Сахаровын шагнал

«Бодол санааны эрх чөлөөний» Сахаровын нэрэмжит шагнал (англи. Sakharov Prize for Freedom of Thought) -Европын парламентын 1988 онд бий болгож Бодол санаа болон хүний эрхийн салбарт онцгой гавьяа байгулсан хүнд жил бүр олгодог шагнал юм. Энэхүү шагналыг Зөвлөлтийн эрдэмтэн физикч, хүний эрхийг хамгаалагч, тэрс үзэлтэн Андрей Сахаровын нэрэмжит болгосон байна.

Шагналтнууд[засварлах | кодоор засварлах]

Он Дүрс Шагналтан Улс Тэмдэглэл Reference
1988
Нельсон Мандела
Нелсон Мандела/

Nelson Mandela

Өмнөд Африк Апартеидын эсрэг тэмцэгч, сүүлд Өмнөд Африкийн Ерөнхийлөгч байсан.
Анатолий Марченко/

Anatoly Marchenko

Зөвлөлт Холбоот Улс Зөвлөлтийн тэрс үзэлтэн, хүний эрхийг хамгаалагч.
1989
Александр Дубчек
Александр Дубчек/

Alexander Dubček

Чехословак Словакийн улс төрч, "Прагийн хавар"-ын үеэр коммунист дэглэмийг нурааж солих оролдлого хийсэн.
1990
Аунг Сан Сү Чи
Aung San Suu Kyi Бирм Шагналыг хүртэх үед Су Чи Мьянмарт цэргийн дэглэмийн эсрэг тайван тэмцэл өрнүүлж байсан сөрөг хүчний улстөрч, Ардчиллын төлөөх үндэсний лигийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга асан нэгэн байв. Тэрээр 15 жил гэрийн хорионд хоригдож байгаад 2013 онд суллагдсаныхаа дараа өөрийн биеэр ирж уг шагналыг авсан юм. 2020 онд Европын Парламентын Ерөнхийлөгч нарын бага хурал Сү Чиг Рохинжа ард түмний эсрэг харгислал үйлдсэнийх нь төлөө Сахаровын шагналын нийгэмлэгээс албан ёсоор түдгэлзүүлсэн боловч өөрөө уг шагналыг буцааж өгөөгүй байна.
1991 - Adem Demaçi Югослав Косовогийн Албаний улс төрч, удаан хугацаанд улс төрийн хэргээр шоронд суусан.
1992
Маяа талбай дахь Эхчүүд/

Mothers of the Plaza de Mayo

Аргентин "Бохир дайны" үед алга болсон хүүхдүүдийн эхчүүдийн Холбоо.
1993 Oslobođenje Бүгд Найрамдах Босни, Герцоговина улс Popular newspaper that defended Bosnia and Herzegovina as a multi-ethnic state
1994
Т.Насрин
Таслима Насрин/

Taslima Nasrin

Бангладеш Эмч байсан, эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө зохиолч.
1995
Лейлй Зана
Лейла Зана/

Leyla Zana

Түрк Туркийн зүүн өмнөд нутгийн курд гаралтай улстөрч, Курдын ажилчны намын гишүүн байсан хэргээр 15 жил хоригдсон.
1996
Вей Зиншенг/

Wei Jingsheng

БНХАУ Хятадын Ардчилалын хөдөлгөөний идэвхитэн.
1997 Salima Ghezali Algeria Journalist and writer, activist for women's rights, human rights and democracy in Algeria
1998 Ibrahim Rugova FR Yugoslavia Kosovo Albanian politician, first President of Kosovo
1999 Xanana Gusmão East Timor Former militant, first President of East Timor
2000 - ¡Basta Ya! Spain Organisation uniting individuals of various political positions against terrorism
2001 Nurit Peled-Elhanan Israel Peace activist
- Иззат Газзави/

Izzat Ghazzawi

Палестин Зохиолч, профессор.
Dom Zacarias Kamwenho Angola Archbishop and peace activist
2002
-
Освальдо Паяа/

Oswaldo Payá

Куба Кубын Улс төрийн тэрс үзэлтэн.
2003
Кофи Аннан/

Kofi Annan

Гана Нобелийн энх тайвны шагналт, НҮБ-ын долоо дахь Ерөнхий нарийн бичгийн дарга.
United Nations N/A (International)
2004 - Беларусийн Сэтгүүлчдийн Холбоо/

Belarusian Association of Journalists

Беларусь "Үг хэлэх эрх чөлөө, мэдээлэл хүлээн авах, түгээх эрхийг хангах, сэтгүүл зүйн мэргэжлийн стандартыг сурталчлах зорилготой" төрийн бус байгууллага.
2005
Цагаан хувцастай эмэгтэйчүүд/

Ladies in White

Куба Тэрс үзэлтнүүдийн гэр бүл, хамаатан эмэгтэйчүүдийн сөрөг хүчний хөдөлгөөн.
Reporters Without Borders N/A (International) France-based non-governmental organisation advocating freedom of the press
Hauwa Ibrahim Nigeria Хүний эрхийн хуульч
2006 Alaksandar Milinkievič Belarus Politician chosen by United Democratic Forces of Belarus as the joint candidate of the opposition in the presidential elections of 2006
2007 Salih Mahmoud Osman Sudan Хүний эрхийн хуульч
2008
Ху Жиа/

Hu Jia

БНХАУ БНХАУ-ын идэвхитэй тэрс үзэлтэн.
2009 Мемориал/

Memorial

ОХУ Олон улсын иргэний эрх ба түүхэн дурсгалын нийгэмлэг
2010
Гуилермо Фаринас/

Guillermo Fariñas

Куба Эмч, сэтгүүлч, улс төрийн тэрс үзэлтэн.
2011 Asmaa Mahfouz Египт Арабын ард түмний таван төлөөлөгч, тэдний эрх чөлөө, хүний эрхийн төлөөх тэмцлийг хүлээн зөвшөөрч, дэмжсэн байна.
Ahmed al-Senussi Ливи
Razan Zaitouneh Сири
Ali Farzat
- Mohamed Bouazizi Тунис
2012 Jafar Panahi Иран Iranian activists, Sotoudeh is a lawyer and Panahi is a film director.
Nasrin Sotoudeh
2013 Malala Yousafzai Pakistan Campaigner for women's rights and education
2014 Denis Mukwege Democratic Republic of the Congo Gynecologist treating victims of gang rape
2015
Раиф Бадави/

Raif Badawi

Саудын Араб Саудын Арабын зохиолч, "Free Saudi Liberals" цахим хуудас үүсгэгч.
2016 Nadia Murad Iraq Yazidi human rights activists and former abductees of the Islamic State of Iraq and the Levant
Lamiya Aji Bashar
2017
Венесүэлын Ардчилсан сөрөг хүчин/

Democratic opposition in Venezuela

Венесүэл Тус улсын Үндэсний Ассамблейн гишүүд болон хүний эрхийн "Foro Penal Venezolano" ТББ-ын жагсаалтад багтсан бүх улс төрийн хоригдлуудыг Леопольдо Лопес, Хулио Боргес, Антонио Ледезма, Даниэль Себаллос, Йон Гойкочеа, Лорент Салех, Альфредо Рамос, Андреа Гонзалес нар төлөөлсөн. Энэхүү шагналыг "Николас Мадурогийн засгийн газрын хэлмэгдүүлэлтийн эсрэг тэмцэгч оюутнууд болон эсэргүүцэгчдийн эр зоригийг" шагнаж, Европын "Нэгдсэн зүүн-Нордикийн ногоон зүүний парламентын бүлгээс" бойкот зарлав.
2018
Олег Сенцов/

Oleg Sentsov

Украин Кино найруулагч, Орос болон дэлхийн бусад өнцөг булан бүрт хоригдож буй улс төрийн хоригдлуудыг суллахын төлөөх тэмцлийн бэлэг тэмдэг.
2019
Ильхам Тохти/

Ilham Tohti

БНХАУ Уйгарын эдийн засагч, эрдэмтэн, хүний эрхийн төлөө тэмцэгч.
2020
Беларусь улсын Ардчилсан сөрөг хүчин/

Democratic opposition in Belarus

Беларусь Беларусийн ардчилсан сөрөг хүчнийг Зохицуулах зөвлөл төлөөлж, Светлана Тихановская, Светлана Алексиевич, Мария Калесникава, Волха Кавалкова, Вераника Цапкала, улс төр, иргэний нийгмийн зүтгэлтнүүд болох Сиархей Тихановский, Алесь Белиацкий, Сергей Дилевский, Степан Пуцыла, Микола Статкиевич.
2021
Алексей Навальный/ Alexei Navalny ОХУ ОХУ-ын Сөрөг хүчний улс төрч, авилгын эсрэг тэмцэгч
2022
Украины ард түмэн/ Ukrainian people Украин 2022 онд Оросууд Украинд түрэмгийлсний дараа "ардчилал, эрх чөлөө, хууль дээдлэх ёсыг хамгаалж буй" украины ард түмэн шагнагджээ.