Украин хэл
| Украин хэл | |
|---|---|
| українська мова | |
| Өөрийн нэр | [ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ ˈmɔʋɐ] |
| Тархалт | Украин |
| Бүс нутаг | Зүүн Европ |
| Угсаатан | Украинчууд |
Төрөлх хэлтэн | Төрөлх: 33 сая (2024)[1] Хоёрдогч: 6.0 сая (2024)[1] |
Эрт хэлбэр | Прото Энэтхэг-Европ
|
| Аялга |
|
| Кирилл (Украин цагаан толгой) Украин брайл үсэг | |
| Албан ёсны хэрэглээ | |
Улс |  Украин |
Орон нутаг | |
| Тохируулагч байгууллага | Украины Үндэсний Шинжлэх Ухааны Академи: Украин хэлний хүрээлэн, Украин хэл-мэдээллийн сан, Потебня хэл судлалын хүрээлэн |
| Томьёолбор | |
| ISO 639-1 | uk |
| ISO 639-2 | ukr |
| ISO 639-3 | ukr |
| Глоттолог | ukra1253 Ukrainian |
| Linguasphere | 53-AAA-ed < 53-AAA-e |
 Украин хэлээр ярьдаг ертөнц:
Украин хэл олонхын хэл Украин хэл цөөнхийн хэл | |
Украин хэл (украин. Українська мова) нь Энэтхэг-Европ хэлний язгуур, Слав хэлний бүлэгт багтах хэл юм. Украинчуудын үндсэний хэл.
Украин улсын газар нутагт украин хэл дэлгэр байдаг бөгөөд Орос, Белорусь, Казахстан, Польш, Словак, Румын, Молдав, Унгар, Серби улсад болон Канад, АНУ, Аргентин, Австрали дахь украин цагаачдын үр удам дунд дэлгэрсэн хэл юм. Украин улсын албан ёсны хэл.
Дэлхий нийтэд өнөө үед 36-45 сая хүн украин хэлээр ярьдаг байна.
Зүүн слав хэлнүүдийн нэгэн адил украин хэл нь эртний орос хэлний аялгуун дээр үндэслэн гарсан гэж үздэг. Эртний Оросын өмнөд аялгууг бие даасан хэл болгон хуваахад Киевийн Рус улс төрийн задрал, дараа нь Украины нутаг дэвсгэр Литвийн Их Гүнт улсад орж, Баруун Орос хэлийг хуучин Украин, хуучин Беларусь хэл гэх албан ёсны бичгийн хэлний статустай байв.
Иван Котляровскийг украин уран зохиолын хэл үндэслэгч гэж үздэг бөгөөд Тарас Шевченкогийн уран бүтээл мөн украин уран зохиолын хэлэнд ихээхэн хувь оруулсан юм. Эртний бүтээлүүд: XIV—XV зууны украины хуул зүйн болон бусад баримт бичгүүд, Пересопницкий Евангелие (1556—1561); «Ключ царства небесного» Максим Смотрицки (Мелетий, 1587), «Евангелие Негалевского» (1581), «Креховский Апостол» (1563—72), «Извещение краткое о латинских прелестих» Иоан Вишенски (1588), «Зерцало богословии» Кирилл Ставровецки (1618) болон бусад.
Украин цагаан толгой
[засварлах | кодоор засварлах]| А а | Б б | В в | Г г | Ґ ґ | Д д | Е е |
| Є є | Ж ж | З з | И и | І і | Ї ї | Й й |
| К к | Л л | М м | Н н | О о | П п | Р р |
| С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц | |
| Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ь ь | Ю ю | Я я |
-
Harta e dialekteve dhe nëndialekteve të Ukrainës (2005). (2005). -
Криворивня дахь Иван Франкогийн музейд зориулсан Украин хэл дээрх замын тэмдэг. -
-
Украины гар
Украин хэлний газарзүйн зураг
[засварлах | кодоор засварлах]
-
Shumica vetë-të ashtuquajturit "amtare" (jo domosdoshmërisht zakonisht të folur) të gjuhës nga lokaliteti -
Украин -
орос -
Украйн хэл (улаан багана), орос хэл (цэнхэр багана) -ийг хүлээн зөвшөөрөх -
-
Оросын эзэнт гүрэн дэх украин хэлээр ярьдаг хүмүүс (1897) -
Украин: 1897
Гадаад холбоосууд
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ 1.0 1.1 Украин хэл at Ethnologue (27th ed., 2024) Загвар:Closed access
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 "List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Status as of: 21/9/2011)". Европын Зөвлөл. Эх хувилбараас архивласан: 18 January 2012. Татаж авсан: 2012-05-22.
- ↑ "National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic". Vlada.cz. Архивласан огноо 7 June 2012. Татаж авсан: 2012-05-22.
- ↑ "Implementation of the Charter in Hungary". Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Эх хувилбараас архивласан: 27 February 2014. Татаж авсан: 16 June 2014.
- ↑ "Русский союз Латвии будет сотрудничать с партией Социалистов Молдовы". Rusojuz.lv. Latvian Russian Union. Эх хувилбараас архивласан: 18 August 2017. Татаж авсан: 18 August 2017.