Стамбул

Стамбул хот
түр. İstanbul şehri
Istanbul collage 4.jpg

Стамбул хот-н байршил
Зургийн зүүн дээд өнцөгт Стамбул заагдсан

Солбицол: 41°1′7″N, 28°57′53″E
Улс Flag of Turkey.svg Турк
Бүс Мармара
Муж Стамбул
Дүүргийн тоо 27
Түүх  
Байгуулагдсан Византи нэрээр МЭӨ 667 он
Ром/Византийн үе Нова Рома нэрээр МЭ 330 он
337 оноос Константинополь
Османы үе Konstantiniyye (Осман Турк хэлээр) нэрээр 1453 он
Олон улсад Константинополь
Бүгд Найрамдах Турк Улсын үе Истамбул нэрээр 1923 онд (Турк хэл)
Олон улсад Константинополь, энэ нь 1930 оноос Истамбул болсон
Газар нутаг  
 - Нийт 1,830.92 км²
Өндөр 100 м
Хүн ам  
 - Нийт (2007) 11,372,613
 - Нягтрал 6,211/км²
Цагийн бүс UTC+2
 - Зун   UTC+3
Шуудангийн хаяг 34010-аас 34850 болон 80000-аас 81800
Утасны код (+90) 212 (Европ дахь хэсэг)

(+90) 216 (Ази дахь хэсэг)

Машины лиценз 34
Цахим сүлжээ: Стамбулын портал сайт

Туркээр Истанбул (İstanbul) гэж галиглахаар бичээд Стамбул [ɯsˈtambuɫ][1] гэж галиглахуйц хэлдэг хот бол Турк улс төдийгүй Европ тивийн хамгийн том хот, хотын бөөгнөрөл, улсынхаа эдийн засаг, соёл, түүхт үйл явдлын төв, дэлхийн гуравдугаар их хот юм.

НТӨ 660 онд үүсч 337 онд Константинополь (Κωνσταντινούπολις) гэдэг нэртэй болж, грек Византын нийслэл (395–1204, 1261–1453), XV зуунаас турк Османы нийслэл (1453–1922) болж байгаад БНТУ-ын үед нэрээ ч (1930), нийслэлийн эрхээ ч (Анкарад) алджээ.

Стамбул Хар тэнгис Гантиг тэнгис хоёрын дундах Босфорын хоолой дээгүүр гарсан гүүр, доогуур холбосон хоолойгоор Ази, Европыг холбосон боомт хот юм.

2012 оны байдлаар 11.6 сая хүнтэй байна. 1985 онд түүхэн газрууд нь ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн өвийн жагсаалтад орсон байна.

Стамбулын хүн амын түүхэн тоо
Он Хүн ам Он Хүн ам
330 40 000 1914 909,978
400 200 000 1927 680,857
530 550 000 1935 741,148
545 350 000 1940 793,949
715 300 000 1945 860,558
950 400 000 1950 983,041
1200 250 000 1955 1,268,771
1453 36 000 1960 1,466,535
1477 70 000 1965 1,742,978
1566 600 000 1970 2,132,407
1690 750 000–800 000 1975 2,547,364
1817 500 000 1980 2,772,708
1860 715 000 1985 5,475,982
1885 873,570 1990 6,629,431
1890 874 000 2000 8,803,468
1897 1,059 000 2007 11,372,613
1901 942,900 2010 13,120,596
Стамбул
Монгол нэрийдэл
кирилл үсгээр
монголСтамбул (одоо үе)
Истанбул (одоо үе)
Константинополь (дээр үе)
англиIstanbul / Constantinople
оросСтамбу́л / Константино́поль
туркİstanbul / Konstantinopolis
хасагЫстамбұл, Стамбұл
хятад伊斯坦堡 (yī sī tǎn bǎo)
Монголд эхлээд оросоор дамжин «Стамбул», хожим англиар дамжин «Истанбул» орж ирсэн. Турк хэлний дуудлагаас Стамбул гэх зөв,[1] турк бичгээс үсэгчлэвэл Истанбул гэх зөв.

Газар зүй[засварлах | кодоор засварлах]

Цаг уур[засварлах | кодоор засварлах]

Стамбул
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
100
 
9
4
 
 
82
 
9
3
 
 
69
 
11
4
 
 
43
 
16
8
 
 
32
 
20
12
 
 
41
 
25
17
 
 
40
 
27
20
 
 
42
 
27
20
 
 
64
 
24
17
 
 
102
 
19
13
 
 
110
 
14
9
 
 
125
 
10
6
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: Staatliches Meteorologisches Amt der Türkischen Republik, Normalperiode 1981-2010; wetterkontor.de (Wassertemperatur, Luftfeuchtigkeit)
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Стамбул
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 8.5 8.7 11.0 15.5 20.1 25.0 26.9 27.2 23.8 19.2 14.2 10.4 Ø 17.6
Мин. Температур (°C) 3.5 2.9 4.4 7.8 12.2 16.7 19.7 20.4 16.8 13.2 8.5 5.5 Ø 11
Температур (°C) 5.8 5.5 7.3 11.2 15.7 20.5 22.9 23.4 19.9 15.8 11.0 7.8 Ø 13.9
Тунадас (мм) 99.5 82.1 69.2 43.1 31.5 40.6 39.6 41.9 64.4 102.3 110.3 125.1 Σ 849.6
Нартай цаг (h/d) 2.2 3.2 4.6 6.0 8.0 9.6 10.3 9.3 7.8 5.1 3.1 2.0 Ø 5.9
Бороотой өдөр (d) 16.9 15.2 13.2 10.0 7.4 7.0 4.7 5.1 8.1 12.3 13.9 17.5 Σ 131.3
Усны температур (°C) 8 8 8 11 15 20 22 23 21 19 15 11 Ø 15.1
Агаарын чийгшил (%) 80 79 76 73 74 71 70 70 74 78 80 80 Ø 75.4
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
8.5
3.5
8.7
2.9
11.0
4.4
15.5
7.8
20.1
12.2
25.0
16.7
26.9
19.7
27.2
20.4
23.8
16.8
19.2
13.2
14.2
8.5
10.4
5.5
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
99.5
82.1
69.2
43.1
31.5
40.6
39.6
41.9
64.4
102.3
110.3
125.1
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар

Зураг[засварлах | кодоор засварлах]

Лавлах холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

  1. 1.0 1.1 Forvo: Istanbul

Цахим хуудас[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Стамбул – Викимедиа дуу дүрсний сан