Нью-Йорк хот

Нью-Йорк хот
Хоч нэр: Big Apple («аварга алим»); The City That Never Sleeps («хэзээ ч унтдаггүй хот»); Gotham City; Дэлхийн нийслэл
Нью-Йорк хотын эвлүүлэг зураг
Нью-Йорк хотын эвлүүлэг зураг
Нью-Йорк хот
Тамга
Нью-Йорк хот
Далбаа
Нью-Йорк Муж Улс дахь байрлал
Нью-Йорк хот (Нью-Йорк)
Нью-Йорк хот (Нью-Йорк)
Нью-Йорк хот
Нью-Йорк хот
Нью-Йорк хот
Үндсэн мэдээлэл
Байгуулагдсан: 1624 он
Улс: Америкийн Нэгдсэн Улс
Муж Улс: Нью-Йорк
Тойрог: Бронкс тойрог
Нью-Йорк тойрог (Манхэттен)
Куинс тойрог
Кингс тойрог (Брүүклин)
Ричмонд тойрог (Стэтен Айлэнд)
Солбицол: 40° 43′ У, 74° 0′ БКоординат: 40° 43′ У, 74° 0′ Б
Цагийн бүс: Eastern (UTC−5/−4)
Хүн ам:
– Метропол бүс:
8,398,748 (мэдээ: 2018 он)
19,979,477 (мэдээ: 2018 он)
Хүн амын нягтрал: 10,639.4 хүн км2 тутамд
Газар нутаг: 1,214.4 км2 (≈ 469 бээр2)
үүнээс 789.4 км2 (≈ 305 бээр2) нь хуурай газар
Далайн түвшнээс дээш: 10 м
Захиргааны гишүүнчлэл: 5 хотын дүүрэг
Шуудангийн дугаар: 10001–10282 (Манхэттен) 11201–11262 (Брүүклин) 11001–11697 (Куинс) 10451–10475 (Бронкс) 10301–10314 (Стэтен Айлэнд)
Утасны код: +1 212, 646 (Манхэттен) 718, 917, 347, 929 (Бронкс, Брүүклин, Куинс, Стэтен Айлэнд)
МБХС: 36-51000
ГНМС: 975772
Цахим хуудас: NYC.gov
Засаг дарга: Билл де Блазио (АН)

Нью-Йорк хот (Англи: The City of New York) нь Америкийн Нэгдсэн Улсын хамгийн их хүнтэй хот, дэлхийн дөрөв дэх том хотуудын бөөгнөрөл болох Өргөн Нью-Йоркийн гол хот юм. Энэ хот нь Нью-Йорк Муж Улсын зүүн эрэг дээр орших бөгөөд анх 1625 онд голландчууд худалдааны бааз болгон байгуулж 1664 оноос өмнө Шинэ Амстердам гэж нэрлэдэг байсан. 1790 оноос АНУ-ын хамгийн том хот нь болсон. Мөн 1785 оноос 1790 он хүртэл АНУ-ын нийслэл байжээ. Нью-Йорк хот нь дэлхийн худалдаа, санхүүгийн чухал төвүүдийн нэг бөгөөд мэдээлэл, боловсрол, үзвэр үйлчилгээ, соёл урлаг, хувцасны загвар, сурталчилгааны салбаруудад ихэд нөлөө үзүүлдэг. Нью-Йорк нь олон улсын харилцаанд чухал байр суурь эзэлдэг бөгөөд Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын төв байр энд байрлана.

Бүтэц[засварлах | кодоор засварлах]

Нью-Йорк хот нь Бронкс, Брүклин, Манхэттэн, Квинз, Стэйтен Арал гэсэн таван дүүрэг буюу бороутай. Эдгээр нь муж улсын Бронкс, Кингс, Нью-Йорк, Квинз, Ричмонд каунтинуудтай ижил.

Алдартай газрууд[засварлах | кодоор засварлах]

Хотын гол газрууд нь олон улсад алдартай. XIX зууны сүүл, XX зууны эхэн үед ирсэн сая сая тооны цагаач нарыг Эрх чөлөөний хөшөө угтан авч байв. Өмнөд Манхэттэн дахь Волл-Стрийт нь Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш дэлхийн чухал санхүүгийн төв болсон бөгөөд Нью-Йоркийн хөрөнгийн бирж байрладаг газар юм. Эмпайр Стэйт Билдинг болон хуучин Дэлхийн Худалдааны Төвийн хоёр барилга зэрэг олон өндөр барилгууд байрлаж байжээ.

Нью-Йоркод олон соёлын хөдөлгөөнүүд үүсч хөгжсөн. Үүнд; утга зохиол, ураг зургийн салбарт Харлемийн сэргэн мандалт, зурагт хийсвэр илэрхийлэл (абстракт экспрессионизм), дуунд хип хоп, панк, сальса, Тин Пан алли гэх зэрэг урсгалууд үүсчээ. Бродвейн театр энд оршдог.

2005 онд хотод бараг 170 хэлээр ярилцаж байсан бөгөөд нийт хүн амынх нь 36% нь АНУ-аас өөр улсад төржээ.

Нэршлүүд[засварлах | кодоор засварлах]

Нью-Йорк хот нь түүхийнхээ явцад олон хоч нэртэй болсон байна. Хот нь бүхэлдээ Готтам, Том алим (The Big Apple) гэгддэг бол театрын төв болох Бродвей нь Гол мөчир (The Main Stem), Их цагаан зам (The Great White Way) эсвэл Реалто (The Realto) гэгддэг байна. Нью-Йорк нь заримдаа зүгээр л "Хэзээ ч унтдаггүй хот" (The City That Never Sleeps) хэмээгддэг.

