Филадельфи

(Филадельфия-с чиглүүлэгдэв)
Филадельфи
Хоч нэр: Philly, City of Brotherly Love, The City that Loves you Back, Cradle of Liberty, The Quaker City, The Birthplace of America, Illadelph
Зүүн дээд хэсгээс, Филадельфи хотын ерөнхий байдал, Бенжамин Франклины хөшөө, Эрх чөлөөний хонх, Филадельфийн Урлагийн Музей, Филадельфи хотын танхим, Тусгаар тогтнолын танхим
Зүүн дээд хэсгээс, Филадельфи хотын ерөнхий байдал, Бенжамин Франклины хөшөө, Эрх чөлөөний хонх, Филадельфийн Урлагийн Музей, Филадельфи хотын танхим, Тусгаар тогтнолын танхим
Филадельфи
Тамга
Филадельфи
Далбаа
Пеннсилвани дахь байрлал
Филадельфи (Пеннсилвани)
Филадельфи (Пеннсилвани)
Филадельфи
Филадельфи
Филадельфи
Үндсэн мэдээлэл
Байгуулагдсан: 1682 оны 10-р сарын 27
Улс: Америкийн Нэгдсэн Улс
Муж Улс: Пеннсилвани
Тойрог: Филадельфи тойрог
Солбицол: 39° 57′ У, 75° 10′ БКоординат: 39° 57′ У, 75° 10′ Б
Цагийн бүс: Eastern (UTC−5/−4)
Хүн ам:
– Метропол бүс:
1,567,872 (мэдээ: 2016 он)
6,070,500 (мэдээ: 2016 он)
Хүн амын нягтрал: 4,480.9 хүн км2 тутамд
Газар нутаг: 369.4 км2 (≈ 143 бээр2)
үүнээс 349.9 км2 (≈ 135 бээр2) нь хуурай газар
Далайн түвшнээс дээш: 12 м
Захиргааны гишүүнчлэл: 12 хотын дүүрэг
Шуудангийн дугаар: 19019–19255
Утасны код: +1 215, 267, 445
МБХС: 42-60000
ГНМС: 1209052
Цахим хуудас: www.phila.gov
Засаг дарга: Жим Кенни

Филадельфи (Англи: Philadelphia) нь Америкийн Нэгдсэн Улсын 5 дахь, Пеннсилвани муж улсын хамгийн том хот юм.[1] АНУ-ын нутгийн зүүн хойд хэсэгт, Делавэр, Скүүкил голуудын дагуу орших, Пеннсилванийн цорын ганц нэгдмэл хот-тойрог болно. 2010 оны тооллогоор 1,526,006 оршин суугчтай байв.[2] Делавэрийн хөндийн эдийн засаг, соёлын төв болсон тус хотын ойр орчимд 6 сая хүн оршин суудаг бөгөөд АНУ-ын 5 дахь том метрополи бүсд тооцогдоно.[3] Филадельфия хотыг Филли гэхээс гадна нэрний грек хэлээрх (гре. Φιλαδέλφεια) утгаас гаралтайгаар Ах дүүсийн хайрын хот (philos (φίλος) "хайрлах", adelphos (ἀδελφός) "ах дүү") гэж дуудах нь бий.[4]

1682 онд хотыг Виллиам Пенн Пеннсилвани колонийн нийслэл болгон байгуулсан түүхтэй. Ийнхүү байгуулагдсан тус хот нь 1750-д онд Британийн Америкийн хамгийн том хот, хамгийн завгүй боомт болон цэцэглэж байжээ.[5][6] Америкийн хувьсгалын үеэр Филадельфия хот 1776 оны Тусгаар тогтнолын тунхаглал, 1787 оны үндсэн хуульд гарын үсэг зурцгаасан, Америкийн Нэгдсэн Улсын тусгаар тогтнолын эцгүүдийн уулздаг газар байж, чухал үүрэг гүйцэтгэсэн юм. Филадельфия хот хувьсгалын дайны үеэр тус улсын нийслэлүүдийн нэг байснаас гадна Вашингтон хот баригдаж байх явцад түр нийслэлийн үүргийг гүйцэтгэж байжээ. 19-р зуунд аж үйлдвэрийн төв болсон Филадельфия хот нь мөн Европоос ирсэн шилжин суурьшигчид цутган ирдэг төмөр замын зангилаа байлаа. Цаашилбал, Африк-Америкчуудын Их нүүдлийн гол хүрэх цэгүүдийн нэг байсан бөгөөд 1950-д онд 2 сая хүн шилжин суурьшсан аж.

