Хорт утааны баг

Хорт утааны баг нь хүний амьсгалын замын эрхтэнг хорт утаа, химийн хортой ууршилт, тоосноос хамгаалах үндсэн зориулалттайгаар цэрэг ба энгийн хэрэглээний хэрэгсэл юм. Энэ баг нь нэг удаагийн хэрэглээний болон олон удаагийн хэрэглээний зориулалттайгаар хийгддэг. Энэ багны агаар шүүж цэвэршүүлэх ба бэлэн агаарын хангамжтай гэсэн үндсэн 2 төрөл байдаг. Анх I-р зуунд эртний Ромын уурхайнуудад малын дотор эрхтний хальсаар хийсэн агаар шүүх анхны оролдлогууд түүхэнд тэмдэглэгдсэн байдаг. 1700-1800 онуудад Европын дайн байлдааны нөхцөлд цэргүүдийг хамгаалах зорилгоор битүү даавуугаар нүүрийг нь битүүлж нүд харах зай үлдээж агаар шүүж цэвэршүүлэх хийцүүд ашиглагдаж байжээ. Дэлхийн 1-р дайнд Германууд анх химийн зэвсэг хэрэглэж эсрэг талынхнаа дайрсан нь хорт утааны багыг технологийн шинэ шатанд хүртэл хөгжүүлэх түлхэц болжээ.

Монгол улсад агаарын бохирдолд хорт утааны багны хэрэглээ

Монгол улсын төв суурин хотууд сүүлийн жилүүдэд утаа эрс ихэсч амьсгалын замын аюултай нөхцөл байдал үүсгэсэн учир иргэд цөөвтөр хэмжээгээр гаднаас оруулж ирсэн төрөл бүрийн PМ2,5 шүүх стандартын зориулалтын хорт утааны багыг хэрэглэх болов. РМ2,5 нь утааны 2,5 микрометрээс дээшихийг шүүж авах стандарт хэмжээ юм. Бүх утааны зориулалтын багнууд энэ РМ2,5-ийг боодол дээрээ заасан ба шүүх чадвартай гэдгийг дурьдсан байх ёстой аж.

