Нуклид

Цөмийн физик

Үндсэн ойлголтууд
Цөм · Нуклон (протон, нейтрон) · Цөмийн хүч · Цөмийн урвал
Цөмийн загвар ба тогтворжилт
Цөмийн дуслан загвар · Цөмийн бүрхүүл загвар · Цөмийн бүтэц Цөмийн энерги · p–n харьцаа · Цөмийн дуслын зураас · Тогтворжилтын арал
Цөмийн ангилал
Изотоп – Цэнэгийн тоо Z ижил Изобар – Жингийн тоо A ижил Изотон – Нейтроны тоо N ижил Изодиапер – Нейтроны илүүдэл N − Z ижил Изомер – дээрх зүйлүүд бүгд ижил Цөмийн толь – Z ↔ N Тогтвортой изотоп · Шидэт тоо · Тэгш/сондгой · Хало цөм
Цацраг идэвхт задрал
Альфа α · Бета β (2β, β⁺) · Электрон булаалт · Изомер шилжилт (Гамма γ · Дотоод конверс) · Спонтан хуваагдал · Кластер задрал · Нейтроны хуваагдал · Протоны хуваагдал Задралын энерги · Задралын хэлхээ · Задралын бүтээгдэхүүн · Радионуклид
Цөмийн хуваагдал
Спонтан хуваагдал · Цөмийн хуваагдлын бүтээгдэхүүн · Фото хуваагдал
Булаах процесс
Электрон булаах · Нейтрон булаах (с · r) · p · rp
Өндөр энергитэй процесс
Сансрын туяаны задрал · Фото задрал
Цөмийн синтез
Процесс: Од · Их дэлбэрэлт · Супернова Нуклид: Анхдагч · Сансрын · Хиймэл
Эрдэмтэд
Беккерел · Davisson · Bethe · Склодовская-Кюри · Фр.Кюри · Ир.Кюри · П.Кюри · Ферми · Резерфорд · Ж. Ж. Томсон · Чедвик · Oliphant · Szilárd · Лоурэнс · Proca · Mayer · Bothe · Ivanenko · Jensen · Alvarez · Юкава · Содди ·Rabi · Гейгер · Richards · Brockhouse · Meitner · Strassmann · Хан · Purcell · Уолтон · Cockcroft · Thomson ·Shull
Ү · Х · З

Нуклид (лат. nucleus — «цөм» ба эртний грек: είδος — «төрөл, байдал») — өөрийн жингийн тоо, цэнэгийн тоо ба цөмийн энергийн төлөв зэргээр тодорхойлогддог, ажиглаж болохуйц амьдралын (оршин тогтнох) хугацаатай атом.^[1]

Эх сурвалж[засварлах | edit source]

↑ IUPAC Compendium of Chemical Terminology, 2nd Edition, 1997 (Нэр томъёоны товч тайлбар толь ИЮПАК, 2-р хэвлэл): A species of atom, characterized by its mass number, atomic number and nuclear energy state, provided that the mean life in that state is long enough to be observable.

Эх сурвалж[засварлах | edit source]

Хажуугийн цэс

Хайх