Ринчинбал хаан
| Ринчинбал хаан | |
|---|---|
| Юань улсын хаан | |
 Ринчинбал хааны хөрөг | |
| Хаанчлал | 1332.10.23–1332.12.14 (2 сар, аравдугаар хаан) |
| Төрсөн огноо | 1326 оны 5 сарын 1 |
| Өнгөрсөн огноо | 1332 оны 12 сарын 14 (6 насалсан) |
| Өнгөрсөн газар | Юань, Дайду |
| Өмнөх | Тугтөмөр хаан |
| Удаах | Тогоонтөмөр ухаант хаан |
| Хатан | Дарьтэмиш хатан |
| Эцэг | Хүслэн хутагт хаан |
| Эх | Бабуша хатан |
| Ургийн овог | боржигин |
| Төрсөн нэр | Монгол: Ринчинбал (ᠷᠢᠨᠴᠢᠨᠪᠠᠯ Эрдэнэцогт) |
| Сүмийн цол | Хятад: 元寧宗 (Юань Нинзун) |
Ринчинбал хаан (1326 он 5 сарын 1-ий өдөр- 1332 он 12 сарын 14-ий өдөр) — Юань улсын аравдугаар хаан байв. 1332 онд 2 сар хаан суусан.
Бага Нас
[засварлах | кодоор засварлах]Ринчинбал (тө. རིན་ཆེན་དཔལ། Ринчинбал гэдэг нь “эрдэнэцогт” гэсэн үг[1]) 1326 оны 5 сарын 1-нд хожмын Хүслэн хутагт хааныг Цагаадайн улсын нутагт байхад хоёрдугаар хүү нь болон төржээ. Эх нь зарим сурвалжид найман, заримд хонгирад аймгийн гэдэг Бабуша хатан байв. 1328 онд эцэг нь хаан болоод Шандуд ирээд нас нөхцөж, Тугтөмөр авга нь хаан болсон. Тугтөмөр хааны Будшир хатан Ринчинбалын ах Тогоонтөмөрийг Гуулин улс руу цөлж, 1330 онд Ринчинбалын эх Бабушаг хүүгээ хаан болгох гэсэн хэмээн хилсдүүлж хороосон.[2]
Балчир хаан
[засварлах | кодоор засварлах]Тугтөмөр заяат хаан нас нөхцөхдөө Хүслэн ахын хүүг хаан болгоорой гэж гэрээсэлжээ.
Будшир бэлэвсэн хатан, Төвлөн засах яамны зүүн этгээдийн чинсан Яньтөмөр нар Тогоонтөмөрийг залж хаан болгоё хэмээгээд алс холын учир Дайдуд байгаа 6 настай Лү ван Ринчинбал дүүг нь түр хугацаанд хаан суулгахаар тогтжээ.
Ринчинбал Дайду хотын Даминдянь ордонд хаан өргөмжлөгдөж зарлиг гаргажээ. Тайпин ван Яньтөмөрийг эд мөнгөөр шагнаж, Будширыг хатан эхээр өргөмжлөв. Садуг Зарга шийтгэх яамны түшмэл, Сатиг Төвлөн засах яамны баруун этгээдийн чинсан, Зүсийг зүүн этгээдийн чинсан болгожээ. Балчир хааны өмнөөс Будшир хатан эх төрийн хэргийг шийтгэж байв.[2]
Нэхэн өргөсөн нэр
[засварлах | кодоор засварлах]Хаан 12 сарын 14-нд 6 насандаа таалал төгссөн. Хаадын оршуулгын газарт оршуулсан. Тогоонтөмөр хаан ор залгав.
1338 онд Тогоонтөмөр хаан Ринчинбал хааныг «Балчир богд тахимдуу хаан» (Чун шэн си сяо хуанди) хэмээн нэхэн өргөмжилж, сүмийн хятад цолыг «Нинзун» хэмээж, монгол үгийг эрхэмлэж «Эрдэнэцогт хаан» хэмээн нэхэн цолложээ.[2]
Гэр бүл
[засварлах | кодоор засварлах]- Эцэг — боржигин овогт Хүслэн хутагт хаан
- Эх — хонгирад овогт Бабуша хатан
Хатан
[засварлах | кодоор засварлах]- Дарьтэмиш хатан — хонгирад овогт
Лавлах холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]| Өмнөх Төвтөмөр заяат хаан |
Их Юань Улсын Их Хаан 1332 он |
Дараах Тогоонтөмөр ухаант хаан |