Сургалт ба эргономик

Мэргэжлийн хүмүүсийг сургах сурах бичиг
Улс	Хэл	Хэвлэгдсэн огноо	Хуудасны тоо	Баримт бичиг бэлтгэсэн байгууллага	Сурах бичиг
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	1987	305	National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH)	NIOSH Guide to Industrial Respiratory Protection
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2005	32	National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH)	NIOSH Respirator Selection Logic
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	1999	120	National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH)	TB Respiratory Protection Program In Health Care Facilities
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2017	48	Pesticide Educational Resources Collaborative (PERC)	Respiratory Protection Guide. Requirements for Employers of Pesticide Handlers
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл , Испани хэл	-	-	Occupational Safety and Health Administration (OSHA)	Respiratory Protection eTool (Proteccion respiratoria eTool)
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2011	124	Occupational Safety and Health Administration (OSHA)	Small Entity Compliance Guide for the Respiratory Protection Standard (OSHA 3384 – 09)
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2015	96	Occupational Safety and Health Administration (OSHA)	Hospital Respiratory Protection Program Toolkit (OSHA 3767. Resources for Respirator Program Administrators)
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2012	54	Occupational Safety and Health Administration (OSHA) in North Carolina	A Guide to Respiratory Protection (Industry Guide 44)
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2014	44	Occupational Safety and Health Administration (OSHA) in Oregon	Breathe Right! Oregon OSHA’s guide developing a respiratory protection program for small-business owners and managers
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2016	32	Occupational Safety and Health Administration (OSHA) in Oregon	Air you breathe: Oregon OSHA's respiratory protection guide for agricultural employers
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2014	38	Occupational Safety and Health Administration (OSHA) in Oregon	Respiratory Protection. Oregon OSHA Technical Manual
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2017	51	Occupational Safety and Health Administration (OSHA) in California	Respiratory Protection in the Workplace. A Practical Guide for Small-Business Employers. 3 ed.
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	2001	166	Office of Nuclear Reactor Regulation. Washington, DC (USA), U.S. Nuclear Regulatory Commission	Manual of Respiratory Protection Against Airborne Radioactive Material (NUREG/CR-0041, Revision 1)
Америкийн Нэгдсэн Улс	Англи хэл	1986	173	National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) , Environmental Protection Agency (EPA)	A guide to respiratory protection for the asbestos abatement industry (NIOSH IA 85 – 06; EPA DW 75932235-01-1)
Канад	Франц хэл	2013, 2002	60	Commission des normes, de l'equite, de la sante et de la securite du travail	Appareils de protection respiratoire; Guide pratique de protection respiratoire 2ed.
Канад	Англи хэл	2015	-	Institut de recherche Robert-Sauve en sante et en securite du travail (IRSST)	A support tool for choosing respiratory protection against bioaerosols
Канад	Франц хэл	2015	-	Institut de recherche Robert-Sauve en sante et en securite du travail (IRSST)	Un outil d’aide a la prise de decision pour choisir une protection respiratoire contre les bioaerosols
Франц	Франц хэл	2017	68	l’Institut national de recherche et de sécurité (INRS)	Les appareils de protection respiratoire. Choix et utilisation. (ED 6106) 2ed.
Герман	Герман хэл	2011	174	Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (DGUV)	BGR/GUV-R 190 Benutzung von Atemschutzgereaten
Их Британи	Англи хэл	2013	59	Health and Safety Executive (HSE)	Respiratory protective equipment at work. A practical guide 4ed.
Их Британи	Англи хэл	2016	29	The UK Nuclear Industry Radiological Protection Coordination Group (IRPCG)	Respiratory Protective Equipment (Good Practice Guide)
Ирланд	Англи хэл	2010	19	The Health and Safety Authority (HSA)	A Guide to Respiratory Protective Equipment (HSA0362)
Шинэ Зеланд	Англи хэл	1999	51	Occupational Safety and Health Service (OSHS)	A guide to respiratory protection
Чили	Испани хэл	2009	40	Instituto de Salud Publica de Chile (ISPCH)	Guia para la seleccion y control de proteccion respiratoria (Guia tecnica)
Испани	Испани хэл	-	16	Instituto Nacional de Seguridad, Salud y Bienestar en el Trabajo (INSSBT)	Guia orientativa para la seleccion y utilizacion de protectores respiratorios (Documentos tecnicos INSHT)
Итали	Итали хэл	-	64	„Sabbatini Consulting di Sabbatini Roberto“	Guida alla scelta e all'uso degli apparecchi di protezione delle vie respiratorie
Нидерланд	Нидерланд хэл	2001	88	Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne	Selectie en Gebruik van Ademhalingsbeschermingsmiddelen

Гаргасан агаар нь нүүрстөрөгчийн давхар исэл агуулдаг; энэ агаар маскыг дүүргэдэг. Хэрэв амьсгалсан бол нүүрстөрөгчийн давхар ислийн агууламж зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс хэтэрч болно.^[1]^[2]^[3] (Аюулгүй концентраци: 8 цагийн дотор 0.5%; 15 минутын дотор 1.4%^[4]). Үр дүн нь толгой өвдөх өвчин юм^[5]. Амьсгалын аппаратыг удаан хугацаагаар хэрэглэх нь арьсны үрэвсэл үүсгэдэг^[6].

