Эрнест Резерфорд

Нобелийн шагналтан
	Хүртсэн он: 1908
	Хүртсэн салбар: Хими
	Шалтгаан: Химийн элементүүдийн задрал, цацраг идэвхт бодисуудын тухай судалгаагаараа

Эрнест Резерфорд (Англи: Ernest Rutherford, 1st Baron Rutherford of Nelson (Нельсоны I Барон Резерфорд), * 1871 оны 8 сарын 30; † 1937 оны 10 сарын 19) нь Шинэ Зеланд гаралтай Английн физикч юм. Майкл Фарадейтэй эн зэрэгцэхүйц хэмжээнд үнэлэгддэг тэрээр α туяа болон β туяануудыг нээж, Резерфордын сарнилтаар атомын цөмийг илрүүлж, атомыг өөрчлөх зэрэг судалгаануудаараа "Цөмийн физикийн эцэг" гэгддэг билээ.

Резерфорд 1908 онд Нобелийн шагнал хүртсэн бөгөөд түүний шавь нараас 4 хүн тус шагналыг хүртсэн юм.

Шинэ Зеландын банкны тэмдэгт болох 100 долларын дэвсгэрт дээр түүний хөрөг заларсан байдаг.

Намтар

1871 - Шинэ Зеландын Нельсон хотын ойролцоох Брайтвотерт төржээ.
1889 - Кантаберийн коллеж (одоогийн Кантаберийн их сургууль)-ид элссэн.
1895 - Засгийн газрын тэтгэлгээр Английн Кэмбрижийн их сургуулийн Кавендишийн лабораторид судлаач болов.
1898 - Уранаас 2 төрлийн цацраг идэвх (α ба β туяа) ялгарч байгааг илрүүлсэн. Мэри Ньютонтой гэрлэв. Канадын Монреаль хот дахь МакГилл их сургуульд багш болсон.
1899 - α, β туяануудыг ялгах туршилт нь амжилттай болжээ
1900 - γ туяа нь цахилгаан соронзон долгион болохыг тодорхойлов. Фредерик Соддигийн хамтаар ради, тори, актинигийн судалгааг эхлүүлсэн байна.
1902 - Химийн элемент цацраг идэвхжлийн үр дүнд өөр элемент болон хувирдаг гэх онолоо дэвшүүлсэн.
1903 - Лондоны эзэн хааны нийгэмлэгийн гишүүн болжээ.
1907 - Манчестерийн их сургуулийн багш болсон.
1908 - Нобелийн шагнал хүртсэн.
1911 - Атомын цөмийн Резерфордын загварыг бий болгов.
1914 - Тайжийн хэргэм хүртэв.
1919 - Кавендишийн лабораторийн дарга болжээ.
1919 - α туяаг азотын атомтой мөргөлдүүлж атомын цөмийг өөрчилж чадав.
1920 - Нейтроныг байдаг болохыг таамаглаж хэлэв. Нейтроныг түүний шавь Жеймс Чадвик 1932 онд нээж, тэр амжилтаараа Нобелийн шагнал хүртсэн билээ. Мөн хүнд устөрөгчийг байж болохыг таамаглаж, судалж байв.
1925 - Лондоны эзэн хааны нийгэмлэгийн ерөнхийлөгчөөр сонгогдож, 1930 он хүртэл ажилласан.
1931 - Гүнгийн хэргэм хүртэж, Нельсоны барон болов.
1937 - Лондонд 66 насандаа нас нөгчив.
1997 - Атомын дугаар нь 104 болох элементийг Резерфорд гэж нэрлэжээ.

Мөн үзэх

Резерфорд (нэгж)

Цахим холбоос

Commons: Ernest Rutherford – Викимедиа дуу дүрсний сан

Ном ба утга зохиол: Эрнест Резерфорд Германы үндэсний ном сангийн каталогт