Цагаан толгойн түүх
Цагаан толгойн түүх нь МЭӨ 2-р мянганы үед Левант дахь семит хэлнүүдийг бичихэд ашигладаг байсан гийгүүлэгч бичгийн системээс эхэлдэг. Өнөөдөр дэлхий даяар хэрэглэгдэж буй бараг бүх цагаан толгойн үсэг нь энэ системээс гаралтай.[1] Энэ бичгийн системийн анхны гарал үүслийг Египетийн семит хэлээр ярьдаг ажилчид, боолуудын хэлийг төлөөлөх зорилгоор Эртний Египетэд боловсруулсан Прото-Синайн бичгээс улбаатай.[2] Египет хэлийг бичихэд ашигладаг олон тооны пиктограмм шаардагддаг нарийн төвөгтэй дүрс үсгийн системд мэдлэггүй байсан тул тэд өөрсдийн Канаан хэлний дуу авиаг дүрслэхийн тулд эргэн тойрондоо нийтлэг харагддаг цөөн тооны дүрсийг сонгон авчээ.[3][4] Энэ бичиг үсэгт Египетийн дүрс үсэгтэй холбоотой хуучин Египетийн иератик бичиг хэсэгчлэн нөлөөлсөн.[5][6] МЭӨ 1-р мянганы эхэн үед хэрэглэгдэж байсан семит бичгийн бүлгийн ойр дотно холбоотой таван бичиг буюу голчлон Эртний Өмнөд Араб[7], Финик болон ойр холбоотой Палео-Еврей, хожуу Арамей (Финик бичгээс гаралтай) болон Араб бичиг рүү хөгжсөн Набатей бичгийн замаар семит цагаан толгой нь Ойрх Дорнод, Европ, Хойд Африк, Пакистан даяар олон бичгийн системийн өвөг болсон.
Орчин үеийн зарим зохиолчид 1996 онд абжад гэсэн нэр томьёотой болсон зөвхөн гийгүүлэгчийг тэмдэглэдэг цагаан толгой болон эгшиг, гийгүүлэгчийг аль алиныг нь тэмдэглэдэг "жинхэнэ цагаан толгой" гэж ялгаж үздэг. Анхны жинхэнэ цагаан толгой нь Финик бичгээс үүссэн Грек цагаан толгой юм.
Эх сурвалж[засварлах | кодоор засварлах]
Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]
- ↑ Сэмпсон, Жеффри (1985). Бичгийн систем: Хэл шинжлэлийн оршил. Стэнфордын их сургуулийн хэвлэл. p. 77. ISBN 0-8047-1254-9.
- ↑ "Sinaitic inscriptions", Британника нэвтэрхий толь, <https://www.britannica.com/topic/Sinaitic-inscriptions> (retrieved on 2019-08-21)
- ↑ Goldwasser, O. (2012). "The Miners that Invented the Alphabet - a Response to Christopher Rollston". Journal of Ancient Egyptian Interconnections. 4 (3). doi:10.2458/azu_jaei_v04i3_goldwasser.
- ↑ Goldwasser, O. (2010). "How the Alphabet was Born from Hieroglyphs". Biblical Archaeology Review. 36 (2): 40–53.
- ↑ Himelfarb, Elizabeth J. "First Alphabet Found in Egypt", Archaeology 53, Issue 1 (Jan./Feb. 2000): 21.
- ↑ Goldwasser, Orly (2010). "How the Alphabet Was Born from Hieroglyphs". Biblical Archaeology Review. Washington, DC: Biblical Archaeology Society. 36 (1). ISSN 0098-9444. Retrieved 6 Nov 2011.
- ↑ Sass, Benjamin; Emery and Claire Yass Publications in Archaeology; Makhon le-arkheʼologyah ʻa. sh. Sonyah u-Marḳo Nadler (2005). The alphabet at the turn of the millennium: the West Semitic alphabet ca. 1150-850 BCE : the antiquity of the Arabian, Greek and Phrygian alphabets (in English). Tel-Aviv: Emery and Claire Yass Publications in Archaeology. ISBN 978-965-266-021-3. OCLC 63062039.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)