↑ E.J. Sinkule, J.B. Powell, F.L. Goss (2013). "Evaluation of N95 respirator use with a surgical mask cover: effects on breathing resistance and inhaled carbon dioxide". Annals of Occupational Hygiene (англи хэлээр). Oxford University Press. 57 (3): 384–398. doi:10.1093/annhyg/mes068. ISSN 2398-7308. PMID 23108786.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ R.J. Roberge, A. Coca, W.J. Williams, J.B. Powell & A.J. Palmiero (2010). "Physiological Impact of the N95 Filtering Facepiece Respirator on Healthcare Workers". Respiratory Care. American Association for Respiratory Care (AARC). 55 (5): 569–577. ISSN 0020-1324. PMID 20420727.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ Sinkule E., Turner N., Hota S. (2003). "Automated breathing and metabolic simulator (ABMS) CO₂ test for powered and non-powered air-purifying respirators, airline respirators, and gas mask". American Industrial Hygiene Conference and Exposition, May 10-15, 2003 (англи хэлээр). Dallas, Texas: American Industrial Hygiene Association. p. 54.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) copy
↑ Попова Анна (эдитор) (2018). "Бодис # 2138 Нүүрстөрөгчийн давхар исэл". Ариун цэврийн стандартууд 2.2.5.3532-18 Ажлын хэсгийн агаар дахь хортой бодисын зөвшөөрөгдөх хамгийн их концентраци [ГН 2.2.5.3532-18 Предельно допустимые концентрации (ПДК) вредных веществ в воздухе рабочей зоны] (орос хэлээр). Москва: Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах, хүний сайн сайхан байдалд хяналт тавих холбооны алба (Роспотребнадзор). p. 170. Archived from the original on 2022-03-11. Татаж авсан: 2020-10-17.
↑ E.C.H. Lim, R.C.S. Seet, K.‐H. Lee, E.P.V. Wilder‐Smith, B.Y.S. Chuah, B.K.C. Ong (2006). "Headaches and the N95 face-mask amongst healthcare providers". Acta Neurologica Scandinavica (англи хэлээр). John Wiley & Sons. 113 (3): 199–202. doi:10.1111/j.1600-0404.2005.00560.x. ISSN 0001-6314. PMID 16441251.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ Chris C.I. Foo, Anthony T.J. Goon, Yung-Hian Leow, Chee-Leok Goh (2006). "Adverse skin reactions to personal protective equipment against severe acute respiratory syndrome – a descriptive study in Singapore". Contact Dermatitis (англи хэлээр). John Wiley & Sons. 55 (5): 291–294. doi:10.1111/j.1600-0536.2006.00953.x. ISSN 0105-1873.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[Sinkule-2013-1] E.J. Sinkule, J.B. Powell, F.L. Goss (2013). "Evaluation of N95 respirator use with a surgical mask cover: effects on breathing resistance and inhaled carbon dioxide". Annals of Occupational Hygiene (англи хэлээр). Oxford University Press. 57 (3): 384–398. doi:10.1093/annhyg/mes068. ISSN 2398-7308. PMID 23108786.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[Roberge-2010-2] R.J. Roberge, A. Coca, W.J. Williams, J.B. Powell & A.J. Palmiero (2010). "Physiological Impact of the N95 Filtering Facepiece Respirator on Healthcare Workers". Respiratory Care. American Association for Respiratory Care (AARC). 55 (5): 569–577. ISSN 0020-1324. PMID 20420727.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[Sinkule-2003-3] Sinkule E., Turner N., Hota S. (2003). "Automated breathing and metabolic simulator (ABMS) CO₂ test for powered and non-powered air-purifying respirators, airline respirators, and gas mask". American Industrial Hygiene Conference and Exposition, May 10-15, 2003 (англи хэлээр). Dallas, Texas: American Industrial Hygiene Association. p. 54.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) copy

[4] Попова Анна (эдитор) (2018). "Бодис # 2138 Нүүрстөрөгчийн давхар исэл". Ариун цэврийн стандартууд 2.2.5.3532-18 Ажлын хэсгийн агаар дахь хортой бодисын зөвшөөрөгдөх хамгийн их концентраци [ГН 2.2.5.3532-18 Предельно допустимые концентрации (ПДК) вредных веществ в воздухе рабочей зоны] (орос хэлээр). Москва: Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах, хүний сайн сайхан байдалд хяналт тавих холбооны алба (Роспотребнадзор). p. 170. Archived from the original on 2022-03-11. Татаж авсан: 2020-10-17.

[Lim-2006-5] E.C.H. Lim, R.C.S. Seet, K.‐H. Lee, E.P.V. Wilder‐Smith, B.Y.S. Chuah, B.K.C. Ong (2006). "Headaches and the N95 face-mask amongst healthcare providers". Acta Neurologica Scandinavica (англи хэлээр). John Wiley & Sons. 113 (3): 199–202. doi:10.1111/j.1600-0404.2005.00560.x. ISSN 0001-6314. PMID 16441251.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[Goh-2006-6] Chris C.I. Foo, Anthony T.J. Goon, Yung-Hian Leow, Chee-Leok Goh (2006). "Adverse skin reactions to personal protective equipment against severe acute respiratory syndrome – a descriptive study in Singapore". Contact Dermatitis (англи хэлээр). John Wiley & Sons. 55 (5): 291–294. doi:10.1111/j.1600-0536.2006.00953.x. ISSN 0105-1873.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]