Эрвин Роммель
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Эрвин Иоханнес Ойген Роммель(Герман: Erwin Johannes Eugen Rommel, * 1891 оны 11 сарын 15-нд Хайденхайм ан дер Бренц; † 1944 оны 10 сарын 14-нд Херлинген) нь Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийн Германы фельдмаршал юм.
Намтар
[засварлах | кодоор засварлах]Амьдралын эхэн
[засварлах | кодоор засварлах]Эрвин Йоханнес Ойген Роммель 1891 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдөр Германы Эзэнт гүрний Вюртембергийн Вант Улсын Хайденхайм-Бренц хотод төрсөн. Германы цэргийн командлагч, мөн Тэнхлэгийн гүрнүүдийн болон Хойд Африкийн цэргийн ажиллагааг удирдаж байв. Фельдмаршал цолтой. Эцэг нь сургуулийн багш, ээж нь Вюртембергийн Засгийн газрын ерөнхийлөгчийн охин байжээ. Тэрээр Карл, Герхард гэх 2 ах, Хелен гэх эгчтэй ах Карл нь шүдний эмч болж, харин Герхард дуурийн дуучин болжээ. Эгч нь Штутгарт дахь Вальдорфын сургуульд урлаг, гар урлалын багш болсон. Эрвин Роммель нисэхийн инженер болохыг мөрөөддөг байсан ч аав нь түүнийг багш болох эсвэл цэргийн хүн болохыг тулгасан бөгөөд цэргийн алба түүнд сонирхолтой санагдсан тул 1910 оны 7 дугаар сард явган цэргийн хороонд Фаненжункер (офицерийн нэр дэвшигч) болж алба хааж эхэлсэн байна. 1911 онд Данзигийн цэргийн сургуулийг төгсөн 1912 оны 01 дүгээр сард дэслэгч цол хүртэв. 1912 онд Эрвин Роммель Вальбурга Штеммер хэмээх бүсгүйд дурлаж, гэрлэх талаар бодож байсан ч тийм боломж байгаагүй аж. Учир нь тухайн үед цэргийн офицер хүн гэрлэхдээ 10,000 маркийн барьцаа төлдөг байсан нь түүний санхүүгийн боломжоос хамаагүй давсан хэрэг байлаа. Эцэг нь 1913 онд энэ талаар мэдээд тэр даруй Вальбург Штеммерээс харилцаагаа таслахыг шаарджээ. Гэтэл Эрвин Роммель татгалзсан бөгөөд дурлалт бүсгүй нь аль хэдийн 5 сартай жирэмсэн байжээ. Эцэг тухай хэзээ ч мэдээгүй юм. Тэр жилийн 12 дугаар сард эцэг нь нас барав. Тэрээр салсан ч амьдралынхаа туршид Вальбург болон охин Гертруда нарыг орхиогүй бөгөөд тэдэнтэй байнга уулзаж, санхүүгийн хувьд тусалдаг байв. Хожим нь 1928 онд Вальбург Штеммер амиа хорлосон байдаг. 1911 онд Эрвин Роммель офицер бэлтгэх сургуульд сурч байхдаа ирээдүйн эхнэр Люси Моллентай танилцаж, тэр ээжийнх нь шаардлагаар 1916 онд албан ёсоор гэрлэжээ. Хосуудын цор ганц хүүхэд хүү Манфред 1928 оны Зул сарын баярын өмнөх өдөр төрсөн. Мандред Роммель хожим нь 1974-1996 онд Штутгарт хотын захирагчаар ажиллаж байв.
