Юрий Гагарин

Юрий Гагарин
	; Юрий Гагарин, сансарт ниссэн анхны хүн
Улс:	ЗХУ
Байгууллага:	АВМФ
Дуудлага:	Орос: Кедр (Кедр – „хуш“)
Сонгогдсон огноо:	1960 оны 3 сарын 7; (анхны сансрын нисгэгчийн бүлэг)
Сансрын; нислэгийн тоо:	1
Эхний:	1961 оны 4 сарын 12
Сүүлчийн:	1961 оны 4 сарын 12
Нийт хугацаа:	1 цаг 48 мин
Ажлаа өгсөн:	1968 оны 3 сарын 27 (осолдсон)
Сансрын нислэгүүд
	Восток 1 (1961); ;

Юрий Алексеевич Гагарин (1934 оны 3 сарын 9 - 1968 оны 3 сарын 27) нь 1961 оны 4 сарын 12-нд хүн төрөлхтний дундаас анх удаа сансарт ниссэн, Зөвлөлт Холбоот Улсын баатар, сансрын нисгэгч.

Амьдрал

Өсвөр залуу нас

Юра Гагарин нь Смоленск хязгаарын Гжатск хотын (одоогийн Гагарин хот) ойролцоох Клушино хэмээх бяцхан тосгонд мэндэлжээ.Эцэг Алексей Иванович Гагарин (1902.03.14 (27) -1973.08.02), эх Анна Тимофеевна Матвеева (1903-1984), сүүний фермын ажилчин байсан. Өвөг эцэг эцгээрээ Иван Фёдорович Гагарин (1858—1914) тосгонд мужаан байсан, эхээрээ Тимофей Матвеевич Матвеев (1871—1918), Путиловын үйлдвэрт ажилчин, Санкт-Петербургт амьдарч байсан. Юра хүү дээрээ хоёр ахтай, доороо нэг охин дүүтэй байжээ. Түүний бага сургуулийн тооны багш нь армид нисгэгч болж, дайнд оролцохоор явсан нь түүний амьдралд том нөлөө үзүүлсэн гэдэг.

Метталургийн үйлдвэрт дадлагаар ажиллаж эхэлсэн Гагарин ажлаа сайн хийж байсан тул Саратов хотын аж үйлдвэрийн сургуульд суралцуулахаар болжээ. Тэнд Гагарин агаарын клубт элсэн орж, онгоцоор нисч үзжээ. Сургуулиа төгссөн Гагарин нисэгч болохоор зорьж, 1955 онд Оренбургт байсан Агаарын цэргийн офицерийн сургуульд элсэн оров. 1957 онд Оренбургт сургуулиа төгсдөг жилдээ Валентина Горячева хэмээх эмч бүсгүйтэй гэрлэжээ. Сургуулиа төгсмөгч Мурманск дахь цэргийн нисэхийн ангид хуваарилагдан очжээ. 1959 оны 10 дугаар сар гэхэд тэрээр нийт 265 цаг ниссэн байжээ: Мөн «3 дугаар зэргийн цэргийн нисгэгч» зэрэгтэй "Ахлах дэслэгч цэргийн цолтой байсан байна.

Сансрыг эзэмших аян

Сансрын нисгэгчдийн шалгаруулж авч «Восток-1» сансрын хөлөг онгоцоор нисэхэд бэлтгэх шийдвэрийг ЗХУКН-ын Төв хороо, ЗХУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн № 569-264 от 1959 оны 5 дугаар сарын 22-нд шийдвэр гаргасан байна.

1960-аад онд сансар судлал эрчимтэй хөгжиж, сансрын нисгэгчдийг сонгон шалгаруулахад Ю.Гагарин 20 хүний хамт нэр дэвшжээ. Ийнхүү тэрээр бусад нөхөдтэйгээ хамт сансрын нисгэгч болохоор бэлтгэл сургуулилт хийж эхэлсэн юм. Эдгээр 20 нэр дэвшигчдээс сүүлдээ 6 хүн шигшигдэж үлдсэн байна. Үүнд: Юрий Гагарин, Герман Титов, Григорий Нелюбов, Андриян Николаев, Павел Попович болон Валерий Быковский нар юм.

Ингээд дэлхийд анх удаа хүн суулгасан сансрын хөлөг хөөргөх болмогц Юрий Гагарин болон Герман Титов хоёр тунаж үлдэн, эцэст нь Юраг сонгогджээ.

1961 оны 4 дүгээр сарын 8-нд ЗХУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн Батлан хамгаалах технологийн улсын хорооны дарга К.Н.Руднев тэргүүтэй "Восток" сансрын хөлгийг хөөргөх улсын Комиссын хаалттай хуралдаан болжээ. Комисс нь С.П.Королев, Н.П.Каманин нарын гарын үсэгтэй сансарт ниссэн хүний анхны даалгаврыг батлав. Үүнд:

180-230 километрийн өндөрт дэлхийг тойрон нэг тойрог замд нислэг үйлдэж, өгөгдсөн газар буулт хийх нислэг 1 цаг 30 минут үргэлжилнэ. Нислэгийн зорилго нь хүн тусгайлан тоноглогдсон хөлөг онгоцонд сансарт үлдэх боломжийг шалгах, нислэгийн үед хөлөг онгоцны тоног төхөөрөмжийг шалгах, хөлөг онгоцыг дэлхийтэй холбох холбооны хэрэгсэл, хөлөг онгоцыг сансрын нисгэгчийн хамт буулгах найдвартай байдлыг шалгах юм гэжээ.

