Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Тогтолцоо

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага өөрөө НҮБ-ын дүрмээр байгуулагдсан зургаан үндсэн байгууллагатай.

НҮБ-ын системд тус тусад нь удирддаг сан, хөтөлбөр, судалгаа, сургалтын хүрээлэн зэрэг туслах байгууллагууд орно.^[1]^[2] Эдгээр байгууллагуудын зарим нь 1945 онд Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагыг үүсгэн байгуулагдахаас өмнө байсан бөгөөд Үндэстнүүдийн Лиг татан буугдсаны дараа өвлөн авсан.

НҮБ-ын тогтолцооны зарим байгууллагЫн болон НҮБ-ын тогтолцоонд албан ёсоор ороогүй Дэлхийн Худалдааны Байгууллагын гүйцэтгэх удирдлагууд,^[3]^[4]^[5] Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Системийн Гүйцэтгэх захирлуудын Зохицуулах зөвлөлд суудалтай.^[6] НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар ахлуулдаг энэ байгууллага НҮБ-ын тогтолцооны байгууллагуудын ажлыг зохицуулах зорилгоор жилд хоёр удаа хуралддаг.

Зургаан үндсэн байгууллага[засварлах | кодоор засварлах]

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага өөрөө НҮБ-ын дүрмээр байгуулагдсан зургаан үндсэн байгууллагатай:

НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей — НҮБ-ын бүх гишүүн орнуудын зөвлөлдөх хурал —	НҮБ-ын Нарийн Бичгийн Даргын Газар — НҮБ-ын захиргааны байгууллага —	Олон Улсын Шүүх — Олон улсын хуулийн нэгдсэн шүүх —

Улс орнуудад заавал өгөх албагүй зөвлөмж, Аюулгүйн Зөвлөлд (НҮБАЗ) оруулах саналыг шийдвэрлэж болно; НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн саналын дагуу шинэ гишүүдийг элсүүлэх асуудлыг шийдвэрлэдэг; Төсөв баталдаг; НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн байнгын бус гишүүд; НҮБЭЗНЗ-ийн бүх гишүүд; НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга (НҮБ-ын аюулгүй байдлын зөвлөлөөс гаргасан саналын дагуу); мөн Олон Улсын Шүүхийн (ОУШ) арван таван шүүгчийг сонгодог. Улс бүр нэг саналтай.	НҮБ-ын бусад байгууллагыг захиргааны хувьд дэмждэг (жишээлбэл, бага хурал зохион байгуулах, тайлан, судалгаа бичих, төсөв боловсруулах); Дарга нь буюу НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга нь Ерөнхий Ассамблейгаас таван жилийн бүрэн эрхээр сонгогддог бөгөөд НҮБ-ын тэргүүлэх төлөөлөгч юм.	Харьяаллыг нь хүлээн зөвшөөрсөн улс хоорондын маргааныг шийдвэрлэдэг; Хууль зүйн дүгнэлт гаргадаг; Харьцангуй олонхын саналаар дүгнэлт гаргадаг. Тус байгууллагын 15 шүүгчийг НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей есөн жилийн хугацаатай сонгодог.

НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл — Олон улсын аюулгүй байдлын асуудлаар —	НҮБ-ын Эдийн Засаг, Нийгмийн Зөвлөл — Дэлхийн эдийн засаг, нийгмийн асуудлаар —	НҮБ-ын Асрамжийн зөвлөл — Итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэрийг удирдах (одоогоор идэвхгүй) —

Олон улсын энх тайван, аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй; Заавал биелүүлэх тогтоол гаргаж болно; Арван таван гишүүнтэй: хориг тавих эрхтэй таван гишүүн болон арван сонгогдсон гишүүн.	Улс орнуудын эдийн засаг, нийгмийн асуудлаарх хамтын ажиллагааг хариуцдаг; НҮБ-ын олон тооны төрөлжсөн агентлагуудын хамтын ажиллагааг зохицуулдаг; Ерөнхий ассамблейгаас сонгогдсон 54 гишүүнтэй бөгөөд гурван жилийн хугацаатай бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхээр сонгогддог.	Өмнө нь Үндэстнүүдийн Лигийн мандат байсан колонийн эзэмшил газруудыг удирдахаар анх байгуулагдсан; Сүүлчийн итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэр болох Палау тусгаар тогтнолоо олж авснаас хойш 1994 оноос хойш идэвхгүй болсон.

