Библи: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added

Inline

10:42, 23 Тавдугаар сар 2012-ий байдлаарх засвар

Ариун Библи нь (Грек хэлэнд τὰ βιβλία - ta biblia "Номууд") Иудейзм ба Христ Итгэлийн хувьд ариунд тооцогддог номын цуглуулга юм. Библи дангаараа нэг ном болоогүй бөгөөд эртний Египет, Бага ази, Дундад буюу ойрхи Дорнод, Месопотами буюу Тигр Евфрат мөрний хөндийд оршин тогтнож байсан Иудей буюу Еврей, Сири-Арамей, Финик, Ассир, Вавилон, Халдей зэрэг ард түмний үлгэр домог, түүх шаштираас зээлдсэн Халдейбиблийн маш олон эх бичвэрүүдээс бүрддэг. Энэ нь Септуагинт, Самари Пентатух, Вулгат, Танах зэрэг болно. Эдгээр нь эрт дээр үеээс бичээч болон эш үзүүлэгчдээр дамжуулан уламжлагдан ирсэн библийн эртний бичвэрүүд бөгөөд энэ эх бичвэрүүдээс одоогын орчин цагын стандарт библи үүссэн. Орчин цагын библи нь Еврей библи буюу Хуучин Гэрээн дээр Шинэ Гэрээ буюу ХристИтгэлт номуудыг нэмээд нийт 66 номоос бүрдэнэ. Харин Ортодокс библи 81 номоос бүрддэг.

Эх бичвэр - Библийн зүйлт

Танах библи (Мазор) Массорах буюу өв уламжлал, гар дамжсан гэх еврей үгнээс гаралтай. Учир нь бичээч нар нь цуцахыг үл мэдэн бичээсийн уламжлагдсан утгыг хадгалахыг тулд ажилдаг байв. Эртний болон ховор үгс нь анхны эх бичигтээ эгшгийн тэмдэглэгээ байхгүй болон бусад үсгийн бичигдэх байдалтай холбоотойгоор гээгдсэн байдаг. Энэхүү эх бичвэр нь 3 хэсгээс бүрдэнэ. (1) Эхний 5 ном буюу Торах ("Заах" эсвэл "Хууль") - Израйль үндэстэний гарал үүсэл, дагаж мөрдвөл зохих хууль зэргийг багтаасан номууд. (2) Нэви'им ("Мэргэд") - Израйлийн түүх, аж байдлын талаар дурддаг номууд. (3) Кэтувим ("Бичигч") - Шүлэг найраг, гүн ухаан, амьдрах ухаан зэргийг дурддаг номууд юм. Дуулал, Иов гээд нэлээн хэдэн ном орно.Танах (Мазор) эх бичвэрийг МЭ 4-р зууны үед Грек хэлнээ орчуулан хөрвүүлсэн.
Септуагинт бол еврей хэл дээр бичигдсэн Хуучин Гэрээ ба МЭӨ 300 оны орчим Александрт амьдарч байсан грек хэлтэй иудей судлаач грек хэлнээ орчуулсан хувилбар. Энэ нэр нь латинаар далын тооноос гаралтай, учир нь Еврей библийг грек хэлнээ орчуулахад далан судлаач оролцсон хэмээн уламжлагдсан яриа байдаг ажээ. Түүнийг LXX гэж тэмдэглэдэг нь Ром тоогооор 70-н тооны тэмдэглэгээ юм.
Самари Пентатух нь Самаричуудын (Израйлийн хойд хэсэгт амьдарч байсан иудей гаралтай харь хүмүүс) хадгалж үлдсэн Хуучин Гэрээний эхний 5 номын эртний хувилбар. Гар бичмэлүүдийн хувилбарууд нь Вавилоны булаан эзлэлтийн өмнө нийтийн хэрэглээнд байсан эртний еврей болон Фойнихийн бичигтэй төстэй үсэгнүүдтэй. Энэхүү эх бичвэр нь МЭӨ 600-700 оны үед бичигдсэн.
Вулгат бол МЭ 400 оны үед Жеромын гаргасан Латин хэл дээрх стандарт библи. МЭ 200-аад оны үед нийтийн хэрэглээний хэл грек хэлнээс латин хэл уруу шилжсэн юм. Олон нийтийн хүртээл болгохын тулд энэхүү эх бичгийг бий болгох шаардлага урган гарсан.

Орчин цагийн Библи

ХристИтгэлт библи нь 2 хэсгээс бүрдэнэ. Эхний хэсгийг Хуучин гэрээ гэдэг бөгөөд нийт 39 номоос бүрдэнэ. Харин удаах хэсгийг Шинэ гэрээ гэх ба 27 номоос бүрдэнэ. Шинэ гэрээний эхний 4 номыг Сайн мэдээний дөрвөн ном гэдэг бөгөөд Христийн амьдрал, сургаал, Христ итгэлийн талаар өгүүлдэг. ХристИтгэлт библи-д Еврей библийн ихэнх хэсгийг багтаасан боловч бага зэргийн ондоо зүйлүүд бий.

