Тюрингийн Шагнал

ACM AM Тюрингийн шагнал (Англи: Turing Award) нь компьютерын шинжлэх ухаанд урт хугацаанд нөлөө үзүүлсэн, техникийн чухал ач холбогдолтой хувь нэмэр оруулсан хүнд Тооцоолуур Машины Холбооноос (ACM) жил бүр олгодог шагнал юм.[1] Компьютерын шинжлэх ухааны хамгийн дээд шагнал бөгөөд "Тооцооллын Нобелийн шагнал" гэж нэрлэх нь ч бий.[2][3][4]

Тус шагналыг Английн математикч, Манчестерын их сургуулийн математикийн дэд профессор Алан Тюрингийн нэрэмжит шагнал болгожээ. Тюринг онолын компьютерын шинжлэх ухаан, хиймэл оюун ухааныг үндэслэгч,[5] Дэлхийн 2-р дайны үед Энигма шифрийг тайлахад гол хувь нэмэр оруулснаар[6] нь хүмүүс сайн мэднэ.

2007-2013 онуудад уг шагналыг Intel болон Google компаниуд ивээн тэтгэж, шагнал хүртэгчид 250,000 доллар олгодог байв.[1][7] 2014 оноос хойш энэхүү шагналыг Google компани дангаараа ивээн тэтгэн 1 сая долларын шагнал өгөх болжээ.[8][9]

Шагнал хүртэгчид[засварлах | кодоор засварлах]


Тюрингийн Шагнал хүртэгчид
Он Хүлээн авагч Зураг Үндэслэл Байгууллага
1966 Перлис, Алан Алан Перлис — "Програмчлалын арга техник, Компайлер зохион байгуулалтад оруулсан хувь нэмрийг нь үнэлэн олгов."[10][11] Карнеги Меллон Их Сургууль
1967 Уилкс, Морис Морис Уилкс Maurice Wilkes Кембрижийн Их Сургууль
1968 Хэмминг, РичардРичард Хэмминг — Белла Лаборатори
1969 Минский, МарвинМарвин Минский Marvin Minsky Массачусеттсын Технологийн Хүрээлэн
1970 Уилкинсон, ДжеймсДжеймс Уилкинсон — Үндэсний Физикийн Лаборатори (Их Британи)
1971 МакКарти, ЖонЖон МакКарти John McCarthy Стэнфордын Их Сургууль
1972 Дейкстра, Эдсгер Эдсгер Дейкстра Edsger W. Dijkstra Математик, компьютерийн шинжлэх ухааны төв (Амстердам),
Эйндховенагийн Технологийн Их Сургууль,
Остин дахь Техасын Их Сургууль
1973 Бахман, Чарльз Чарльз Бахман Charles Bachman "Өгөгдлийн сангийн технологит оруулсан үнэтэй хувь нэмрийг нь үнэлэн олгов."[12][13] General Electric компанийн Судалгааны Лаборатори
1974 Кнут, Дональд Дональд Кнут Donald Knuth Калифорнийн Технологийн Хүрээлэн,
Батлан Хамгаалахын Шинжилгээний Хүрээлэн,
Стэнфордын Их Сургууль
1975 Ньюэлл, Аллен Аллен Ньюэлл — RAND Корпораци,
Карнеги Меллоны Их Сургууль
Саймон, Герберт Герберт Саймон

Herbert A. Simon

Эх сурвалж[засварлах | кодоор засварлах]

  1. ↑ 1.0 1.1 "A. M. Turing Award". Association for Computing Machinery. Archived from the original on December 12, 2009. Retrieved November 5, 2007.
  2. ↑ Dasgupta, Sanjoy; Papadimitriou, Christos; Vazirani, Umesh (2008). Algorithms. McGraw-Hill. p. 317. ISBN 978-0-07-352340-8.
  3. ↑ "dblp: ACM Turing Award Lectures". informatik.uni-trier.de (in англи). Archived from the original on January 2, 2015. Retrieved 2023-02-11.
  4. ↑ Brown, Bob (June 6, 2011). "Why there's no Nobel Prize in Computing". Network World. Archived from the original on December 4, 2023. Retrieved June 3, 2015.
  5. ↑ Homer, Steven and Alan L. (2001). Computability and Complexity Theory. Springer. p. 35. ISBN 978-0-387-95055-6. Archived from the original on April 3, 2023. Retrieved November 5, 2007.
  6. ↑ Copeland, Jack (18 June 2012). "Alan Turing: The codebreaker who saved 'millions of lives'". BBC News Technology. Archived from the original on 11 October 2014. Retrieved 26 October 2014.
  7. ↑ Geringer, Steven (July 27, 2007). "ACM'S Turing Award Prize Raised To $250,000". ACM press release. Archived from the original on December 30, 2008. Retrieved October 16, 2008.
  8. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named million
  9. ↑ "ACM's Turing Award Prize Raised to $1 Million". Association for Computing Machinery. Archived from the original on November 23, 2015. Retrieved November 13, 2014.
  10. ↑ Perlis, A. J. (1967). "The Synthesis of Algorithmic Systems". Journal of the ACM. 14: 1–9. doi:10.1145/321371.321372. S2CID 12937998.
  11. ↑ David Nofre. "Alan J Perlis - A.M. Turing Award Laureate". Association for Computing Machinery. Archived from the original on April 26, 2012. Retrieved 4 March 2024.
  12. ↑ Bachman, C. W. (1973). "The programmer as navigator". Communications of the ACM. 16 (11): 653–658. doi:10.1145/355611.362534.
  13. ↑ Thomas Haigh. "Charles William Bachman - A.M. Turing Award Laureate". Association for Computing Machinery. Archived from the original on October 2, 2020. Retrieved 4 March 2024.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Тюрингийн_Шагнал&oldid=778249"-с авсан