Хакас

Оросын холбооны махбод, харьяат орон Бүгд Найрамдах Хакас Улс Хакас Республиказы (хакас) Республика Хакасия (орос) Сүлд туг Сүлд тэмдэг Улс Орос (ОХУ) Холбооны тойрог Сибирийн ХТ Эдийн засгийн бүс Дорно Сибирийн ЭЗБ Засаг захиргааны нэгж Бүгд Найрамдах Улс Нийслэл Абакан Нутгийн хуваарь 13 нутаг = 5 хот + 8 район Газар нутаг 61,569 км² (46-р том) Хүн ам (2013) 533,025 хүн (71-р олон) Нягт сийрэг 8.7 хүн/км² Хакасын ард түмэн Хакасынхан (2010) Орос үндэстэн (80.3 %) Хакас ястан (12.0 %) Албан хэл бичиг Орос, Хакас Орон, ЗГ-ын тэргүүн Виктор Зимин Хууль тогтоох газар Дээд зөвлөл Түүхэн он цаг 1930-10-20 — ХакӨЗМ 1991–1992 — огцом дэвшсээр 1992 он — БНХакУ Цагийн бүс НЗНЦ +10, +11, +12 Шуудан хаяг 655000–655999 Нутгийн томъёо 19 / 95 / RU-KK Цахим газар r-19.ru  (орос.)

Хакас (Орос: Хакасия) — Орос улсын харьяат орон. Өдгөө Оросын Холбооны Улсын 83 махбод, Бүгд Найрамдах Улсын нэг юм. Сибирийн холбооны тойрог, Дорнод Сибирийн эдийн засгийн бүст хамаарна.

Хакас нутаг 17-р зуунаас Оросын Хаант Улсын мэдэлд орсон бөгөөд 1930 онд ЗХУ-ын Хакасийн өөртөө засах муж болон байгуулагдаж 1992 онд ОХУ-ын Бүгд Найрамдах Хакас Улс (БНХакУ) болж зэрэг ахисан.

61мянган км² газар нутаг, 533 мянган хүнтэй. Нийслэл — Абакан (176 мянган хүн).

Орос (82%), хакас (12%) зэрэг ард түмэн нутаглах ба христ, бөө, тэнгэр шүтлэг дэлгэрсэн.

Орос, хакас хоёр хэл албан ёсных боловч дан оросоор ажил хэрэг явагддаг.

Хакас орны нутаг дэвсгэр эхлээд 5 хот, 8 аймагт (район) хуваагдана.

Газар зүй

Хакас орон дорно Сибирийн өмнөд хэсэгт Красноярскийн хязгаар, Тува, Бүгд Найрамдах Алтай Улс, Кемерово мужаар хүрээлүүлэн оршдог. Хойноос урагш 460 км, баруунаас зүүнш 200 километр сунан тогтсон.

Нутгийн гуравны хоёр нь уулархаг. Баруун ба өмнөд талаараа Кузнецкийн Алатау, Абаканы нуруу тогтсон. Уулаараа ой модтой. Нутгийн зүүн тал Минусын хотгорт хамаарна. Зүүн хилээр Енисей мөрөн урсах ба Абакан гол хөндлөн уршсаар түүнд цутгана. Мөн Томь, Чулымь гол урсдаг.

Ашигт малтмал

Чулуун нүүрс, төмрийн хүдэр, төмөрлөг бус ашигт малтмал, зэс, молибден, хар тугалга, алт, барилгын материалын орд газруудтай.

Түүх

Хакасууд нь Түрэг хэлний бүлгийн Хакас хэлээр ярилцдаг ард түмэн бөгөөд Киргизтэй түүхийн хувьд холбоотой. Киргизүүд анх Монголын баруун хойно нутагладаг байсан нь батлагдсан бөгөөд хожим баруун урагш нүүхэд үлдэж хоцорсон нь хакасууд гэх таамаглал байдаг. Хакасууд Енисей мөрний дунд биед нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэн амьдарч иржээ.

Түрэг, Уйгурын ханлигуудтай тэмцэж, 13-р зуун хүртэл тусгаар байдлаа хадгалж ирсэн боловч Чингис хааны Их Монгол Улсын захиргаанд нэгдсэн аж.

Улмаар 17-р зуунд Оросын мэдэлд шилжсэн байна.

1930 оны 10 сарын 10-нд Хакас муж байгуулагдсан бөгөөд 1991 онд Бүгд Найрамдах Улс болсон байна.

Нутгийн хуваарь

Нэгж	Оросоор	Тоо	Нутгийн нэр
хот	городской округ	5	Абаза | Абакан | Саяногорск | Сорск | Черногорск
аймаг	район	8	Алтай | Аскиз | Бея | Боград | Оржоникизе | Таштып | Усть-Абакан | Шира

Эдийн засаг

Улаан буудай, эрдэнэшиш тариална. Мал аж ахуйн уламжлалтай.

Чулуун нүүрс, төмөрлөг, үнэт металлын олборлох аж ахуй, мод боловсруулах үйлдвэрлэл хөгжсөн.

Зураг

 Commons: Khakassia – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

• 

  Мод

• 

  Чулуу

• 

  Газрын зураг

• 

  Тариалан