Библийн хөрвүүлэг

Библийн маш олон хөрвүүлгүүд байдаг бөгөөд эх бичвэрүүдийг орчин цагийн хэлэнд хөрвүүлсэн судруудыг ийнхүү нэрлэдэг. Хамгийн анхны хөрвүүлэг 4-р зуунд эхэлсэн бол түүнээс хойш латин, англи зэрэг хэл үрүү хөрвүүлж эхэлсэн. Тэрэн дундаас англи хөрвүүлэг хамгийн их байдаг ба New King James Version (NKJV), New International Version (NIV), New English Bible, Message, Good News гэх мэт олон хөрвүүлэг хувилбарууд байдаг. Үүнээс голчлон баримталдаг нь New King James Version (NKJV) ба New International Version (NIV) болно.

New King James Version - AV/KJV хувилбарын өгүүлбэрийн бүтцийг хэвээр хадгалсан ч үг хэллэгийг нь орчин үеийнхтэй нийцүүлэн орчуулсан Америк хувилбар.
New International Version - Хэлний үнэ цэнийг эх бичвэрийн үнэн зөв байдалтай хослуулахыг зорьсон. Эх хувилбаруудаас (Америкчуудын гаргасан) гадна Англичилсан хувилбар болон Британи хувилбар (эр, эм хүйсийг ерөнхийлөн нэрлэсэн) гэж бий.
New English Библи - 1960 онд Английн хэсэг эрдэмтдийн орчуулсан, орчин үеийн үг хэллэг бүхий хувилбар. Үг хэллэг ба бичлэгийн хэлбэр нь албаны бөгөөд оюунлаг шинжтэй. Энэ нь орчуулагчид нь эрдэм боловсролтой хүмүүс байсныг илтгэн харуулдаг байна.
Message - Еюган Петерсон гэдэг хүний гаргасан өөрчилсөн гэхээсээ илүү тайлбарласан хувилбар. Эх хэллэгийнх нь оронд орчин үеийн зүйрлэл, үзэл санаа болон үгэн наадгайг илүү түлхүү хэрэглэсэн.
Good News - Англи хэлийг хоёрдогч хэлээ болгосон хүмүүст илүү тохиромжтой хэлбэрээр бичигдсэн орчин үеийн, уншихад дөхөм англи хэлний хувилбар. Үүнд дэлхий даяарх англи хэлээр уншдаг хүмүүсийн дийлэнхийн мэддэг энгийн үг хэллэгийг хэрэглэхийг чармайсан. Мэргэжлийн болон ярианы үг хэллэг хэрэглэхээс зайлс хийсэн хялбар хувилбар юм.

Мөн үзэх

Гадны холбоос

@@ Мөр 1: / Мөр 1: @@
 [[Файл:Gutenberg Bible.jpg|thumbnail|right|200px|[[Гутенберг|Гутенбергийн]] библи, анхны хэвлэсэн библи]]
-'''Ариун Библи''' нь (Грек хэлэнд τὰ βιβλία - ta biblia "Номууд") [[Иудейзм]] ба [[Христосын шашин|Христ Итгэлийн]] хувьд ариунд тооцогддог номын цуглуулга юм. Библи дангаараа нэг ном болоогүй бөгөөд библийн маш олон эх бичвэрүүдээс бүрддэг. Энэ нь [[Септуагинт]], [[Самари Пентатух]], [[Вулгат]], [[Танах]] зэрэг болно. Эдгээр нь эрт дээр үеээс бичээч болон эш үзүүлэгчдээр дамжуулан уламжлагдан ирсэн библийн эртний бичвэрүүд бөгөөд энэ эх бичвэрүүдээс одоогын орчин цагын стандарт библи үүссэн. Орчин цагын библи нь Еврей библи буюу [[Хуучин Гэрээ]]н дээр [[Шинэ Гэрээ]] буюу ХристИтгэлт номуудыг нэмээд нийт 66 номоос бүрдэнэ. Харин [[Ортодокс]] библи 81 номоос бүрддэг.
+'''Ариун Библи''' нь (Грек хэлэнд τὰ βιβλία - ta biblia "Номууд") [[Иудейзм]] ба [[Христосын шашин|Христ Итгэлийн]] хувьд ариунд тооцогддог номын цуглуулга юм. Библи дангаараа нэг ном болоогүй бөгөөд эртний Египет, Бага ази, Дундад буюу ойрхи Дорнод, Месопотами буюу Тигр Евфрат мөрний хөндийд оршин тогтнож байсан Иудей буюу Еврей, Сири-Арамей, Финик, Ассир, Вавилон, Халдей зэрэг ард түмний үлгэр домог, түүх шаштираас зээлдсэн Халдейбиблийн маш олон эх бичвэрүүдээс бүрддэг. Энэ нь [[Септуагинт]], [[Самари Пентатух]], [[Вулгат]], [[Танах]] зэрэг болно. Эдгээр нь эрт дээр үеээс бичээч болон эш үзүүлэгчдээр дамжуулан уламжлагдан ирсэн библийн эртний бичвэрүүд бөгөөд энэ эх бичвэрүүдээс одоогын орчин цагын стандарт библи үүссэн. Орчин цагын библи нь Еврей библи буюу [[Хуучин Гэрээ]]н дээр [[Шинэ Гэрээ]] буюу ХристИтгэлт номуудыг нэмээд нийт 66 номоос бүрдэнэ. Харин [[Ортодокс]] библи 81 номоос бүрддэг.
 == Эх бичвэр - Библийн зүйлт ==