Нямын Дагийранз

Нямын Дагийранз (1934 онд Дундговь аймгийн Өлзийт сумын нутагт төрсөн-2014 онд Булган аймагт нас барсан) - Монгол Улсын Ардын жүжигчин (2013 он).

Тэрээр багаасаа мал маллаж байгаад сусын агентын манаач хийхийн хажуугаар сумынхаа улаан булангийн уран сайханч хийж байжээ. 1957 оны намар Дундговь аймгийн клубт ажилд орж уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлсэн. Дундговь аймгийн тайзнаа Б.Дамдинсүрэнгийн “Учиртай гурван толгой”, Ч.Ойдовын “Далан худалч”, “Жаргалыг хүссэн Мөнхөө”, С.Дашдооровын “Шуурганаар төрөгсөд” гэх мэт олон жүжигт тоглосон.

Говь нутгийн ардын домог “Хөхөө Намжил”, “Уулган шар”-ыг морин хуурын аялгуунд хэлж МЗО-ны I, II их наадмын алтан медалиудыг хүртсэн нэрт хуурч, магтаалч юм.

Монголын Зохиолчдын Хорооны хүсэлтээр 1965 оны 9 дүгээр сарын 7-ний 1966 оны 6 дугаар сарын 25 хүртэл тэнд байгуулагдсан Үлгэрийн танхимд нь түр ажиллаад буцаж ирснээс хойш Монголкино үйлдвэрт тэтгэвэрт гартлаа ажиллаж байв.

Н.Дагийранз 1990 оны эхээр төрөлх нутагтаа ирж амины мал ахуйгаа маллаж байгаад хаяа нэг кинонд тогож байсан. Сүүлд Булган аймгийн Сайхан суманд охиныхоо асрамжинд аж төрж байгаад нас баржээ.

Дэлгэцэнд бүтээсэн дүрүүд:

1.  Хүний мөр- Чулуун 1965 он

2. Гэмшил,зэмлэл-Лувсандорж 1965 он

4. Үер- Ардын намын цэрэг 1966 он

5. Агуйн нууц- Эзэн 1969 он

6. Талын цуурай- Намхай 1970 он

7. Хонины найр- Бадрах 1976 он

8. Бушхүүгийн үлгэр- өвгөн 1979 он

9. Хатанбаатар- Ардын цэрэг 1981 он

10. Сахиус уу, сахиул уу- Балдан 1983 он

11. Үүр цайхын өмнө- Галдан 1983 он

12. Мандах нарны туяа- Галдан 1987 он

13. Уул усны үр сад- Жунай 1988 он

14. Даль хагдрах цагаар 1979 он

15. Хүн чулууны нууц- Зэвэг 1990 он

16.Бүлээн нурам- Агчин 1990 он

17. Хааны сүүлчийн хатан- Хаймчиг 2000 он

Тэрээр мөн 300 гаруй кинонд дуу оруулсан байна.

Шагнал

Н.Дагийранзын уран бүтээлийг үнэлж 1985 онд Хөдөлмөрийн хүндэт медаль, Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон, 1990 онд Монгол Улсын соёлын тэргүүний ажилтан , 1998 онд Монгол Улсын Гавьяат жүжигчин, 2013 онд Монгол Улсын Ардын жүжигчин цолоор шагнасан юм.

Монгол улсын Ардын жүжигчин Нямын Дагийранз агсны шагналын одон медаль, тэмдэг, зарим эд зүйлийг охин нь Дундговь аймгийн музейн фондод хүлээлгэн өгчээ. Үүнд нэрт жүжигчний Ардын болон Гавьяат цолны тэмдэг, Дундговь аймгийн "Хүндэт иргэн" цолны тэмдэг, Малчны тамга, Ардын жүжигчин цол хүртэхдээ өмссөн үйтэн хуар дээл, эдэлж хэрэглэж байсан даалин зэрэг зүйл нь багтжээ.