Хүний оюун ухаан
Хүний оюун ухаан бол танин мэдэхүйн иж бүрэн чадвар, өндөр урам зориг, өөрийгөө танин мэдэх чадвараар тодорхойлогддог хүний оюуны чадвар юм. Хүмүүс оюун ухаанаа ашиглан суралцаж, ухагдахууныг бий болгож, логик, үндэслэлийг ойлгож, хэрэгжүүлэх чадвартай байдаг. Хүний оюун ухаан нь хэв маягийг таних, төлөвлөх, шинийг санаачлах, асуудлыг шийдвэрлэх, шийдвэр гаргах, мэдээллийг тогтоох, хэл яриаг ашиглах чадварыг багтаадаг гэж үздэг.
Оюун ухааныг хэрхэн төсөөлж, хэмжих талаар зөрчилтэй санаанууд байдаг. Психометрикийн хувьд хүний оюун ухааныг ихэвчлэн оюун ухааны коэффициент (IQ) тестээр үнэлдэг боловч эдгээр туршилтуудын хүчинтэй эсэх нь маргаантай байдаг. Сэтгэл хөдлөлийн оюун ухаан, нийгмийн оюун ухаан зэрэг оюун ухааны хэд хэдэн дэд ангиллыг санал болгосон бөгөөд эдгээр нь оюун ухааны ялгаатай хэлбэрүүдийг төлөөлөх эсэх талаар нэлээд маргаантай хэвээр байна.[1]
Мөн хувь хүний оюуны түвшин хэрхэн бүрддэг талаар маргаан үргэлжилсээр байна. Төрөлхийн оюун ухаан тогтдог гэсэн санаанаас эхлээд уян хатан, чадвартай гэсэн санаа хүртэл хүний сэтгэлгээ, хичээл зүтгэлээс шалтгаалж өөрчлөгддөг.
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑
- Саловей, Петр; Майер, Жон Д. (1990). "Сэтгэл хөдлөлийн оюун ухаан". Imagination, Cognition and Personality (англи хэлээр). 9 (3): 185–211. doi:10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG. hdl:10654/36316. ISSN 0276-2366. S2CID 219900460.
- Уокер, Рональд Э.; Фоли, Жанна М. (1973). "Нийгмийн оюун ухаан: түүний түүх ба хэмжилт". Psychological Reports (англи хэлээр). 33 (3): 839–864. doi:10.2466/pr0.1973.33.3.839. ISSN 0033-2941. S2CID 144839425.
- Тирри, Нокелайнен (2011). Боловсрол дахь олон оюун ухаан, ёс суртахууны мэдрэмжийг хэмжих. Moral Development and Citizenship Education. Springer. ISBN 978-94-6091-758-5.