Гал
| Хадмал | |
|---|---|
| Монгол үсгээр |  |
| буриад кирилл. | гал |
| монгол кирилл. | га |
| халимаг кирилл. | һал |
Гал нь ямарваа эд шатах үзэгдэл, эсвэл уг үзэгдлийн нэг үе юм. Аливаа зүйл шатахад суларсан энерги нь гэрэл болж хувирч, бас дулаан ялгаруулна. гал нь гэрэл, дулаан, утаа ялгаруулж явагдах физикийн үзэгдэл, химийн урвал юм. Гэрэл, дулаан, утаа, үнс нурмыг шатлагын бүтээгдэхүүн гэнэ
Соёл иргэншил ба гал
[засварлах | кодоор засварлах]Хүн төрөлхтөн хэзээнээс галыг ашиглаж эхэлсэн нь тодорхойгүй. Гэнэт гал гаргаж чаддаг болсон байх боломжгүй тул анхандаа аянга буух, ойн түймэр зэргээс болж шатаж буй модны мөчир зэргийг урц агуйдаа авчирч, галны үндэс болгон хадгалж байсан болов уу гэсэн таамаглал бий. Одоогоор олдоод буй, гал хэрэглэж байсан хамгийн эртний ул мөр нь Өмнөд Африкийн Сваршкранс агуйгаас олдсон, 150 мянган жилийн өмнөх ул мөр юм.
Хүн төрөлхтөн галыг гэрэл, дулаан гаргах, араатнаас биеэ хамгаалах, хоол хүнсээ болгох зэргээр ашигладаг. Үүнээс гадна гал нь хүний хөгжилд хүртэл нөлөөлсөн. Гал хэрэглэх болсноор хүний уураг тархины хэмжээ ихэссэн.
Хүн төрөлхтний сэтгэлгээний соёлд гал нь томоохон байр суурь эзэлдэг. Эртний Грек болон Хятадын гүн ухаанд галыг химийн элементийн нэг гэж тооцдог байв. Мөн галыг шүтдэг шашин байдаг (Зороастризм). Гэхдээ гал нь гал түймэр, дайны гал гэх мэт үхэл, эвдрэлийг билэгдэх тохиолдол бий.
Гал түймэр
[засварлах | кодоор засварлах]Гал нь хяналтанд байвал хүн төрөлхтөнд асар их ашиг тус авчирдаг боловч хүний хяналтаас гарах нь гай гамшиг авчрах тохиолдол бий. Гал түймрийг унтраахын тулд гал унтраагч, гал түймэртэй тэмцэх газар хэрэг болно. Энэ гай гамшиг нь асар их хөнөөлтэй.
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Гал – Викимедиа дуу дүрсний сан |
Wiktionary: Гал – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |