Эрдэнэт үйлдвэр
| Эрдэнэт үйлдвэр | |
|---|---|
| |
| Эрх зүйн хэлбэр | Баяжуулах үйлдвэр |
| Үүсгэн байгуулагдсан | 1974 |
| Төв байр | Эрдэнэт, Монгол улс |
| Салбар | Уул уурхай |
| Цахим хуудас | erdenetmc.mn |
Эрдэнэт үйлдвэр нь Орхон аймагт байрладаг үйлдвэр бөгөөд Эрдэнэтийн зэсийн уурхайгаас зэсийн баяжмал үйлдвэрлэн гаргадаг. Эрдэнэт үйлдвэрийн дүрмийн сангийн 100%-ийг Монгол Улсын Засгийн газар эзэмшдэг. Эрдэнэт үйлдвэр нь зэс, молибдений хүдрийн олборлолт, баяжуулалтаар Ази тивдээ томоохонд тооцогддог үйлдвэр юм. 1978 онд Монгол, ЗХУ хоёр орны засгийн газар хоорондын гэрээний дагуу "Эрдэнэтийн овоо"-ны орд газарт байгуулагдсан[1] бөгөөд 2016 онд ОХУ-ын эзэмшлийн 49 хувийг Монголын зэс корпораци худалдан авсан.
Түүх[засварлах | кодоор засварлах]
"Эрдэнэтийн овоо"-ны орд газар шинэ төмөрлөгийн эрин Неогений галавын үед одоогоос 25-30 сая жилийн тэртээд геологийн тектоник хувирлын үйлчлэлээр үүсч тогтсоныг эрдэмтэд тогтоожээ. Эдийн Засгаар Харилцан Туслалцах Зөвлөлийн (СЭВ буюу монголоор ЭЗХН) гишүүн орнуудтай геологийн салбарт хамтран ажиллах хүрээнд Монгол-Чехословакийн Засгийн газар хооронд 1963 оны зургаадугаар сарын 18-нд гэрээ байгуулсан юм. Ингээд жилийн дараа Монгол-Чехословакийн хамтарсан геологийн анги Булган аймгийн Хангал сумын нутаг Эрдэнэтийн овооны орчим дөрвөн гэр, дөрвөн майхантай судалгааныхаа ажилд орсон түүхтэй. 1964-1968 онд хоёр улсын хамтарсан шинжилгээний анги Цагаанчулуут, Эрдэнэтийн овоо, Хөөврийн гол, Оюуттолгой зэрэг уртаараа 25 км, өргөнөөөрөө 3 км орчим газар судалгаа хийж Эрдэнэтийн овоо орчим хүдэржилт илүү байгааг тогтоожээ.
1972 онд “Эрдэнэтийн-Овоо”-ны зэс, молибдены ордыг эзэмших Техник, эдийн засгийн үндэслэл /ТЭЗҮ/ батлагдаж 1973 оны арваннэгдүгээр сарын 22-нд "Эрдэнэт" үйлдвэр байгуулах гэрээнд Монголын талаас Сайд нарын Зөвлөлийн дарга Ю.Цэдэнбал, Зөвлөлтийн талаас Сайд нарын Зөвлөлийн орлогч дарга И.Т.Новиков нар гарын үсэг зуржээ. Ингээд шинэ хот, баяжуулах үйлдвэрийн өртөг нь тухайн үеийн нэг тэрбум рубль болж хагасыг нь Монголын талд зээлдүүлж, түүнийгээ дараа нь зэсийн баяжмалаар авахаар тохиролцжээ.[2] Уг хэлэлцээрийн дагуу анх 50:50 хувийн эзэмшилтэйгээр байгуулагдаж, 1978 оны 12 дугаар сарын 14-нд анхны баяжмалаа гаргаснаар үйл ажиллагаагаа эхэлсэн тэр үеэс XX зууны Монгол Улсын хамгийн том бүтээн байгуулалт болох Эрдэнэт үйлдвэрийн түүх эхэлсэн төдийгүй уул уурхай дагасан, иж бүрэн дэд бүтэц бүхий Эрдэнэт хотыг цогцоор нь бүтээн босгосон нь уул уурхайн томоохон төслийн сонгодог загвар болсон юм.
Анхлан Булган аймгийн Хангал сумын Эрдэнэт хороо нэртэй байгуулагдсан байна.
"Эрдэнэт” үйлдвэр нь хоёр улсын Засгийн газар хоорондын 1991 оны хэлэлцээрийн дагуу 51:49 хувийн эзэмшилтэй хамтарсан үйлдвэр, 2003 оны хэлэлцээрийн дагуу хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани /ХХК/-ийн хэлбэрээр ажиллаж байгаад 2016 оны 06 дугаар сард ОХУ-ын “Ростех” корпораци өөрийн эзэмшлийн 49 хувийг худалдсанаар Монгол Улсын Засгийн газар 51 хувийг, “Монголиан коппер корпорейшн” ХХК 49 хувийг эзэмшиж байв.
2016 оны зургаадугаар сарын 24-нд Орос-Монголын хамтарсан хоёр уул уурхайн (Эрдэнэт, Монголросцветмет) компанийн Ростехийн эзэмшилд байсан 49 хувийг Монголын зэс корпораци худалдан авснаар "Эрдэнэт" үйлдвэр 100 хувь Монгол улсад шилжжээ. [3]
Монгол Улсын Засгийн газар 2019 оны 03 дугаар сарын 21-ний өдөр тогтоол гаргаж, “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийг Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болгон өөрчилж, дүрмийг баталлаа. Эрдэнэт үйлдвэр нь Улсын үйлдвэрийн газрын статустай болсонтой уялдуулж, Ерөнхий захирлын 2019 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдрийн А/552 дугаар тушаалаар үйлдвэрлэлийн удирдлага, менежментийн тогтолцоо, үйл ажиллагааны зарчим, хөгжлийн төлөвлөлтийг хамарсан урт хугацааны “Тогтвортой хөгжлийн бодлого”-ыг баталсан. Энэ хүрээнд Технологийн бодлого, Техникийн бодлого, Эдийн засаг, санхүү бүртгэлийн бодлого, Нийгмийн бодлого, Байгаль орчны бодлого гэсэн тэргүүлэх 5 чиглэлийн хүрээнд 25 зорилт дэвшүүлэн ажиллаж байна.
"Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ Финляндын “Оутокүмпү” (Outokumpu Oyj), Австралийн “Бейтмэн Инженеринг” (Bateman Engineering Ltd.), “Пэсифик Оур Техноложи” (Pacific Ore Technology Ltd.), Их Британийн “Брүк Хант” (Brook Hunt & Associates Ltd.), АНУ-ын “Фелпс Дож” (Phelps Dodge) корпораци, “Кей-Ди Инженеринг” (KDEngineering) компани, Өмнөд Солонгосын “Самсунг” (Samsung) корпораци зэрэг уул уурхай, өнгөт металлургийн салбарын манлайлагч нартай түншийн нягт холбоотой хамтран ажиллаж байна.
Газарзүй[засварлах | кодоор засварлах]
.jpg)
Орд газар нь Улаанбаатар хотоос баруун хойд зүгт 340 км, Дархан хотоос баруун зүгт 180 км, Булган аймгийн төвөөс хойд зүгт 60 км, мөн Оросын Холбооны Улсын хилээс 140 км-т тус тус байрладаг. Дорнод-Сибирийн төмөр замын сүлжээтэй Наушки өртөө, Хятадын төмөр замын сүлжээтэй Эрээн хотоор дамжин холбогдож үйл ажиллагаагаа явуулж байна.[4]
Үйл ажиллагаа[засварлах | кодоор засварлах]
Жилд 25 сая тонн хүдэр боловсруулж, 530.0 орчим мянган тонн зэсийн баяжмал, 3.0 орчим мянган тонн молибдены баяжмал үйлдвэрлэдэг.[5][6]
Мөн уурхайн тэсэлгээний бодис үйлдвэрлэх болон зэсийн хүдэр бутлах ган бөмбөлөгний үйлдвэр ажилладаг.[7]
Уулын баяжуулах үйлдвэр нь Монгол улсын төсвийн 30 орчим хувийг бүрдүүлдэг.[8][9][10][11]
Спорт[засварлах | кодоор засварлах]
Эрдэнэт үйлдвэрийн дэргэд спортын ордон ажилладаг[12][13][14] бөгөөд "Хангарьд" спорт клуб нь тус үйлдвэрийн харьяа юм.
Зургийн цомог[засварлах | кодоор засварлах]
Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]
- ↑ СП «Эрдэнэт»
- ↑ "Монголын нэрийн хуудас". Retrieved 2016-07-11.
{{cite web}}: Check|archiveurl=value (help) - ↑ "Монголын нэрийн хуудас". Retrieved 2016-07-11.
{{cite web}}: Check|archiveurl=value (help) - ↑ "Вист Групп|СП Эрдэнэт". Archived from the original on 2012-10-28. Retrieved 2012-10-21.
- ↑ Montsame News Agency. Mongolia. 2006, Foreign Service Office of Montsame News Agency, ISBN 99929-0-627-8, p. 80
- ↑ Montsame News Agency. Mongolia. 2006, Foreign Service Office of Montsame News Agency, ISBN 99929-0-627-8, p. 83
- ↑ Michael Kohn: Mongolia, p. 143, London 2008
- ↑ "СП «Эрдэнэт»" (in орос). Archived from the original on 2012-10-28. Retrieved 2012-09-28.
- ↑ "Враждебные поглощения 01-30.09.2007" (in орос). Archived from the original (PDF) on 2012-10-28. Retrieved 2012-09-28.
- ↑ Перечень передаваемых Ростехнологии предприятий
- ↑ "СП «Эрдэнэт»" (in орос). Archived from the original on 2012-10-28. Retrieved 2012-09-28.
- ↑ "Drei Pisten bedient der Schlepplift in Erdenet" (in герман). Archived from the original on 2012-10-20. Retrieved 2012-10-19.
- ↑ "Ein Doppelankerschlepplift, ein einfacher Schlepper und bis zu 100 m Höhenunterschied" (in герман). Archived from the original on 2012-10-20. Retrieved 2012-10-19.
- ↑ "Спорт". Archived from the original on 2012-10-20. Retrieved 2012-10-20.
Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Эрдэнэт үйлдвэр – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан