Чита

Чита
Чита
Flag of Чита
Чита Сүлд
Байршил: Чита
Map
Чита is located in Орос
Чита
Чита
Байршил: Чита
Чита is located in Өвөр Байгалын хязгаар
Чита
Чита
Чита (Өвөр Байгалын хязгаар)
Солбицол: 52°03′N 113°28′E / 52.050°N 113.467°E / 52.050; 113.467Солбицол: 52°03′N 113°28′E / 52.050°N 113.467°E / 52.050; 113.467
Улс Орос
Холбооны субъектӨвөр Байгалын хязгаар[1]
Засаг захиргааны тойрогЧита дүүрэг[1]
Байгуулагдсан1653[2]
Одоогийн статус7 сарын 11, 1851
Засаг захиргаа
  Хотын даргаЕвгений Ярилов
Өндөр
650 м (2,130 фут)
Хүн ам
  Нийт324,444
  Тооцоо 
(2018)[4]
349,005 (+7.6%)
  Байр56-д (2010 онд)
  Нийслэл ньӨвөр Байгалын хязгаар,[1] Чита дүүрэг[1]
  Хотын тойрогЧита хотын тойрог[5]
  Нийслэл ньЧита хотын тойрог[5]
Цагийн бүсUTC+9 ([6])
Шуудангийн код[7]
672000–672051
Залгах код(ууд)+7 3022
OKTMO ID76701000001
Вэб сайтwww.admin.chita.ru

Чит (бур. Шэтэ ; Орос: Чита) бол ОХУ-ын Өвөр Байгалын хязгаар болон Чита дүүргийн төв, Сибирийн төмөр замын чухал өртөө бүхий Чита голын эрэг дээр оршиж буй хот юм.

Дэвсгэр нутгийн талбай — 534 км², хотын хүн ам— 333 679 (2023 он).

Эрчим хүчний болон хүнсний аж үйлдвэрлэлтэй.

Түүх[засварлах | кодоор засварлах]

1660-1670 оны орчим суурин болж байгуулагдсан гэж үздэг.

1851 онд энэ нь хотын статусыг авч, Өвөрбайгалийн бүс нутгийн төв болж, Транс-Байгалийн казакуудын армийн захиргаа энд байрладаг байв.

1897 онд Чита хотоор дамжин Транссибирийн төмөр зам баригдсан. 1899 оны 7-р сарын 15 -нд одоогийн өртөөний барилгын суурийг тавьж, Чита-Сретенск төмөр замын хэсгийн дагуу хөдөлгөөн эхэлсэн байна. 1900 онд төмөр зам баригдаж дууссаны дараа Чита нь Өвөрбайгалийн хамгийн том тээврийн төв, аж үйлдвэрийн төв болсон ажээ.

1905 оны Оросын хувьсгалын үеэр энэ хотод Читийн Бүгд Найрамдах Улс байгуулагдаж байжээ.

Чита хот 1930 онд байгуулагдсан бөгөөд 1995 оны 4-р сараас олон улсын статустай болсон "Кадала" нисэх онгоцны буудалтай.

Уур амьсгал[засварлах | кодоор засварлах]

Чита
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
2
 
-18
-33
 
 
3
 
-12
-30
 
 
3
 
-2
-19
 
 
10
 
8
-7
 
 
24
 
17
0
 
 
59
 
24
7
 
 
104
 
25
11
 
 
84
 
23
9
 
 
37
 
16
1
 
 
10
 
6
-8
 
 
5
 
-7
-20
 
 
4
 
-16
-29
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: Roshydromet
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Чита
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) −17.9 −12.1 −1.6 8.1 17.0 23.7 25.0 22.5 16.1 6.0 −6.7 −16.1 Ø 5.4
Мин. Температур (°C) −32.5 −29.9 −18.9 −7.4 0.2 7.1 11.2 9.0 1.3 −8.0 −20.0 −28.6 Ø −9.6
Тунадас (мм) 2 3 3 10 24 59 104 84 37 10 5 4 Σ 345
Бороотой өдөр (d) 1 1 1 2 4 8 11 10 6 2 1 1 Σ 48
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
−17.9
−32.5
−12.1
−29.9
−1.6
−18.9
8.1
−7.4
17.0
0.2
23.7
7.1
25.0
11.2
22.5
9.0
16.1
1.3
6.0
−8.0
−6.7
−20.0
−16.1
−28.6
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
2
3
3
10
24
59
104
84
37
10
5
4
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: Roshydromet

Хамтрагч хотууд[засварлах | кодоор засварлах]

Чита хотын хамтран ажилладаг хотуудад:

  • ХятадХятад Хайлаар, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс, 1992 оноос хойш
  • ЯпонЯпон Чита, Япон Улс, 1994 оноос хойш
  • Монгол УлсМонгол Улс Чойбалсан, Монгол Улс, 1995 оноос хойш
  • Америкийн Нэгдсэн УлсАмерикийн Нэгдсэн Улс Абилин, Америкийн Нэгдсэн Улс, 1996 оноос хойш
  • ХятадХятад Манжуур, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс, 1999 оноос хойш

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Чита – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
Wiktionary
Wiktionary
Wiktionary: Чита – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Ref468
  2. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Founded
  3. Russian Federal State Statistics Service (2011). "Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1" [2010 All-Russian Population Census, vol. 1]. Всероссийская перепись населения 2010 года [2010 All-Russia Population Census] (in Russian). Federal State Statistics Service. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  4. "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Retrieved 23 Нэгдүгээр сар 2019.
  5. 5.0 5.1 Law #316-ZZK
  6. "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (in Russian). 3 June 2011. Retrieved 19 January 2019.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  7. Почта России. Информационно-вычислительный центр ОАСУ РПО. (Russian Post). Поиск объектов почтовой связи (Postal Objects Search) (Орос хэлээр)