Өдгөө тус хот нь мэдээлэл, үйлчилгээнд суурилсан эдийн засагтай. Санхүүгийн үйл ажиллагаа нь хотын эдийн засгийн хамгийн том салбар юм. АНУ-ын хамгийн том эрүүл мэндийн сургалт, судалгааны төвүүдийн нэг нь тус хотод байрладаг. Филадельфийн баялаг түүхийн дурсгал жуулчдын сэтгэлийг ихэд татдаг бөгөөд Эрх чөлөөний хонхыг л гэхэд 2010 онд 2 сая жуулчин үзэж сонирхжээ.[7] Делавэрийн хөндийд Форчюн 500 жагсаалтад багтсан 12 компани төвлөрдгөөс 4 нь Филадельфияд бий.[8] Орон нутгийн нийт бүтээгдэхүүн нь $388 тэрбум бөгөөд АНУ-ын 4 дэх, дэлхийн 9 дэх том эдийн засагтай хот болноb.[9]

Хүн ам[засварлах | кодоор засварлах]

Огноо Хүн амын тоо
1790 28.522
1800 41.220
1810 53.722
1820 63.802
1830 80.462
1840 93.665
1850 121.376
1860 565.529
Огноо Хүн амын тоо
1870 674.022
1880 847.170
1890 1.046.964
1900 1.293.697
1910 1.549.008
1920 1.823.779
1930 1.950.961
1940 1.931.334
Огноо Хүн амын тоо
1950 2.071.605
1960 2.002.512
1970 1.948.609
1980 1.688.210
1990 1.585.577
2000 1.517.550
2010 1.526.006
2016 1.567.872
Филадельфи хотын төв

Ах дүү хотууд[засварлах | кодоор засварлах]

Филадельфи нь албан ёсоор найман хоттой хамтын ажиллагаатай:

Уур амьсгал[засварлах | кодоор засварлах]

Филадельфи
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
77
 
5
-4
 
 
67
 
7
-2
 
 
96
 
12
1
 
 
90
 
18
7
 
 
94
 
23
12
 
 
87
 
28
18
 
 
111
 
31
21
 
 
89
 
30
20
 
 
96
 
26
16
 
 
81
 
19
9
 
 
76
 
13
4
 
 
90
 
7
-1
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: National Weather Service, US Dept of Commerce
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Филадельфи
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 4.6 6.6 11.5 17.7 23.2 28.2 30.6 29.6 25.6 19.2 13.3 7.1 Ø 18.2
Мин. Температур (°C) −3.6 −2.4 1.3 6.7 12.2 17.7 20.7 19.9 15.7 9.1 4.0 −1.1 Ø 8.4
Тунадас (мм) 77.0 67.3 96.3 90.4 94.2 87.1 110.5 88.9 96.0 80.8 75.9 90.4 Σ 1,054.8
Бороотой өдөр (d) 10.6 9.4 10.5 11.3 11.1 9.8 9.9 8.4 8.7 8.6 9.3 10.6 Σ 118.2
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
4.6
−3.6
6.6
−2.4
11.5
1.3
17.7
6.7
23.2
12.2
28.2
17.7
30.6
20.7
29.6
19.9
25.6
15.7
19.2
9.1
13.3
4.0
7.1
−1.1
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
77.0
67.3
96.3
90.4
94.2
87.1
110.5
88.9
96.0
80.8
75.9
90.4
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Филадельфи – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. Gammage, Jeff (March 11, 2012). "Against all odds, Philadelphia retakes No.5 spot among largest U.S. cities". Philadelphia Inquirer. Retrieved March 12, 2012.
  2. "American Fact Finder". United States Census Bureau. Retrieved May 4, 2012.
  3. "Population and Housing Occupancy Status: 2010 – United States – Metropolitan Statistical Area; and for Puerto Rico more information 2010 Census National Summary File of Redistricting Data". 2010 United States Census. United States Census Bureau, Population Division. April 14, 2011. Retrieved April 14, 2011.
  4. The popular educator. Oxford, England: Oxford University. 1767. p. 776. Retrieved July 14, 2011.
  5. Lew, Alan A. (2004). "Chapter 4 – The Mid-Atlantic and Megalopolis". Geography: USA. Northern Arizona University. Archived from the original on 2015-02-02. Retrieved 2017-10-22.
  6. Rappleye, Charles (2010). Robert Morris: Financier of the American Revolution. New York City: Simon and Schuster. p. 13. ISBN 1-4165-7091-8.
  7. Park Statistics, National Park Service.
  8. "Fortune 500". CNN Money. Retrieved 26 July 2012.
  9. "Global city GDP rankings 2008–2025". Pricewaterhouse Coopers. Archived from the original on Тавдугаар сар 4, 2011. Retrieved November 20, 2009.
  10. "SISTER CITIES PROGRAM". Archived from the original on 2018-08-15. Retrieved 2021-01-08.