Дэлхийн ван

Дэлхийн ван  ⯓
Дэлхийн ван, Хароны системийн зурсан зураг.
Нээлт
Нээсэн хүн Клайд Томбау
Нээсэн огноо 1930 оны 2 сарын 18
Нэршил
БГТ нэршил 134340 Pluto
Бага гаргийн
ангилал
одой гариг,
TNO,
плутойд,
KBO,
плутино
Эрин J2000
Апоцентр 7,375,927,931 км
49.305 032 87 а.н.
Перицентр 4,436,824,613 км
29.658 340 67 а.н.
Их хагас тэнхлэг 5,906,376,272 км
39.481 686 77 а.н.
Эксентриситет 0.248 807 66
Орбитын үе 90,613.305 өдөр
248.09 жил
Үзэгдэх орбитын үе 366.73 өдөр
Дундаж орбитын хурд 4.666 км/с
Хазайлт 17.141 75°
11.88° (Нарны экваторт)
Өгсөгч уулзварын уртраг 110.303 47°
Перицентрийн аргумент 113.763 29°
Дагуул 5
Физик шинж чанар
Дундаж радиус 1,151 км[1]
0.18 дэлхий
Гадаргын талбай 1.665X107 км²[1]
0.033 дэлхий
Эзлэхүүн 6,39X109 км³[1]
0.0059  дэлхий
Масс (1.305 ± 0.007)X1022 кг[2]
0.002 1 дэлхий
0.178 сар
Дундаж нягтшил 2.03 ± 0.06 г/см³[2]
Экваторын гадаргын гравитацын хүч0.81 м/с²[1]
0.083 g
Сансрын хоёрдугаар хурд1.27 км/с[1]
Экватор дахь
эргэх үе
−6.387 230 өдөр
6 өдөр 9 цаг 17 мин 36 сек
Экваторын эргэлтийн хурд 47.18 км/цаг
Тэнхлэгийн хазайлт 119.591 ± 0.014° (орбитод)[2][3]
Хойд туйлын баруун мандалт 133.046 ± 0.014°[2]
Хойд туйлын хэлбийлт -6.145 ± 0.014°[2]
Албедо0.49–0.66 (35%-р өөрчлөгдөнө)[4][5]
Гадаргын темп.
   Кельвин
багадундажих
33 K44 K55 K
Үзэгдэх гэрэлтэлт 13.65 хүртэл (дундажаар 15.1)[5]
Абсолют гэрэлтэлт (H) −0.7[6]
Өнцгийн диаметр 0.065" -с 0.115"[5][7]
Агаар мандал
Гадаргын даралт 0.30 Па (зуны хамгийн их)
Бүтэц азот, метан
Дэлхийн ван дээрх мөсөн уулнуудын зургийг 2015 онд анх New Horizon хөлөг авч чадсан юм.
Плутогийн жижиг хиймэл дагуулууд.

Дэлхийн ван буюу (134340) Pluto (тэмдэг: ⯓[8] ба ♇[9]) нь нарны аймгийн хоёр дахь том одой гараг юм. Нарыг тойрон эргэлддэг 10 дахь том биет болно. 1930 онд нээгдсэнээсээ хойш 2006 оныг хүртэл Нарны аймгийн 9 дэх гараг гэж тооцогддог байсан бөгөөд одоо Куйперийн бүсийн хамгийн том гишүүн гэгддэг.

Куйперийн бүсийн бусад биетүүдийн адилаар хад чулуу, уснаас бүрдэх бөгөөд Сарнаас эзлэхүүнээрээ 5 дахин, жингээрээ 5 дахин бага.

Ишлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "Solar System Exporation: Planets: Pluto: Facts & Figures". NASA. 2008-06-13. Archived from the original on 2015-03-19. Retrieved 2009-03-09.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 M. W. Buie, W. M. Grundy, E. F. Young, L. A. Young, S. A. Stern (2006). "Orbits and photometry of Pluto's satellites: Charon, S/2005 P1, and S/2005 P2". Astronomical Journal. 132: 290. doi:10.1086/504422. Загвар:Arxiv.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. Based on the orientation of Charon's orbit, which is assumed the same as Pluto's spin axis due to the mutual tidal locking.
  4. Calvin J. Hamilton (2006-02-12). "Dwarf Planet Pluto". Views of the Solar System. Retrieved 2007-01-10.
  5. 5.0 5.1 5.2 D. R. Williams (September 7, 2006). "Pluto Fact Sheet". NASA. Retrieved 2007-03-24.
  6. "JPL Small-Body Database Browser: 134340 Pluto". Retrieved 2008-06-12.
  7. Based on geometry of minimum and maximum distance from Earth and Pluto radius in the factsheet
  8. JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Retrieved 2022-01-19.
  9. John Lewis, ed. (2004). Physics and chemistry of the solar system (2 ed.). Elsevier. p. 64.

Гадаад холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Дэлхийн ван – Викимедиа дуу дүрсний сан

Stub icon

Энэ одон орны тухай өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.