Варшавын Их сургууль
Варшавын Их сургууль (польш. Uniwersytet Warszawski, латин. Universitas Varsoviensis) -1816 онд байгуулагдсан Польшийн хамгийн том болон нэр хүндтэй улсын Их сургуулийн нэг юм. Өнөө үед 60 мянга орчим оюутан сурдаг байна.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Их сургууль нь Оросын Эзэн хаан I Александрын үед байгуулагдсан (Польш улс Оросын мэдэлд байсан үе) бөгөөд 1817 оны 9-р сарын 20-нд нээгдэж Варшав хотын Эзэн хааны Их сургууль гэж нэрлэдэг байсан бөгөөд теологи /шашин судлал/, хууль, захиргааны шинжлэх ухаан гэсэн 5 тэнхимээс бүрдэж байжээ.
Их сургуулийн эхлэл нь Наполеоны үеийн хоёр сургуультай холбоотой байдаг - 1808 оноос хойш Хууль зүйн сургууль, нэг жилийн дараа байгуулагдсан Анагаах ухааны сургууль. Хожим нь их сургуулийн хоёр чухал факультет болж өөрчлөгдсөн хоёр сургууль хоёулаа Варшавын Гүнт улсын өдөр тутмын үйл ажиллагаанд шаардлагатай мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх ёстой байв. Их сургуулийг байгуулахыг дэмжигчид маш их байсан. Станислав Потоцки, Шашны шашны шашны болон олон нийтийн боловсролын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын комиссын сайд, санваартан Станислав Сташич нар. Их сургуулийн үүсгэн байгуулах тухай актыг 1816 оны 11-р сарын 19-нд Оросын хаан, Польшийн хаан I Александр гаргасан. Тэр цагаас хойш тус их сургууль нь Станислав Сташич тэргүүтэй Ерөнхий зөвлөлийн удирдлаган дор ажиллаж эхэлсэн. 1818 оны 5-р сарын 14-нд нээгдсэн Их сургуулийн албан ёсны нэр нь: Варшав хотын Хааны Их сургууль.
Орчин үе
[засварлах | кодоор засварлах]Өнөөгийн байдлаар Ректор нь их сургуулийн үйл ажиллагааг удирддаг. 4 Проректоруудын тусламжтайгаар тэрээр захиргаа, эдийн засгийг удирдан чиглүүлж, Их сургуулийг гаднаас төлөөлж, ажилчид, оюутан, докторантуудын тэргүүний үүрэг гүйцэтгэдэг. Тэрээр мөн их дээд сургуулиудын үйл ажиллагааны тайланг Шинжлэх ухаан, дээд боловсролын яаманд жил бүр гаргаж байх үүрэгтэй.
Бакалавр, магистрантурт 2020 онд 40.2 мянган хүн суралцаж байсан. Варшавын их сургуулийн өдрийн сургалтын оюутнууд эчнээ оюутнуудаас (31.4 мянга) гурав дахин их байна. Варшавын их сургуульд 2,4 мянган докторант суралцаж байна. Тэдний 276 нь гадаадын иргэд байна. Их сургуульд жил бүр 250 орчим хүн докторын зэрэг хамгаалдаг. 2.1 мянга нь аспирантурт суралцагчдын тоо юм. Мэргэжлийн шинэ ур чадвар эзэмшиж, сонирхлоо хөгжүүлж, ур чадвараа дээшлүүлж, хөгжүүлэх хүсэлтэй хүмүүст 66 сургалтын хөтөлбөрөөс сонголт хийх боломжтой. Хичээлийн энэ хэлбэрийг зөвхөн магистрын төгсөгчдөөс гадна нэгдүгээр дамжааны сургуулиа төгссөн хүмүүс ашиглах боломжтой.
Варшавын Их сургууль 7.7 мянган ажилтантай. Эдгээрт эрдэм шинжилгээний багш нараас (3.9 мянга) гадна бусад хүмүүс орно. захиргааны ажилчид, номын санчид. Тус сургууль бол Мазови дахь хамгийн том ажил олгогчдын нэг юм. Ажилчдынхаа тоогоор "Форбс" сэтгүүлээс Польшийн томоохон компаниудын жагсаалтад багтсан ихэнх корпорацуудаас түрүүлж байна.