Сансарт ниссэн нь

1961 оны 4 сарын 12.Товлосон өдөр болж, Гагарин Восток 3KA-2 (Восток-1 гэж алдаршсан) хөлгөөр хүн төрөлхтний дундаас анх удаа сансарт ниссэн билээ. Тус нислэгийн үеэр хэрэглэгдсэн код нь "хуш" хэмээх үг (оросоор ：Кедр) байв. Восток-1 хөлөг Москвагийн цагаар өглөөний 09:07 цагт Байконуур сансрын хөлөг онгоцны буудлаас хөөрсөн юм. Дэлхийн татах хүчнээс гарч, сансарт 108 минут хөөрч дэлхийг нэг удаа бүтэн тойрсон байна.^[1]

Нислэгийн үеэр Гагарин ТАСС агентлаг түүнийг ахмадаас хошууч болж цол ахисан тухай нэвтрүүлж буйг сонссон гэдэг. Энэ нь түүнийг амьд эргэж ирэхгүй байх хэмээн Засгийн газрын холбогдох албан тушаалтнууд таамаглаж байснаас үүдэлтэй аж. Учир нь Восток хөлөг нь агаар мандалд буцаж ороод, 7000 метрийн өндрөөс нисгэгчээ суудалтай нь гарган, шүхрээр буулгах гэсэн аюултай зарчимтай байлаа.

Эх дэлхийдээ хөл тавьмагц Ю.Гагарин гэнэт алдар хүнтэй болж хүн бүрийн танил болсон юм. ЗХУ-ын удирдагч Никита Хрущёвтай уулзах үеэрээ тэрээр Коммунист намын сүр хүчийг бахдан магтаж, Зөвлөлтийн коммунист дэглэмийн үзэл суртлын нэг томоохон зэвсэг болж байжээ. Гагарин дэлхийн олон хот, улсаар айлчилж, хүндэт иргэн болсон байна.

Сансрын баатар, гэнэтийн үхэл

Зөвхөн 1961 онд гэхэд Ю.Гагарин Чехословак, Болгар, Финлянд, Их Британи, Польш, Куба, Бразил, Канад, Унгар, Энэтхэг, Цейлон ( Шри-Ланка), Афганистан зэрэг орнуудаар айлчилсан байна. 1962 онд Египед, 1963 онд Францын Парис хотод Олон улсын сансар судлалын хуралд оролцсон ажээ.

1964 онд Юрий Гагарин ЗХУ-ын Сансрын нисгэгчдийг бэлтгэх Төвийн орлогч дарга, зөвлөлтийн сансрын нисгэгчдийн отрядын дарга гэдэг албан тушаалтай болжээ.

Тэрээр 1962 онд ЗХУ-ын Ардын хурлын депутатаар сонгогдсон юм. Гагарин сансраас эргэж ирснийхээ дараа Оддын хотхонд суурьшиж, сансрын хөлөг зохион бүтээх төсөлд оролцож байв.

Цэргийн нисэгч байсан тэрээр 1968 оны 3 дугаар сарын 27-ны өдөр сургуулилтын нислэг үйлдэж байгаад МиГ-15УТИ онгоцтойгоо унаж нас барсан юм. Ослын шалтгаан тодорхой болоогүй бөгөөд 1986 онд дэлгэгдсэн баримтаас үзвэл тэр хавьд нисч байсан Су-11 онгоцны өндөр хурднаас болж үүссэн агаарын урсгалд орж удирдлагаа алдан унасан гэсэн албан бус таамаглал мөн хийж байсан.

2005 онд ослын талаарх шинэ дүгнэлт гарч, онгоцны агааржуулагч нь эвдэрсэн буюу өмнөх нисгэгчийн алдаанаас онгорхой орхигдсоноос болоод хүчилтөрөгч алдагдсан хэмээн тайлбарлажээ.

Гэр бүл

Эхнэр - Валентина Ивановна Гагарина, төрөхдөө Горячева (1957 онд Оренбургт гэрлэсэн; 1935-2020), Нислэгийн удирдлагын төвийн эмнэлгийн удирдлагын лабораторид ажиллаж байсан. Оренбургт Валентинагийн гэр бүлийн амьдардаг байшинд дараа нь Юрий, Валентина Гагарин нарын музейн орон сууц нээгдсэн.

Охид: Елена Юрьевна Гагарина (1959 оны 4-р сарын 17-нд төрсөн) - Москвагийн Кремлийн музей-нөөц газрын ерөнхий захирал, урлагийн түүхийн ухааны доктор;

Галина Юрьевна Гагарина (1961 оны 3-р сарын 7-нд төрсөн) нь Г.В.Плехановын нэрэмжит Оросын эдийн засгийн их сургуулийн Үндэсний болон бүс нутгийн эдийн засгийн тэнхимийн эрхлэгч, эдийн засгийн ухааны доктор, профессор.

Филат ба нумизматик

Гагарины аяллын хүндэтгэлийн 1964 оны Зөвлөлтийн шуудангийн марк.
ЗХУ-ын шуудангийн Блок, 1976 он
ЗХУ-ын шуудангийн марк, 1977 он
Ю.Цэдэнбалын мэндэлсний 75 жилийн ойд зориулсан шуудангийн марк.а.Гагарин өмнө нь хэвлэгдээгүй зурагтай.
Шуудангийн Марк, Азербайжан, 2001
Оросын арван рубльын зоос 2001 оноос Гагарины нүүр царай нь.
"Хүний сансрын анхны нислэгийн 50 жил", Орос, 2011 он
1000 рублийн нэрлэсэн үнэ бүхий дурсгалын алтан зоос, хүн төрөлхтний анхны сансрын нислэгийн 50 жилийн ойд зориулав.
Шуудангийн марк, Беларусь, 2011
Шуудангийн Марк, Украйн, 2011