Ази, Номхон далайн бүс нутаг
Ази, Номхон далайн бүс нутаг (англи. Asia Pacific Region, орос. Азиатско-Тихоокеанский регион. хятад. 亚太) -Номхон далайн бүсийн дагуу Азийн улс орнууд, арлууд байрладаг дэлхийн бүс нутгийг илэрхийлдэг улс төр, эдийн засгийн нэр томъёо юм.
Ази, Номхон далайн бүс нутаг нь 58 улс, орнуудыг нэгтгэдэг бөгөөд заримдаа энэ бүс нутагт Балба, Монгол, Мьянмарын холбоо, Энэтхэг зэрэг орнуудыг оруулсан байдаг. Ази-Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллага (АПЕК), Зүүн өмнөд Азийн орнуудын холбоо (АСЕАН), Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллага (ШХАБ) болон Тусгаар улсуудын хамтын нөхөрлөл (ТУХН), Евразийн эдийн засгийн холбоо (ЕАЭБ), Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллага (OECD), БРИКС, G-20, G-7, E-7 гишүүн орнууд зэрэг хамгийн том интеграцийн бүлгүүд энэ бүс нутагт төвлөрдөг. Эдгээр нь хоорондоо нягт холбоотой, өргөн тархсан (Үндэстнүүдийн хамтын нөхөрлөл) эсвэл төрөлжсөн (Газрын тос үйлдвэрлэгч орнуудын байгууллага-OPEC) юм.
Бүс нутагт ордог хамгийн том хотууд нь Шанхай, Жакарта, Хонконг, Сингапур, Куала Лумпур, Тайбэй, Сөүл, Токио, Лос-Анжелес, Сидней, Мельбурн, Сан-Франциско, Сиэтл, Ванкувер, Владивосток юм. Ази, Номхон далайн бүс нутгийн засгийн газар хоорондын болон төрийн бус олон байгууллагын төв байр Хонолулу (Хавай) хотод байрладаг.
Энэ бүс нутаг нь эрчимтэй хөгжиж буй Хонконг, Сингапур, Япон, Өмнөд Солонгос, Тайвань, АНУ-ын баруун хэсгийн өндөр технологи, Австрали, Канад, Филиппин зэрэг олон төрлийн эдийн засаг, нөөц баялагтай юм. Дорнод, Хятад, Индонезийн хүний нөөц, Чили, Шинэ Зеланд, Филиппин, АНУ-ын хөдөө аж ахуйн өндөр бүтээмж.
Европ болон АНУ-ын зүүн хэсгийн хуучин аж үйлдвэрийн төвүүд аажмаар буурснаар дэлхийн эдийн засгийн үйл ажиллагааны төв Ази Номхон далайн бүс нутаг руу шилжиж магадгүй гэж олон эдийн засагчид үзэж байна.
Улс, нутаг дэвсгэрийн жагсаалт бүс нутгаар
[засварлах | кодоор засварлах]- Зүүн болон Зүүн хойд Ази
Монгол
Солонгос, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Ард Улс (Хойд Солонгос)
Солонгос, Бүгд Найрамдах Улс (South Korea)
Хятад, Бүгд Найрамдах Ард Улс
Хятад, Бүгд Найрамдах Улс (Тайвань)
Япон
- Өмнөд болон Баруун өмнөд Ази (SSWA)
- Номхон далай
Америкийн Самоа (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Австрали
Бугенвиль
Вануату
Гуам (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Кирибати
Күүкийн арлууд
Маршаллын арлууд
Микронези, Холбооны Улс
Науру
Ниуэ
Палау
Папуа Шинэ Гвиней
Самоа
Соломоны арлууд
Тонга
Тувалу
Хойд Марианы арлууд (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Фижи
Францын Полинез (Франц)
Шинэ Зеланд
Шинэ Каледони (Франц)
Илүү өргөн хүрээнд Ази–Номхон далайн бүс нутагт дараах улс, нутаг дэвсгэрийг хамруулж болно:
- Далайн орнууд
Бэйкэр арал (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Зул Сарын Арал (Австрали)
Клиппертон арал (France)
Кокос (Кийлинг) Арлууд (Австрали)- Шүрэн Тэнгисийн Арлууд (Австрали)
- Эшмор ба Картьер Арлууд (Австрали)
- Хэрд Арал ба Макдоналд Арлууд (Австрали)
- Хаулэнд арал (Америкийн Нэгдсэн Улс)
- Жарвис арал (Америкийн Нэгдсэн Улс)
- Жонстон Атолл (Америкийн Нэгдсэн Улс)
- Кингмэн Шүрэн арал (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Мидвэй Атолл (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Норфолк Арал (Австрали)- Палмира Атолл (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Питкэрний арлууд (Нэгдсэн Хаант Улс)
Токелау (Шинэ Зеланд)
Торресын хоолойн арлууд (Австрали)
Вэйк арал (Америкийн Нэгдсэн Улс)
Уоллис ба Футуна (Франц)
Чуук (Микронези)
Пасха арал (Чили)- Сала-и-Гомес (Чили)
- Загвар:Country data Баруун Папуа (Индонез)
Commons: Ази, Номхон далайн бүс нутаг – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан