Jump to content

Эстоничууд

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Эстоничууд
eestlased
Эстони хүн ам ихтэй улс орнууд.
Нийт хүн ам
ойр. 1.1 сая[1]
Томоохон хүн амтай бүс нутаг
 Эстони 925,892 (2023)[2]
Хүн амын бусад чухал төвүүд:
 Финланд49,590–100,000[a][3][4]
 Америкийн Нэгдсэн Улс29,128[5]
 Швед25,509[6]
 Канад24,000[7]
 Нэгдсэн Хаант Улс10,000–15,000[8]
 Орос7,778[9]
 Австрали7,543[10]
 Герман6,286[11]
 Норвеги5,092[12]
 Украин2,868[13]
 Ирланд2,560[14]
 Бельги2,000[15]
 Латви1,676[16]
 Дани1,658[17]
 Нидерланд1,482[18]
Хэлнүүд
Голдуу Эстони хэл
мөн Выру болон Сето хэл
Шашин
Шашингүй олонх
Түүхэн Протестант Христийн шашин (Лютеранизм)[19][20]
Одоогийн байдлаар Лютеран ба бүс нутгийн Зүүн Ортодокс (Эстонийн Апостолын Ортодокс) цөөнх
Холбоотой угсаатны бүлэг
Бусад Балтын шадар Финчүүд

Балтын тэнгисийн дорнод эрэгт байх нэгэн ястны төлөөллийг Эстони хүн, хамтаар нь Эстоничууд (эст. eestlased) гэнэ. Тэд фин-угор хэлний бүлгийн Эстони хэлээр хэлэлцдэг тул Балтын шадар Фин төрлийн ард түмэн юм. Эстоничууд Эстони улсын хүн амын 68.7%-ийг эзлэж, Эстони хэл тус улсын албан ёсны хэл юм. Эстони улс ЗХУ-аас 1991 онд тусгаар тогтносон юм. Эстони орныг ер нь Балтын орнуудын нэг гэж ойлгодог ч гэсэн Эстоничуудыг хэл яриагаараа Латви, Литва зэрэг Балт төрлийн хэлт ард түмэнтэй бус Финланд улсын олонх Финчүүдтэй ойр төрөл юм.

Эстонид 93 түм, дэлхийд бүгд 1.1 сая Эстони хүн байна. Тусгаар улсын олонх «ястан», «угсаатан» гэсэн ч гэсэн үнэмлэхүй олонх биш (68.7%, хажуугаар нь Оросууд 24%-ийг эзлэдэг), угаасаа харьцангуй цөөн учир монгол хэлнээ «үндэстэн» гэж хэлвэл болмооргүй санагдана. Ер нь 19-р зуунаас л улс үндэс гэх сэхээ орсон гэдэг.

Эстоничууд дэлхий дээр хамгийн бага шашин шүтдэг улс гэж хэлж болно. Хүн амын 14% нь лютеран ба үнэн алдартны шашинтай ажээ.

Тэмдэглэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Финландын статистикийн газар үндэс угсаа бүртгэдэггүй бөгөөд оронд нь хүн амыг төрөлх хэлээр нь ангилдаг; 2017 онд Эстони хэл 49,590 хүний эх хэл байсан ч бүгд эстон үндэстэн биш байж магадгүй.[3]

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Estai
  2. ↑ "Population by ethnic nationality". Эстонийн статистикийн газар. 2020. Эх хувилбараас архивласан: 2019-06-11. Татаж авсан: 2025-06-04.
  3. ↑ 3.0 3.1 "Population". Финландын статистикийн газар. 2018-04-04. Татаж авсан: 2025-06-04.
  4. ↑ "Up to 100 000 Estonians work in Finland". Baltic News Network. 2010-12-27. Татаж авсан: 2025-06-04.
  5. ↑ "Table B04006 - People Reporting Ancestry - 2021 American Community Survey 1-Year Estimates". АНУ-ын хүн амын тооллогын товчоо. Архивласан огноо 2022-09-17. Татаж авсан: 2025-06-04.
  6. ↑ "Eestlased Rootsis". Эх сурвалжаас архивласан огноо 17 Хоёрдугаар сар 2015. Татаж авсан: 4 Зургаадугаар сар 2025.{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  7. ↑ "Canada-Estonia Relations". Эх хувилбараас архивласан: 20 Арваннэгдүгээр сар 2013. Татаж авсан: 4 Зургаадугаар сар 2025.
  8. ↑ "United Kingdom". Ethnologue. Татаж авсан: 2025-06-04.
  9. ↑ "Национальный состав населения". Холбооны улсын статистикийн алба. Татаж авсан: 2025-06-04.
  10. ↑ "2054.0 Australian Census Analytic Program: Australians' Ancestries (2001 (Corrigendum))" (PDF). Австралийн статистикийн товчоо. 2001. Татаж авсан: 2025-06-04.
  11. ↑ "Pressemitteilungen – Ausländische Bevölkerung – Statistisches Bundesamt (Destatis)". www.destatis.de.
  12. ↑ "Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents, 1 January 2016". Норвегийн статистикийн газар. Татаж авсан: 2025-06-04.
  13. ↑ "The distribution of the population by nationality and mother tongue". Украины Улсын статистикийн хороо. 2001. Эх хувилбараас архивласан: 5 Арванхоёрдугаар сар 2008.
  14. ↑ "Persons usually resident and present in the State on Census Night, classified by place of birth and age group". Ирландын статистикийн төв газар. Эх хувилбараас архивласан: 2011-08-06.
  15. ↑ "Estemb in Belgium and Luxembourg". Эх хувилбараас архивласан: 2015-02-21. Татаж авсан: 2025-06-04.
  16. ↑ "Usually resident population by ethnicity at the beginning of the year – 2018". csb.gov.lv.
  17. ↑ "Statistikbanken". www.statistikbanken.dk. Population at the first day of the quarter by country of origin, region and time. Татаж авсан: 2025-06-04.
  18. ↑ Official CBS website containing all Dutch demographic statistics. Cbs.nl. Татаж авсан: 2025-06-04.
  19. ↑ Ивкович, Саня Кутняк; Хаберфельд, М.Р. (2015-06-10). Measuring Police Integrity Across the World: Studies from Established Democracies and Countries in Transition (англи хэлээр). Springer. х. 131. ISBN 9781493922796. Эстонийг түүхэн давамгайлсан гол шашнаар нь (Норрис ба Инглехарт 2011) ангилбал протестант гэж үздэг тул зарим зохиогчид (жишээ нь, Дэви 2003) Эстонийг Баруун (Лютеран) Европт харьяалагддаг гэж үздэг бол зарим нь (жишээ нь, Норрис ба Инглехарт 2011) Эстонийг хуучин коммунист нийгэм гэж үздэг.
  20. ↑ Рингви, Ринго (2011-09-16). "Is Estonia really the least religious country in the world?". The Guardian. Энэ байдал нь алс холын үеэс (сүмүүд Швед эсвэл Германы эрх баригч ангиудтай нягт холбоотой байсан) эхлээд ихэнх гэр бүлд шашны уламжлалын хэлхээ тасарсан Зөвлөлтийн үеийн атеист бодлого хүртэл хэд хэдэн шалтгаантай байдаг. Эстони улсад шашин хэзээ ч улс төр, үзэл суртлын тулааны талбарт чухал үүрэг гүйцэтгэж байгаагүй. Институцийн шашны амьдралд 20-р зууны эхэн үе хүртэл харийнхан давамгайлж байв. 1930-аад оны сүүлчээр төр болон Лютеран сүмийн хооронд илүү ойр дотно харилцаа тогтоох хандлага давамгайлж байсан [...] 1940 онд Зөвлөлтийн эзлэн түрэмгийлснээр дуусгавар болсон.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Эстоничууд&oldid=820893"-с авсан