Хэрэглэгчийн яриа:BA11D032

Тулуйн хатан Сорхагтани бэхи

Сорхугтани нь Хэрэйдын ахлагч Тойрол (Ван хаан)-ын бага дүү  Жаха Хамбугын охин юм. 

Монголын нууц товчоонд бичигдсэнээр 1203 оны үед Тойрол хаан Тэмүүжингээс хүчирхэг байхдаа Тэмүүжин Тойрол хаанд том хүү Зүчийг хүргэн болгохоор санал болгож 2 овог аймагаа нэгтгэе гэх санал тавив. Гэвч Тойрол энэ саналыг эсэргүүцсэн ба үүнийг ярих асуудлаар Тэмүүжинг алахыг оролдсон. Гэвч Тэмүүжин энэ төлөвлөгөөг мэдээд яг эгзэгтэй үед нь зугтсан юм. Хэрэйдүүд дайнд явах замдаа өөр аймагтай тулгаран Тойрол хаан Наймангуудад алуулжээ. Харин түний ах Жаха нь Тэмүүжинг дэмждэг байсан ба өөрийн 2 охиныг түүнд өгчээ. Чингис хаан том охинтой гэрлээд (сүүлд нь нэг генералдаа өгсөн) харин бага охиныг нь өөрийн хүү Тулуйд өгчээ. Сорхугтаны эцэг Жаха нь 1204 онд Хэрэйдүүд Чингис хааны эсрэг босоход амь үрэгдсэн.Тэр үеийн Монгол эмэгтэй нар шиг тэр гэртээ маш их анхаарал тавьдаг байв. Монгол эмэгтэй нар нь Европ, Хятад бусад оронуудыг бодвол арай иүү эрхтэй байв. Тэд нөхөрүүд нь явсан хойгуур нь гэр бүлээ авч үлддэг байв. Тэр гэр орон үр хүүхдүүдээ сайн хүмүүжүүлхээ мэддэг байсан ба түүний хүүхдүүд нь өөр өөр хаант улсыг зорисон юм. Бас тэр өөрөө Несториа Христ шашин ихээр сонирхдог байв. Түүний хүүхдүүд Чингис шиг шашин соелыг дээдэлдэг байв.Тэр Букхарад мадрас нээж Муслим Христудад тусладаг байв. Түүний нөхөр Тулуй Зүүн Монгол ,Хойд Хятад ,Иран талыг эзэлсэн ба 1232 онд 40 настайдаа нас баржээ. Өгөдэй Сорхагтаныг өндөр тушаалд байлгасаар л байжээ. Нууц товчоонд гарахдаа Өгөдэй Сорхагтаныг өөрийн хүү Гүегт эхнэрээр өгчээ. (Монголчууд бэлэвсэн эмэгтэйг ганцаар нь байлгадаггүй) Гэвч Сорхагтани эсэргүүцэж 4н хүүгээ харах хүнгүй гээр орхихгүй гэв. Энэ шийдвэр нь Монголын түүхэн дэх хамгийн зөв шийдвэр болжээ. Түүний 4 хүү ньдөрвүүлээ улсдаа хэрэгтэй хүн болжээ. 1236 онд Сорхагтани Өгөдэйгээс Хевейг гуйхад Өгөдэй эргэлзэж байсан ч удалгүй түүний нөхрийнх нь эзэлсэн газар болохоор өгчээ. Гэвч Өгөдэй Тулуйн ихэнх газрыг авч Сорхагтаны ихэнх цэргийг авчээ. 1241 онд Өгөдэй хаан нас барахад 1246 он хүртэл түүний эхнэр Дөргэнэ хатан хаан ширээг барьж Их хуралдайн шийдвэрээр Гүегт хаан ширээг өгчээ. Гэвч тэр ээж, Сорхагтани, Алаг Бэх(Чингис хааны охин Онгутын удирдагч) шиг удирдаж чаджээ. Энэ зуур Сохрат Гүегийн дүү Боржигоны толгойлогч Алтан сүрэгийн эзэн Батхаантай нэгдэв. 1248 онд Гүег Батхааны газрыг эзэлхээр дайтаж яваад нууцлаг шалтгаанаар өөд болжээ(Сорхагтаны явуулсан үйл ажиллагаа ч байж болох юм). Гүегийн үхлийн дараа Сорхагтани өөрийн том хүү Мөнхийг Батхаан руу явуулж Батхаан түүнийг олон тулаанд хамт тулалдсан гээд цэргийн ахлагч болгон томилов. 1250 онд Гүр хаан болжээ. Үүнээс болж Өгөдэй ба Гүегийн гэр бүлийнхэн түүнийг хөөхийг хүсэж байв. 1252 оны 3 р сард нас баржээ. Тэр Гансу дах Христийн сүмд оршуулагджээ. 08:16, 12 Аравдугаар сар 2011 (UTC)08:16, 12 Аравдугаар сар 2011 (UTC)08:16, 12 Аравдугаар сар 2011 (UTC)~