Дэлхийн 1 дүгээр дайн
[засварлах | кодоор засварлах]Дэлхийн 1 дүгээр дайны үед тэр Итали, Румын улсуудтай хиллэдэг уулын хил дээрх Альпийн нурууны батальонд алба хааж байжээ. Капоретто ууланд болсон тулалдааны үеэр Эрвин Роммель стратегийн чухал шийдвэр гаргаж, Италийн гол хүчийг бууж өгөхөд хүргэн их хэмжээний зэвсгийг олзолжээ. Энэхүү зоримог шийдвэрийнхээ төлөө залуу офицер Германы цэргийн дээд шагнал болох “Pour le Mеrite”-г хүртжээ. Тэрээр дайны үед шархадсан бөгөөд Төмөр загалмайн 1, 2 дугаар зэргийн боло бусад 7 одонгоор шагнуулж байв. 1917 оны 10 дугаар сард тэрээр ахмад цол хүртэв. 1914 оны 8 дугаар сард Марнагийн тулалдаан нэрээр түүхэнд үлдсэн Германы Парис руу довтлох үеэр Эрвин Роммел өөрт нь захирагдаж байсан хорооны 3 цэрэгтэй тагнуулд гарч байв. Тэрээр францчуудын эзэмшиж байсан жижиг тосгонд ойртоход өтгөн манан буусан байсан ба тариаланчны байшингийн хажуугаар өнгөрсний дараа тэд зам дээр дайсны 20 цэрэгтэй тулсан. Өтгөн мананг далимдуулж дайсан отолт хийсэн гэж сэжиглээгүй ч Эрвин Роммель эргэлзэлгүйгээр тэдэн рүү гал нээхийг тушаав. Буудалцаан болж байхад түүний хороо туслахаар ирсэн ба батальоны командлагчийн зөвшөөрөлгүйгээр тосгон руу хийсэн дайралт амжилттай болсон. Цэргүүдийн тал нь байшин, амбаар шатааж байхад бусад нь францчууд руу дайрч, эцэст нь тэд ухрахаас өөр аргагүйд хүрчээ. Германы Эзэн гүрэн Версалийн гэрээнд гарын үсэг зурсны дараа Эрвин Роммель Рейхсверт үргэлжлүүлэн алба хааж, батальоныг удирдаж, Дрездений явган цэргийн сургуульд сургагч багшаар алба хаан, удалгүй Потсдамын цэргийн академид багшилсан байна. 1937 онд тэр дайны өдрийн тэмдэглэлээ "Явган цэргийн довтолгоо” нэрээр хэвлүүлж, хурандаа цол хүртжээ. 1938 оноос хойш Терезийн цэргийн академийн дарга, 1939 оны 8 дугаар сарын 25-наас 1940 оны 02 дугаар сарын 05-ны өдрийг хүртэл А.Гитлерийн штабын комендант байв.
Францын кампани
[засварлах | кодоор засварлах]Эрвин Роммел 1940 оны 02 дугаар сарын 05-ны өдөр хошууч генерал цолтой Францтай хийсэн дайны үеэр Гелбийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхэд оролцсон ба баруун фронт дахь танкийн 7 дугаар дивизийн командлагчаар томилогдов. 1940 оны 5 дугаар сарын 27-ны өдөр Баруун фронт дахь тулалдааны төлөө тэрээр “Рыцарийн загалмай” одонгоор шагнагджээ.
Хойд Африкт дахь цэргийн ажиллагаа
[засварлах | кодоор засварлах]1941 оны 02 дугаар сарын 14-ний өдрөөс эхлэн дэслэгч генерал Эрвин Роммель Нацистын Германы “Африкийн Корпус”-ыг командалж, Их Британийн цэргүүдийг Египет рүү буцаан шахаж, улмаар Их Британийн хүчинд бараг ялагдсан Хойд Африк дахь Италийн цэргүүдийн байдлыг сайжруулах даалгавар авчээ. 1940 оны 12 дугаар сард Их Британичууд Хойд Африкт Италийн хүчний эсрэг довтолгоо эхлүүлэв. Хоёр сарын дотор Италичууд 600 гаруй миль зайд хөөгдөж, 130,000 хүнээ алдав. 