Варшавын их сургуульд 3.8 мянган гадаадын иргэн дипломын буюу эрдмийн солилцооны хөтөлбөрийн тэтгэлэгт хамрагдан /Монгол оюутнууд мөн/ суралцдаг. Варшавын их сургуульд суралцаж буй гадаадын иргэдийн нийт оюутны тоонд эзлэх хувь өмнөх жилтэй харьцуулахад өөрчлөгдөөгүй хэвээр байна: 6.6%. 2020 онд нийт докторын оюутнуудын 10 гаруй хувийг гадаадын иргэд эзэлж байна. 1, 2-р курс, урт хугацааны сургалтад суралцаж буй гадаадын иргэд ихэвчлэн дараах салбаруудыг сонгодог: олон улсын харилцаа, санхүү, хөрөнгө оруулалт, нягтлан бодох бүртгэл, менежмент, сэтгэл зүй, сэтгүүл зүй ба хэвлэл мэдээлэл судлал, эдийн засаг, хууль зүй, хүмүүнлэгийн үйл ажиллагаа, англи хэл судлал, хэрэглээний хэл шинжлэл, зүүн судлал. Богино болон урт хугацааны оюутнуудын дунд хамгийн олон бүлэгт Украин (710), Беларусь (534), Хятад (282), Турк (108), Азербайжан (101), Узбекистан (77), ОХУ (69) , Энэтхэг (59), Литва (40), Вьетнам (37) зэрэг улсууд орж байна.
Монголоос Польшид анх 1962 онд оюутнууд очиж тус Их сургуульд сурч магистраар төгссөн хүмүүс бол Нямаагийн Төмөрхуяг /эм/, Жанчивсэмбээгийн Алтангэрэл /эм/, Данзангийн Чимиддорж /эр/ нар юм.
Нобелийн шагналт төгсөгчид:
[засварлах | кодоор засварлах]Варшавын их сургуульд суралцаж байсан Нобелийн шагналтнууд: Хенрик Сиенкевич 1866 онд их сургуулийн адал явдалт гараагаа эхэлж, эхлээд үндсэн сургуулийн хуулийн тэнхимээс (тэр үед их сургууль гэж нэрлэдэг байсан), дараа нь Анагаах ухааны сургуульд суралцаж, дараа нь 1871 онд төгссөн Филологийн факультетэд диплом авахгүйгээр суралцжээ. Израилийн Ерөнхий сайд асан Менахем Бегин 1935 онд Хууль зүйн факультет төгссөн. Чеслав Милош 1932 онд Хууль зүйн факультетэд суралцсан ч Вильнюс хотод үргэлжлүүлэн боловсрол эзэмшжээ. Дэлхийн 2-р дайны үед тэрээр их сургуульд жижүүрээр ажиллаж байсан. Физикч, радиобиологич Жозеф Ротблат 1938 онд физикийн ухааны докторын зэрэг хамгаалсан бөгөөд 1932-1934 онд Хүмүүнлэгийн ухааны факультетэд лекц уншиж байжээ. Леонид Хурвич, эдийн засагч, 1938 онд Хууль зүйн их сургуулийг төгссөн. Ольга Токарчук, зохиолч, 1987 онд Варшавын их сургуулийг сэтгэл судлалын чиглэлээр төгссөн.
Тус сургуулийн 182 барилга ашиглалтад байгаагийн 164 нь тус сургуулийн өмчийн болон дундын өмчийн барилга, байр юм. Тэдний нийт талбай нь 496.2 мянган хавтгай дөрвөлжин метр юм. Варшавын их сургуулийн эзэмшиж буй талбай нь 770.97 мянган хавтгай дөрвөлжин метр юм, үүнээс 55 мян. м² нь их сургуулийн төв байр байрладаг үндсэн кампусын талбай юм. Хотын төв дахь "Краковские пшедмейсче 26/28" дахь газар нь Варшавын аялал жуулчлалын газрын зураг дээрх чухал цэг юм. Янз бүрийн үеийн архитектурын элементүүдийг агуулсан түүхэн барилгууд нь ногоон байгууламжаар хүрээлэгдсэн байдаг. 100 гаруй төрлийн мод, 120 гаруй бут сөөг байдаг байна.
https://www.uw.edu.pl/ -Варшавын Их сургуулийн албан ёсны цахим хуудас.