|
== Бүтэц ==
Ихэнх уурагуудуургууд нь онцгойөвөрмөц 3D хэлбэрт орон нугалрадагнугалрдаг. УурагынУургын ингэж ордог хэлбэрийг нь уурагынуургын жинхэнэбодит бүтэцтөлөв гэдэг. Олон уурагуургууд ньгадны туслалцаагүйгаартуслалцаагүйгээр өөрсдийн жинхэнэбодит бүтэцдээтөлөвт ордог (ёрдөөердөө л өөрсдийн амин хүчлийн химийн шинжүүдийг ашиглан) харинбол, зарим нь дагалдагчшаперон молекулын туслалцаатуслалцааг шаарддаг. Биохимичид нь ихэвчлэн уурагынуургын бүтцийн 4 өөр төрхийгхэлбэрийг дурддаг:
•* Анхдагч бүтэц: амин хүчлийн дараалал. Уураг нь одоогоор полиамид төрхтэй байгаа.
•* Хоёрдогч бүтэц: устөрөгцийнустөрөгчийн холбоогоор тогтворжсон, давхцсанлокал дотоодбүтцүүдийн бүтэцүүддавталт (үечлэл). ХамгийнӨргөн энгийнтархсан жишээнүүджишээ нь, альфа мушгиа (спираль), бэтабета ялтас болон эргэлтүүд (тойрог). Хоёрдогч бүтэц нь дотоодлокал учраас, өөрялгаатай хоёрдогч бүтцийн ялгаатайолон хэсгүүд нь нэг уурагынуургын молекулд оршижорших болноболомжтой.
•* Гуравдагч бүтэц: уурагынуургын нэг молекулын ёрөнхийерөнхий хэлбэр (Хоёрдогчхоёрдогч бүтэцүүдийнбүтцүүдийн хоорондын холбоо). Гуравдагч бүтэц нь дотоодерөнхийдөө локал бус холбоонуудаар холбогддогхолбогдож, ихэвчлэн [[гидрофоб]] (усанд уусдаггүйдургүй) бүтэцийгбүтцийг үүсгэдэг,. басМөн давсны холбоогүүрээр, устөрөгчийн холбоохолбоогоор, дисульфиддисульфидийн холбоохолбоогоор, болонтэр бүүрбүү posttranslationalхэл modificationsтрансляцийн оршдогдараах хувиргалтаар холбогддог. Гуравдагч бүтэц гэдэг нь ихэвчлэн нугалраанугалралт гэдэг үгтэйойлголттой адилхнаарижил утгатайгаар дэлгэрэнгүй ашиглагддаг. Гуравдагч бүтэц нь уурагынуургын үндсэн үүргийг удирддаг.
• Дөрөвдөгч бүтэц: энэ бүтэц нь ихэнхдээ энэ сэдэвт уурагын дэд нэгж гэж нэрлэгддэг хэд хэдэн уурыг молекулуудаас үүсдэг бөгөөд нэг уургтай адилхан үүрэг гүйцэтгэдэг.
* Дөрөвдөгч бүтэц: хэд хэдэн уургын молекулуудаас үүсдэг бөгөөд нэг уураг шиг ажилладаг бүтэц. Энэ сэдэвт уургын дэд нэгж гэж нэрлэгдсэн.
УурагуудУургууд нь бүтнээрээ хатуу нугарлагддайгүйбүтэцтэй бодисмолекулууд биш билээ. ӨндөрДээр түвшнийдурдагдсан бүтэцтэйбүтцүүдээс улмаасгадна, уурагуудуургууд нь хэд хэдэн хамааралтай бүтэцэдбүтцэд хүвирчхувирах болдогчадвартай ба тэр үедээ үүргээ гүйцэтгэсээргүйцэтгэсэн хэвээр байдаг. InЭнэ theөөрчлөн contextбайгуулалтын ofхүрээнд theseхамрагдах functionalгуравдагч rearrangements,ба theseдөрөвдөгч tertiaryбүтцүүдийг orхувиралт quaternary(конформац), structuresтэдгээрийн areхоорондын usuallyшилжилтийг referredхувиралтын toөөрчлөлт asгэж "conformations",тус andтус transitionsнэрлэдэг. betweenСубстратын themмолекул areферментийн calledидэвхтэй conformationalхэсэгт changes.эсвэл Иймхимийн өөрчлөлтүүдурвалд нькатализаторын субстрактүүрэг молекулгүйцэтгэж ферментийнбайгаа идэвхтэйуургын газартфизик эсвэлхэсэгт уурагынхолбогдсоноор химийндээрх катализатортөөрчлөлтүүд оролцдогихэвчлэн хэсэгт нь очиж наалдсанаасбий болдог. Уусмал дотордоторх уурагуудуургууд нь дулааны хэлбэлзлэлээрхэлбэлзлэлийн нөлөөгөөр болонмөн бусад молекулуудтай мөргөлдөжмөргөлдсөнөөр бүтцийн вариацдхувиргалтад ордог.
УурагуудыгУургуудыг албан бусаар, гуравдагч бүтцийнбүтцэд төрлөөрнь суурилан 3 хувиарлажүндсэн болдогангилалд хуваадаг: бөмбөлгөн уураг, утаслаг уураг, болон мембранымембранан уураг. Бөмбөлгөн уурагуудийнуургуудын ихэнх нь уусдаг ба их нь фермент байдаг. Холболтын эдийн маш том хэсэг болох коллаген, үс болон хумсны уурагануурган бүрдэл болох кератин мэтийн утаслаг уурагуудын олонх нь бүтэцийн байдаг. Мембраны уурагууд нь ихэвчлэн хүлээн авагч эсвэл, түйлтайтуйлтай эсвэл цэнэгтэй молекулуудыг эсийн мембраныг нэвтрүүлдэг суваг үүсгэдэг. Уураг доторх молекул-хоорондын тусгай устөрөгчийн холбоо нь усны маш бага хэмжээний хамгаалтхамгаалалт болж өгснөөр өөрийгөө усгүйжүүлдэгусгүйжуулдаг, ийм бодсийг дигидрон гэдэг.
Proteins can be informally divided into three main classes, which correlate with typical tertiary structures: globular proteins, fibrous proteins, and membrane proteins. Almost all globular proteins are soluble and many are enzymes. Fibrous proteins are often structural, such as collagen, the major component of connective tissue, or keratin, the protein component of hair and nails. Membrane proteins often serve as receptors or provide channels for polar or charged molecules to pass through the cell membrane.
===Бүтцийг тодорхойлох===
| 