1941 оны 02 дугаар сарын 12-ны өдөр Эрвин Роммелийн удирдлага дор Нацистын Германы “Африкийн Корпус”-ын цэргийн ангиуд Ливийн нийслэл Триполид ирсэн. Түүний хийсэн хамгийн эхний зүйл бол Германы арми одоо байгаагаасаа хамаагүй том гэж Англичуудыг хуурахын тулд “Вольксваген” машинууд дээр хуурамч буу суурилуулах тушаал өгсөн юм. 1941 оны 3 дугаар сарын 19-ний өдөр тэ Их Британи руу довтлохгүй байхыг тушаажээ. Их Британичууд тулалдаан дууссан гэж үзэн Нил мөрний армийн командлагч О'Коннорыг чөлөөлж, 7 дугаар хуягт дивизийг бараг байлдааны туршлагагүй 2 дугаар хуягт дивиз, Австралийн ахмад дайчдыг 9 дүгээр явган цэргийн дивизээр сольсон байна. Ингээд 5 өдрийн дараа “Африкийн Корпус”-ын гол хүчийг ирэхийг хүлээлгүйгээр Эрвин Роммель Италийн армийг бүрэн устгахаас өмнө Их Британичуудын анхаарлыг сарниулна гэж найдаж байгаа бүх цэргийн ангиудыг шууд тулалдаанд оруулав. Энэхүү урьдчилсан сөрөг довтолгоо маш амжилттай болж, 2 долоо хоног хүрэхгүй хугацаанд Их Британичууд 1,000 миль ухарчээ. Хэдэн өдрийн дараа “Африкийн Корпус” стратегийн чухал ач холбогдолтой хэд хэдэн хотыг эзлэн авч, дараа нь Египетийн гүн рүү Нил мөрний зүг давсан аж. Энэ үед Их Британичууд маш хурдтай ухарч байсан тул Германы урагшлах моторт ангиуд араас нь хөөж амжаагүй гэдэг. 1941 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдөр Эрвин Роммель дахин Рыцарийн загалмай одонгоор шагнагдаж, мөн оны 7 дугаар сарын 01-ний өдөр танкийн цэргийн генерал цол хүртжээ. 1941 оны 9 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс Эрвин Роммель "Африк" танкийн бүлгийг командлав. 1941 оны эцэс гэхэд Германы цэргүүдийн довтолгооны хүчин чадал шавхагдах үед Их Британичууд Бенгази хотод байр сууриа олж чаджээ. 1941 оны 12 дугаар сард "Африк" танкийн бүлгийн ангиудын хангамж сул, цэргүүдийн ядарч туйлдсаныг далимдуулан хүн хүч, техник хэрэгслийн хувьд ихээхэн давуу талтай байсан Их Британийн арми сайтар төлөвлөсөн довтолгоо хийж, германы цэргүүдийг Киренаикагаас гарч, Триполитаны хил рүү ухрахад хүргэв. Гэсэн ч Эрвин Роммель урхинд оролгүй өөрийн ангиудаа бүслэгдэхээс сэргийлж, байлдааны техник хэрэгслийнхээ ихэнх хэсгийг бүтэн авч үлдэж чадсан юм. Энэ ажиллагааны дараа түүнийг "Цөлийн үнэг" хэмээн хочлох болжээ. Уинстон Черчилль парламентын танхимд үг хэлэхдээ: "Бидний эсрэг маш зоригтой, чадварлаг өрсөлдөгч байгаа бөгөөд дайны сүйрлийг даван туулах агуу жанжин гэж би хэлж болно" хэмээн Эрвин Роммелийг магтаж байлаа. 1942 оны 01 дүгээр сарын 30-ны өдөр Эрвин Роммель хурандаа генерал цол хүртэж, мөн оны 1942 оны 02 дугаар сарын 21-ний өдрөөс "Африк" танкийн армийн командлагч болжээ. Тэр 1942 оны 6 дугаар сарын 20-ны өдөр Африкийн армийг командлах үед тухайн үеийн Африкийн хамгийн бэхлэгдсэн цайз байсан “Тобрук” хотын төлөөх тулалдаанд түүний цэргийн замналын оргил үе тохиосон юм. “Тобрук” хот холбоотнуудын гол гүүрэн гарц байсан бөгөөд өмнө нь олон удаа хааж, дайрч байсан ч хамгаалагчдыг цайзаас гаргах боломжгүй байв. 1942 оын 6 дугаар сарын 20-ны өдрийн