Улоф Палмэ
_Felipe_Gonz%C3%A1lez_ofrece_una_rueda_de_prensa_junto_al_primer_ministro_de_Suecia._Pool_Moncloa._28_de_septiembre_de_1984_(cropped).jpeg)
Свен Улоф Юаким Палме (швед. Sven Olof Joachim Palme; 1927 оны 1-р сарын 30-нд Стокгольм хотод төрсөн-1986 оны 2-р сарын 28-нд Стокгольм хотод нас барсан) - шведийн улс төрч, 1969-1986 онд Шведийн Социал-демократ намын дарга, 1969-1976, 1982-1986 онуудад хоёр удаа Шведийн Ерөнхий сайд байсан. Албан тушаалаа хашиж байхдаа алуулсан.
Намтар
[засварлах | кодоор засварлах]1927 оны 1-р сарын 30-нд Стокгольм хотод нийгмийн дээд давхаргын консерватив лютеран гэр бүлд төрсөн. 1945-1947 онд Шведийн армид алба хаасан. Боловсролын хувьд Швед, АНУ-д сурч - хуульч, эдийн засагч болсон.
1949 онд Социал-демократ намд элссэн. Шведийн залуучуудын хөдөлгөөнд идэвхитэй оролцож байсан. 1953 онд Ерөнхий сайд Таге Эрландерегийн нарийн бичгийн дарга болсон. 1958 онд Шведийн Риксдагт сонгогдсон.
1960-аад онд Засгийн газрын гишүүн болж байсан. Үүнд: Яамгүй сайд (1963−65), тээврийн сайд (1965−67), Боловсрол, соёлын сайд (1967−69). 1969 онд Шведийн Социал-демократ намын даргаар сонгогдсон. Шведийн Ерөнхий сайд (1969-1976, 1982-1986) байсан.
Олон улсын тавцанд Палме дараах шалтгааны улмаас алдартай байсан. Үүнд:
- 1960, 1970-аад онд Олоф Палме Вьетнамын дайнд АНУ-ын оролцоог ихээхэн шүүмжилдэг байсан бөгөөд дайны эсрэг Стокгольмд болсон жагсаалд Умард Вьетнамын Элчин сайдын хамт оролцсон
- 1968 онд тэрээр Варшавын гэрээний орнуудын цэргийг Чехословак руу оруулахыг эсэргүүцэж, 1979 онд Афганистанд Зөвлөлтийн цэргүүд орж ирснийг шүүмжилсэн.
- ЗХУ-тай найрсаг харилцаатай байсан ч тэрээр Зүүн Европын коммунист дэглэмийг шүүмжилсэн
- Тэрээр цөмийн зэвсгийг дэлгэрүүлэхийг эсэргүүцсэн; Норвеги, Дани улс НАТО-оос гарснаар Скандинавт цөмийн зэвсгээс ангид бүс байгуулахаар ажиллаж байсан.
- Тэрээр Франциско Франкогийн дэглэмийг эрс шүүмжилж, Испанийн дарангуйлагчийг өөрөө болон түүний гар хөл болсон хүмүүсийг "цуст алуурчид" гэж нэрлэжээ.
- Өмнөд Африк дахь апартейдын дэглэмийг шүүмжилж, эдийн засгийн хатуу хориг арга хэмжээ авахыг шаардсан.
- Палестиныг чөлөөлөх байгууллагад улс төр, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн
- 1975 оны 6-р сард Улоф Палме Кубад айлчилж, 1959 онд Батистагийн дэглэмийг түлхэн унагасан Фидель Кастротой уулзсан.
- 1984 оны 6-р сард Палме Зүүн Германд албан ёсны айлчлал хийж, Эрих Хонеккертэй уулзсан.
- Чилид генерал Аугусто Пиночетийн дэглэмийг эрс шүүмжилсэн
- Пальме Шведийн зэвсэг, цэргийн техникийг гадаадад экспортлохоос сэргийлдэг байсан.
Аллага
[засварлах | кодоор засварлах]1986 оны 2-р сарын 28-нд Улоф Палме, Стокгольм хотын төвийн Свеаваген (Sveavägen) гудамжинд алагджээ. Тэр өдөр тэрээр эхнэр Лисбетийн хамт "Гранд" кино театраас шөнө буцаж явжээ. Палме бие хамгаалагчгүйгээр хотоор зугаалах дуртай тул тэр үед хоёулахнаа явж байжээ. Хосууд Түннелгатан гудамжны уулзвар руу дөхөж очиход нэгэн өндөр залуу ирж "357 Magnum" буугаар нэг удаа Пальмагийн нуруу руу, хоёр дахь нь эхнэр рүү буудахад Палме тэр дороо нас баржээ.
Улоф Палме «Швед загвар» гэдэг ном бичсэн.