь буудсан. Вьетнам аялал жуулчлалын салбараа өргөжүүлж, нисэх онгоцны буудал барьсан.

2005 он: Вьетнам Спратли арлуудын бүрэн эрхийг дахин баталгаажуулав.

2008 он: Филиппин Спратли арлуудын төлөө "сүүлчийн далайчин ба тэнгисийн цэрэг хүртэл тулалдах болно" гэж мэдэгдэв.

2011 оны 5-6-р сард Вьетнам, Хятадын хооронд нэг талаас Вьетнамын судалгааны хөлөг онгоцны кабель гэмтсэн, нөгөө талаас Вьетнам дахь Хятадын дипломат төлөөлөгчийн газрын ойролцоо эсэргүүцлийн жагсаал, улс төрчид, дипломатууд мэдэгдэл солилцсон зэрэг хэд хэдэн зөрчил гарсан бөгөөд вьетнамын тэнгисийн цэргийн сургуулилт болж, хакерын дайн эхэлсэн.

2015 он: Хятад улс Субируэн жижиг арал дээр боомт, онгоц хөөрөх зурвас бүхий цэргийн бааз байгуулжээ.

2018 оны 5-р сард Хятадын эрх баригчид Спратли арлын гурван арал (Хятад. Наньша) дээр хөлөг онгоцны эсрэг пуужингийн YJ-12B систем, HQ-9B зенитийн пуужингийн системийг байршуулсан тухай мэдээлсэн.

2022 оны 11-р сард Хятадын эрх баригчид АНУ-ын удирдлагатай пуужингийн хөлөг онгоц USS Chancellorsville Наньша арлуудын ойролцоох Хятадын усан хилд хууль бусаар нэвтэрснийг зарлав.

2022 оны 8-р сард Хятадын хөлөг онгоц Филиппиний эргийн хамгаалалтын хөлөг онгоцуудыг Аюнгин Шоал (Хоёрдугаар Томас Шоал) орчимд хааж, дараа нь тэдний эсрэг усан буу ашигласан. Эдгээр хөлөг онгоцууд Сьерра Мадр дахь Филиппиний армид хоол хүнс, ус, түлш болон бусад хангамжийг хүргэж байжээ.