өглөө “Юнкерс-87”-Штука" бөмбөгдөгч онгоцуудаар хотыг бөмбөгдсөн саперчид хотоос гарах гарцыг цэвэрлэж, хэдэн зуун танк шууд хамгаалалтын шугам руу дайрчээ. Нэг хоногийн дараа хотын захын сүүлчийн хамгаалалтыг устгав. “Тобрук”-ыг авсны дараа байдал Германы талд өөрчлөгджээ. Эрвин Роммель дайсандаа сэхэл авах хугацаа өгөлгүйгээр "Аида" хэмээх Британийн гол хүчний эсрэг зоригтой сөрөг довтолгоог эхлүүлсэн бөгөөд 1942 оны 7 дугаар сар гэхэд түүний армийн зарим хэсэг “Александриа” хотд болон Нил мөрний бэлчирээс ердөө 100 километрийн зайд орших Эль-Аламейн орчимд байв. Хурдтай давшилтаар тэр Их Британийн дээд армийг Нил мөрний бэлчир дэх анхны байрлал руу нь ухраасан нь Британийн цэргүүдийн хувьд энэ хамгийн хэцүү цаг үеийн нэг болсон гэдэг. Эрвин Роммель 1942 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдөр фельдмаршал цол хүртжээ. Үүний зэрэгцээ түлшний хурц хомсдол, хүн хүч, техник хэрэгсэлд нэмэлт хүч дутмаг байснаас Эрвин Роммелийн армийн давшилт аажмаар зогссон. 1942 оны 10 дугаар сарын эцэс хүртэл Хойд Африкт тогтворгүй байдал тогтсон ба Герман-Италийн хуягт моторжуулсан ангиудад шатахуун байхгүй байсан бөгөөд харин Их Британичууд Амщрикийн Нэгдсэн Улсаас авчирсан хамгийн сүүлийн үеийн байлдааны техник хэрэгслээр хүчээ нэмэгдүүлж байв. Энэ үед Эрвин Роммель цусан суулга өвчний цочмог хэлбэрт орж, Герман руу нисч, эмнэлэгт хэвтэхээс өөр аргагүй болсон нь нөхцөл байдлыг улам хүндрүүлсэн аж. Их Британичууд довтолгоогоо эхлүүлэхэд фельдмаршал эмчилгээгээ дуусгалгүй Африк руу яаралтай буцах шаардлагатай болж, хурдан ирсэн ч түүний арми Эль-Аламейн тулалдаанд ялагдсан байв. Ингээд 14 хоног хүрэхгүй хугацаанд Тунис руу 1,000 километр ухарчээ. 1942 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдөр Америкийн цэргүүд Марокко, Алжирт газардсан ба Англи-Америкийн цэргүүдийн асар их давуу байдлын эсрэг Итали-Германы хүчин стратегийн урхинд орсон юм. Гэсэн ч Эрвин Роммель Кассериний давааны бүсэд Америкийн дээд хүчний эсрэг дахин нэг довтолгоо хийж, тэдэнд ноцтой хохирол учруулсан боловч үр дүнтэй болоогүй байна. Энэ ажиллагаа бүтэлгүйтсэний дараа тэрээр өөрийн мэдэлд байсан армиа аврах цорын ганц арга бол тэднийг нүүлгэн шилжүүлэх явдал гэж үзжээ. Тиймээс 1943 оны 3 дугаар сарын 09-ний өдөр Ганс-Юрген фон Арнимыг армийн командлагчаар үлдээж, Тунисыг орхиж, өвчтэй гэсэн шалтгаанаар Тунисыг орхиж, тэнд байсан армиа Европ руу буцаахыг ятгахын тулд фюрерийн Украин дахь төв байр руу нисэв. Энэхүү саналыг А.Гитлер сонсоод татгалзсан тул Эрвин Роммель Африкийн кампанит ажилд оролцохоос татгалзаж, Ганс-Юрген фон Арним Африкийн армийн бүлгийн командлагч болжээ. 1943 оны 5 дугаар сард 2 сар тулалдсаны эцэст Герман, Италийн цэргүүд бууж өгчээ. Африкийн кампанит ажлын хүрээнд 1943 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдөр Эрвин Роммелийг Рыцарийн очир эрдэнийн төмөр загалмайн сэлэм бүхий одон”- гоор шагнав.
