Хан боргоцой

Хан боргоцой
	; Ургаж буй хан боргоцой
Биологийн ангилал
Аймаг:	Ургамал;
(зэрэглэлгүй)	Monocots;
(зэрэглэлгүй)	Commelinids;
Баг:	Poales;
Овог:	Bromeliaceae;
Дэд овог:	Bromelioideae;
Төрөл:	Ananas;
Зүйл:	A. comosus;
Латин нэр
	Ananas comosus; (Карл Линней) Merr.
Ижил утгатай нэршил
	Ananas sativus

Хан боргоцой (Ananas comosus) нь халуун оронд ургадаг, идэж болох ургамал ба түүний жимс юм. Энэхүү ургамал нь Парагвай болон Бразилын өмнөд хэсгээс гаралтай аж.

Хан боргоцой нь олон наст ургамал ба 1-1.5 м өндөртэй, 30 ба түүнээс дээш тооны тал тал тийш салаалан ургасан 30-100 см урт навчнуудтай. Энэ навчнуудын голд жимс нь боловсрох ба хурааж авсны дараа дахин жимс ургадаг. Гэхдээ дараа дараагийн жимсний хэмжээ нь жижгэрдэг тул нэг бутыг 3 жилээс илүү хэрэглэдэггүй байна.

Тариалалт

2018 онд дэлхийн хан боргоцойны тариалалт 27.9 сая тонн байсан бөгөөд Коста Рика, Филиппин, Бразил, Тайланд улсууд тэргүүлжээ.^[1]

Хан боргоцойн тариалалт – 2018
Улс	(сая тонн)
Коста-Рика	3.4
Филиппин	2.7
Бразил	2.6
Тайланд	2.1
Индонез	1.8
Энэтхэг	1.7
Дэлхий нийт	27.9
Эх сурвалж: НҮБ-ын ХХААБСМС^[1]

Энэхүү жимс нь эрүүл мэндэд сайн аминдэм, бодисоор баялаг юм. С витамин гэхэд л 10Ог хан боргоцойд 15-76 мг бий. Мөн минерал ба бичил элементүүдээр баялаг. Ялангуяа кали маш их, 320 мг хүртэл агуулагддаг. Мөн уураг задалдаг бромелин байхаас гадна цусны даралт бууруулж, судсуудын хананаас өөхөн хуримтлалыг арилгаж, цусны эргэлт сайжруулж, үрэвслийн эсрэг үйлчилгээтэй.

Хан боргоцой биеэс ус гадагшлуулж, хаванг буулгадаг. Мөн гэдэс хямрах, ходоод өвдөхөд тустай. Нойр булчирхайн ажиллагааг хөнгөвчилж, арьсны нөсөө, сэвхийг арилгадаг сайн талтай гэгддэг.