Хүн ам[засварлах | кодоор засварлах]

Нью-Йорк хот нь нийт 8,5 сая (том Нью-Йорк 2022 оны байдлаар- 19,77 сая хүн амтай) хүн амтай АНУ-ын хамгийн том хот бөгөөд дэлхийн том хотуудын нэг юм. Оршин суугчдын тоо нь 20-р зууны эхнээс хойш өнөөг хүртэл хоёр дахин нэмэгджээ. 1825 оноос хойш Атлантын далай болон Хадсон голын усан замуудаар дэлхийн бүх улсуудаас цагаачид хот руу ирэн суурьшжээ.

Хүн амын өсөлт[засварлах | кодоор засварлах]

Огноо Оршин суугч
1630 300
1640 400
1650 1.000
1660 1.500
1680 3.000
1690 3.900
1700 5.000
1710 5.700
1720 7.000
1730 8.600
1740 11.000
1760 18.000
1775 25.000
1790 57.500
1800 87.685
1810 129.359
1820 162.547
1830 252.666
Огноо Оршин суугч
1840 401.612
1850 706.323
1860 1.175.674
1870 1.469.045
1880 1.935.359
1890 2.533.600
1900 3.437.202
1910 4.766.883
1920 5.620.048
1930 6.930.446
1940 7.454.995
1950 7.891.957
1960 7.781.984
1970 7.895.563
1980 7.071.639
1990 7.322.564
2000 8.008.278
2010 8.175.133

Хүн амын гарал[засварлах | кодоор засварлах]

2011 онд Нью Йорк хот 8.244.910 хүн амтай байв.[1]

Гарал 1990 оны тооллого 2000 оны тооллого Нарийвчилсан
2005–2007
Пуэрто-Рикочууд 12,2 % 9,9 % 9,5 %
Италичууд 10,2 % 8,7 % 8,2 %
Баруун Энэтхэгчүүд (испани гаралтнууд ороогүй) 5,1 % 6,9 % 7,5 %
Хятадууд 3,3 % 4,5 % 5,3 %
Ирландчууд 5,4 % 5,3 % 5,1 %
Германчууд 3,9 % 3,2 % 3,3 %
Америкчууд 2,1 % 3,0 % 3,3 %
Мексикчүүд 0,8 % 2,3 % 3,2 %
Оросууд 3,3 % 3,0 % 3,0 %
Энэтхэгчүүд 1,3 % 2,1 % 2,8 %
Польшууд 2,9 % 2,7 % 2,7 %
Британичууд 2,1 % 2,3 % 2,7 %
Хар Африкчууд 0,7 % 1,5 % 2,2 %
Солонгосчууд 1,0 % 1,1 % 1,1 %
Арабчууд 0,6 % 0,9 % 1,1 %
Грекчүүд 1,0 % 1,0 % 1,0 %
бусад үндэстэн 31,8 % 37,1 % 38,0 %
гарал нь үл мэдэгдэгдэх 12,3 % 4,5 % мэдээлэл байхгүй
Нью-Йорк хотын төв хэсэг

Газар зүйн байрлал[засварлах | кодоор засварлах]

Нью-Йорк хот нь АНУ-ын зүүн хойд хэсэг буюу Нью-Йорк мужийн зүүн өмнөд хэсэгт 10 сая хүн амтай оршдог бөгөөд Бостон хот болон Вашингтон хотын дунд байрладаг. Байгалийн тогтоц боомт руу, мөн Атлантын далай руу урсдаг Хадсон голын эх дээр байрласан нь тус хотыг худалдааны хот болгон хөгжүүлэхэд гол нөхцөл болсон. Нью-Йорк хот нь Манхаттан, Статэн Арал болон Лонг Арал гэсэн 3 арал дээр байгуулдсан нь газар хомсдоход хүрч байгаагийн зэрэгцээ хүн амын өндөр нягтшралын асуудалтай тулгарч байна.

Уур амьсгал[засварлах | кодоор засварлах]

Нью-Йорк хот
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
81
 
3
-4
 
 
77
 
4
-3
 
 
91
 
9
1
 
 
99
 
15
6
 
 
97
 
20
11
 
 
93
 
25
17
 
 
97
 
28
20
 
 
87
 
28
20
 
 
84
 
24
16
 
 
73
 
18
10
 
 
93
 
12
5
 
 
87
 
6
-1
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: [2]
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Нью-Йорк хот
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 3.1 4.2 8.9 14.6 19.8 25.0 28.2 27.7 23.9 18.2 12.1 5.9 Ø 16
Мин. Температур (°C) −3.9 −3.2 1.1 6.0 11.3 16.6 20.1 19.6 15.6 9.6 4.7 −0.8 Ø 8.1
Тунадас (мм) 80.5 76.7 91.2 99.1 96.5 92.7 96.5 86.6 83.8 73.2 92.7 86.9 Σ 1,056.4
Бороотой өдөр (d) 8.3 7.6 9.0 8.6 9.2 8.7 7.8 7.4 6.6 6.1 8.1 8.7 Σ 96.1
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
3.1
−3.9
4.2
−3.2
8.9
1.1
14.6
6.0
19.8
11.3
25.0
16.6
28.2
20.1
27.7
19.6
23.9
15.6
18.2
9.6
12.1
4.7
5.9
−0.8
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
80.5
76.7
91.2
99.1
96.5
92.7
96.5
86.6
83.8
73.2
92.7
86.9
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: [2]

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: New York City – Викимедиа дуу дүрсний сан
  • NYC.gov - Нью Йоркийн албан цахим хуудас
  • NYCvisit.com - Аялал жуулчлалын албан ёсны цахим хуудас
  • NYCityMap - Нью Йорк хотын интерактив газрын зураг - метроны буудал, хаалгатай

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. Population in New York City, New York Times
  2. WMO: World Weather Information Service