Баруун фронт
[засварлах | кодоор засварлах]Тэрээр 1943 оны 5 дугаар сарын 20-ны өдрөөс мөн оны 7 дугаар сарын 12-ны өдрийг “Африкийн Корпус”-ыг удирдаж, хэрэв Итали улс дайнаас гарсан тохиолдолд Германы эсрэг авах арга хэмжээнд бэлтгэх үүрэгтэй байлаа. 1943 оны 7 дугаар сарын 9-10-нд шилжих шөнө холбоотнууд Сицилид газардсан бөгөөд мөн оны 7 дугаар сарын 15-ны өдөр тэр Хойд Италийн армийн В бүлгийн командлагчаар томилогдсон ч 4 сарын дараа 1944 оны 01 дүгээр сард Эрвин Роммел Францын хойд хэсэгт байрлах армийн В бүлгийн командлагчаар томилогдов. Энэ үеэр Франц дахь бүх цэргийн бүлгийн командлагч, фельдмаршал Карл Рудольф фон Рундштедттэй стратегийн санал зөрөлдөөний улмаас 3 дугаар Рейхийн баруун хилийг хамгаалах нэгдсэн төлөвлөгөө боловсруулагдаагүй, мөн 1944 оны 6 дугаар сарын 06-ны өдөр Холбоотнууд Нормандад буух үеэр Германы цэргүүдийн үйл ажиллагаа үр дүнгүй, зохицуулалтгүй болоход хүргэсэн. Холбоотнууд Нормандид газардсаны дараа 7 дугаар сарын 17-ны өдөр Эрвин Роммелийн сууж явсан машиныг холбоотны нисэх онгоц бөмбөгдж, тэр хүнд шархадсан бөгөөд (таамгаар Канадын Spitfire) түүнд эмчилгээ хийхээр Ульм хот руу гэрт хүргэв. Эмчилгээ амжилттай болж, хэсэг хугацааны дараа эмч нар фельдмаршалын гэмтсэн зүүн зовхийг нээсэн аж.
Үхэл
[засварлах | кодоор засварлах]1944 оны 7 дугаар сарын 20-ны өдөр фюрер А.Гитлерийн амь насанд халдах оролдлого бүтэлгүйтэв. Хуйвалдаан илчлэгдэж, хуйвалдагчдын нэг нь фельдмаршал Эрвин Роммелийг гэсэн ч тэр уг хуйвалдаанд шууд оролцоогүй юм. Ингээд түүний цэргүүдийн болон ард иргэдийн дунд асар их нэр хүндийг харгалзан үзэж А.Гитлер Вилгельм Бургдорфоор дамжуулан Эрвин Роммельд Ардын шүүх, амиа хорлох хоёрын аль нэгийг сонгох боломжийг олгосон байдаг. 1944 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдөр Эрвин Роммель калийн цианид авахаа хэлсэн ба тэр өдрөө амиа хорложээ. Нацистын эрх баригчид фельдмаршалыг үзлэг шалгалтын үеэр автомашины осол орж хүнд гэмтсэний улмаас нас барсан гэж албан ёсоор зарлав. Өөр таамгаар бол Эрвин Роммел Хойд Африкт алба хааж байхдаа туссан халуун орны ноцтой, нэн ховор өвчнөөр нас барсан ба эмчилгээ хийлгэж байсан гэдэг. Түүний цогцсыг А.Гитлерийн тушаалаар Германы үндэсний баатрын хэмжээнд гүн хүндэтгэлтэйгээр оршуулж, 1944 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр буюу түүнийг оршуулсан өдрийг үндэсний гашуудлын өдөр болгон зарласан байдаг.
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ "Эрвин Роммель". History.com. Татаж авсан: 4 сарын 13.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help); Unknown parameter|accessyear=ignored (|access-date=suggested) (help)
- Pages using infobox officeholder with unknown parameters
- Вермахтын хуурай замын цэргийн генерал-фельдмаршал
- Германы эзэнт гүрний дэлхийн нэгдүгээр дайны хүн
- Германы эзэнт гүрний дэлхийн хоёрдугаар дайны хүн
- Германы генерал
- Вермахтын генерал
- Германы Гавьяаны одон шагналтан (цэргийн одон)
- Фрийдрихийн одон шагналтан (хүлэг баатар)
- Вюртембергийн Цэргийн Гавьяаны одон шагналтан (хүлэг баатар)
- Төмөр Загалмайн 1-р зэргийн одон шагналтан
- Царсны навч, Сэлэм, Очир алмаастай Төмөр Загалмайн хүлэг баатрын одон шагналтан
- Германчууд
- 1891 онд төрсөн
- 1944 онд өнгөрсөн