Макемаке
 Хаббл сансрын дуран авайгаар авсан Макемейк ба түүний сарны зураг |
|
Нээлт
| |
|---|---|
| Нээсэн хүн | Майкл Браун, Чадвик Трухилло, Дэйвид Рабиновиц |
| Нээсэн огноо | 2005 оны 3 сарын 31 |
Нэршил
| |
| БГТ нэршил | (136472) Makemake |
| Өөр нэр | 2005 FY9 |
| Бага гаргийн ангилал |
одой гариг, плутойд, TNO (кубевано)[1] |
| Эрин 1955 оны 1 сарын 28 (юлианы өдөр 2 435 135.5) | |
| Апоцентр | 7,939.7 Гм (53.074 а.н.) |
| Перицентр | 5,760.8 Гм (38.509 а.н.) |
| Их хагас тэнхлэг | 6,850.3 Гм (45.791 а.н.) |
| Эксентриситет | 0.159 |
| Орбитын үе | 113,183 өдөр (309.88 юлианы жил) |
| Дундаж орбитын хурд | 4.419 км/с |
| Дундаж гажилт | 85.13° |
| Хазайлт | 28.96° |
| Өгсөгч уулзварын уртраг | 79.382° |
| Перицентрийн аргумент | 298.41° |
| Дагуул | 1 |
Физик шинж чанар
| |
| Хэмжээсүүд | 1,300–1,900 км |
| Дундаж радиус | 750+200−100 km[4] |
| Гадаргын талбай | ~7,000,000 км² |
| Эзлэхүүн | ~1.8X109 км³ |
| Масс | ~4X1021 кг |
| Дундаж нягтшил | ~2 g/см³ (таамаг) |
| Экваторын гадаргын гравитацын хүч | ~0.47 м/с² |
| Сансрын хоёрдугаар хурд | ~0.84 км/с |
| Экватор дахь эргэх үе |
тодорхойгүй |
| Тэнхлэгийн хазайлт | тодорхойгүй |
| Албедо | 78.2+10.3−8.6 (геом.)[4] |
| Температур | 30–35 K [d](ижил албедог хэрэглэж тооцож буй) |
| Үзэгдэх гэрэлтэлт | 16.7 (сөрөг)[5][6] |
| Абсолют гэрэлтэлт (H) | -0.48[3] |
.svg){kind=small}
Макемаке, албан ёсоор (136472) Макемаке нь нарны аймгийн (тэмдэг: .svg){kind=small}
)[7] гурав дахь том одой гараг, куйперийн бүс дахь хамгийн том кубеванонуудын нэг юм. [b] Диаметр нь дэлхийн вангийн дөрөвний гуравтай тэнцэнэ.[8] Куйперийн бүс дахь зүйлүүдээс Макемаке нь дагуулгүй гэдгээрээ онцлог. Дундаж температур нь маш бага (30 K, −243.2 °C) тул гадарга дээр нь метан, этан, азотын мөсүүд байдаг. [9]
2005 оны 3 сард Майкл Брауны ахалсан багийн нээсэн Макемакед анх 2005 FY9 нэр өгсөн ба дараа нь 136472 бага гаргийн дугаар өгчээ. 2005 оны 7 сарын 29-нд нээснийгээ зарлагдсан. Тухайн одой гараг нь Рапануй бурхны нэрээр нэрлэгдсэн. 2008 оны 6 сарын 11-нд Олон Улсын Одон Орны Холбоо Макемакег плутойдын (Тэнгэрийн вангаас цааш орших одой гаргууд буюу Дэлхийн ван, Хаумеа, Эрида) зэрэглэлд оруулж болох зүйлсийн жагсаалтад оруулжээ. 2008 оны 7 сард Макемакег албан ёсоор плутоидын зэрэглэлд багтаасан байна.[9][10][11][12]
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ "MPEC 2009-E53 : DISTANT MINOR PLANETS (2009 MAR. 30.0 TT)". Minor Planet Center. 2009-03-11. Татаж авсан: 2009-04-03.
- ↑ Marc W. Buie (2008-04-05). "Orbit Fit and Astrometric record for 136472". SwRI (Space Science Department). Татаж авсан: 2008-07-13.
- ↑ 3.0 3.1 "JPL Small-Body Database Browser: 136472 ([[:Загвар:Mp]])". NASA Jet Propulsion Laboratory. 2008-04-05 last obs. Татаж авсан: 2008-06-11.
{{cite web}}: Check date values in:|date=(help); URL–wikilink conflict (help) - ↑ 4.0 4.1 J. Stansberry, W. Grundy, M. Brown; et al. (2007). "Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope" (abstract). The Solar System beyond Neptune. University of Arizona Press. Татаж авсан: 2008-08-04.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(help); Unknown parameter|month=ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "AstDys (136472) Makemake Ephemerides". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Татаж авсан: 2009-03-19.
- ↑ "Asteroid 136472 Makemake (2005 FY9)". HORIZONS Web-Interface. JPL Solar System Dynamics. Татаж авсан: 2008-07-01.
- ↑ JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Татаж авсан: 2022-01-19.
- ↑ Michael E. Brown (2006). "The discovery of [[:Загвар:Mp]] Eris, the 10th planet largest known dwarf planet". California Institute of Technology. Татаж авсан: 2008-07-14.
{{cite web}}: URL–wikilink conflict (help) - ↑ 9.0 9.1 Michael E. Brown. "The Dwarf Planets". California Institute of Technology, Department of Geological Sciences. Татаж авсан: 2008-01-26.
- ↑ "Dwarf Planets and their Systems". Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN). U.S. Geological Survey. 2008-11-07. Татаж авсан: 2008-07-13.
- ↑ Gonzalo Tancredi, Sofia Favre (2008). "Which are the dwarfs in the Solar System?" (PDF). Icarus. 195 (2): 851–862. doi:10.1016/j.icarus.2007.12.020. Татаж авсан: 2008-08-03.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ International Astronomical Union (News Release - IAU0806) (2008-07-19), "Fourth dwarf planet named Makemake", <http://www.iau.org/public_press/news/release/iau0806/> (retrieved on 2008-07-20)
Гадаад холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Makemake – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан- MPEC listing for Makemake
- AstDys orbital elements
- Orbital simulation from JPL (Java) / Ephemeris
- Press release from WHT and TNG on Makemake's similarity to Pluto.
- Makemake chart and Orbit Viewer
- Precovery image with the 1.06 m Kleť Observatory telescope on April 20, 2003
- Makemake of the Outer Solar System APOD July 15, 2008
- Simulation of Makemake (Загвар:Mp)'s orbit