Ерөнхий Ассамблей[засварлах | кодоор засварлах]

Гол өгүүлэл: НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Ерөнхий Ассамблей (НҮБЕА/ЕА) нь НҮБ-ын бүх гишүүн орнуудаас бүрддэг бөгөөд төлөөлөгчдөөс сонгогдсон ерөнхийлөгчийн дор жилд нэг удаа ээлжит чуулганаар хуралддаг. Бүрэн эрх нь НҮБ-ын төсөвт хяналт тавих, Аюулгүйн Зөвлөлийн байнгын бус гишүүдийг томилох, НҮБ-ын бусад хэсгээс тайлан хүлээн авах, Ерөнхий Ассамблейн тогтоолын хэлбэрээр зөвлөмж гаргах юм.^[8] Мөн олон тооны туслах байгууллагуудыг байгуулсан.^[9]

Аюулгүйн Зөвлөл[засварлах | кодоор засварлах]

Гол өгүүлэл: НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл

НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл нь олон улсын энх тайван, аюулгүй байдлыг сахин хамгаалах үүрэгтэй. НҮБ-ын дүрэмд заасан эрх мэдэлд энхийг сахиулах ажиллагаа явуулах, олон улсын хориг арга хэмжээ авах, цэргийн ажиллагаа явуулах зөвшөөрөл олгох зэрэг багтана. Бүрэн эрхийг НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн тогтоолоор хэрэгжүүлдэг.

Аюулгүйн Зөвлөл анх 1946 оны 1 сарын 17-нд Лондонгийн Вестминстер дэх Сүмд хуралдсан. Анхны хурлаас хойш тасралтгүй хуралдаж байгаа тус зөвлөл Парис, Аддис-Абеба зэрэг олон хотод, мөн Нью-Йорк хот дахь НҮБ-ын төв байранд одоогийн байнгын байрандаа уулзалт хийсэн.

Аюулгүйн Зөвлөл нь 15 гишүүнтэй: хориг тавих эрхтэй байнгын таван гишүүн (Хятад, Франц, Орос, Их Британи, АНУ) болон хоёр жилийн хугацаатай сонгогддог байнгын бус 10 гишүүнээс бүрддэг. Энэхүү үндсэн бүтцийг НҮБ-ын дүрмийн 5-р бүлэгт тусгасан. Аюулгүйн Зөвлөлийн гишүүд Нью-Йорк дахь НҮБ-ын төв байранд үргэлж байх ёстой бөгөөд ингэснээр Аюулгүйн Зөвлөл нь хүссэн үедээ хуралдах боломжтой.

Эдийн Засаг, Нийгмийн Зөвлөл[засварлах | кодоор засварлах]

Гол өгүүлэл: НҮБ-ын Эдийн Засаг, Нийгмийн Зөвлөл

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Эдийн засаг, Нийгмийн Зөвлөл (НҮБЭЗНЗ) нь НҮБ-ын төрөлжсөн 15 агентлаг, тэдгээрийн чиг үүргийн комисс, таван бүс нутгийн комиссын эдийн засаг, нийгэм, холбогдох ажлыг зохицуулах үүрэгтэй. НҮБЭЗНЗ нь 54 гишүүнтэй; жил бүрийн долдугаар сард дөрвөн долоо хоногийн хуралдаан зохион байгуулдаг. 1998 оноос хойш жил бүрийн дөрөвдүгээр сард Дэлхийн Банк, ОУВС-гийн гол хороодыг тэргүүлдэг Сангийн сайд нартай уулзалт зохион байгуулж ирсэн. НҮБЭЗНЗ нь олон улсын эдийн засаг, нийгмийн асуудлыг хэлэлцэх, гишүүн орнууд болон НҮБ-ын тогтолцоонд чиглэсэн бодлогын зөвлөмж боловсруулах төв индэр болдог.^[10]

Нарийн Бичгийн Даргын Газар[засварлах | кодоор засварлах]

Гол өгүүлэл: НҮБ-ын Нарийн Бичгийн Даргын Газар

НҮБ-ын Нарийн бичгийн дарга нарын газрыг НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга удирдаж, дэлхий даяарх олон улсын төрийн албан хаагчдаас бүрддэг. НҮБ-ын байгууллагуудын уулзалтад шаардлагатай судалгаа, мэдээлэл, хэрэгслээр хангадаг. Түүнчлэн НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл, НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей, НҮБ-ын Эдийн засаг, Нийгмийн Зөвлөл болон НҮБ-ын бусад байгууллагуудаас өгсөн үүрэг даалгаврыг гүйцэтгэдэг. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Дүрэмд ажилтнуудыг газарзүйн өргөн хүрээнд элсүүлэхийн ач холбогдлыг харгалзан "үр ашиг, ур чадвар, шударга байдлын хамгийн өндөр стандарт"-ыг баримтлан сонгоно гэж заасан байдаг.

Дүрэмд ажилтнууд НҮБ-аас бусад эрх бүхий байгууллагаас заавар авахгүй, зааварчилгаа авах ёсгүй гэж заасан байдаг. НҮБ-ын гишүүн орон бүр нарийн бичгийн дарга нарын газрын олон улсын шинж чанарыг хүндэтгэж, ажилтнуудад нөлөөлөхийг оролдохгүй байхыг үүрэг болгосон. Боловсон хүчний сонгон шалгаруулалтыг ерөнхий нарийн бичгийн дарга дангаараа хариуцдаг.

НҮБ-ын Хүний эрхийн Дээд Комиссарын газар (OHCHR)
НҮБ-ын Мансууруулах бодис, гэмт хэрэгтэй тэмцэх алба (UNODC)
НҮБ-ын Дотоод хяналтын алба (UN-OIOS)
НҮБ-ын Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах газар (UNDRR, хуучнаар UNISDR)

Олон Улсын Шүүх[засварлах | кодоор засварлах]

Гол өгүүлэл: Олон Улсын Шүүх

Олон улсын шүүх нь НҮБ-ын үндсэн шүүхийн байгууллага юм. Нидерландын Хааг дахь Энхтайвны ордонд байрладаг. Үндсэн чиг үүрэг нь улс орнуудаас өөрт нь ирүүлсэн эрх зүйн маргааныг шийдвэрлэх, зохих эрх бүхий олон улсын байгууллага, агентлагууд, НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейгаас ирүүлсэн хууль эрх зүйн асуудлаар зөвлөх дүгнэлт өгөх юм.

Асрамжийн зөвлөл[засварлах | кодоор засварлах]

Гол өгүүлэл: НҮБ-ын Асрамжийн зөвлөл

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын үндсэн байгууллагуудын нэг болох Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Асрамжийн зөвлөл нь итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэрийг оршин суугчдынхаа ашиг сонирхол, олон улсын энх тайван, аюулгүй байдлын үүднээс удирдах зорилгоор байгуулагдсан. Итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэрүүд (тэдгээрийн дийлэнх нь Үндэстнүүдийн Лигийн хуучин мандат буюу Дэлхийн 2-р дайны төгсгөлд ялагдсан үндэстнүүдээс авсан нутаг дэвсгэрүүд) одоо бүгд тусдаа улс эсвэл хөрш зэргэлдээх тусгаар тогтносон улсуудтай нэгдэх замаар өөрөө өөрийгөө удирдах буюу тусгаар тогтнолоо олж авсан. Сүүлийнх нь 1994 оны арванхоёрдугаар сард НҮБ-ын гишүүн улс болсон Номхон далайн арлуудын итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэрийн нэг хэсэг байсан Палау байв.

Сан болон хөтөлбөрүүд, эрдэм шинжилгээ, сургалтын хүрээлэнгүүд болон бусад байгууллагууд[засварлах | кодоор засварлах]

Тус тусад нь удирддаг сан, хөтөлбөрүүд, эрдэм шинжилгээ, сургалтын хүрээлэнгүүд болон бусад туслах байгууллагууд нь НҮБ-ын бие даасан туслах байгууллага юм.^[2]

Сан болон хөтөлбөрүүд[засварлах | кодоор засварлах]

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Ерөнхий Ассамблей түүхэндээ хүмүүнлэгийн болон хөгжлийн тодорхой асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд хэд хэдэн хөтөлбөр, санг байгуулж ирсэн. Эдгээрийг хураамжаас илүүтэйгээр сайн дурын үндсэн дээр санхүүжүүлдэг. Эдгээр байгууллага нь ерөнхий ассемблейд гүйцэтгэх зөвлөлөөр дамжуулан тайлагнадаг.

Сан, хөтөлбөр бүрийг ерөнхий нарийн бичгийн даргын орлогч түвшинд гүйцэтгэх захирал удирдаж, гүйцэтгэх зөвлөл удирддаг. Хуучин нэг сан болох НҮБ-ын Эмэгтэйчүүдийн хөгжлийн сан (UNIFEM) нь НҮБ-ын тогтолцооны бусад элементүүдтэй нэгдэж, 2011 оны 1-р сард НҮБ-Эмэгтэйчүүд хэмээх шинэ байгууллага болсон.

**НҮБ-ын хөтөлбөр, сан**
Товчлол	Агентлаг	Төв байр	Тэргүүн	Байгуулагдсан	Тайлбар
НҮБХХ	НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр	Нью-Йорк хот, АНУ	Ахим Штайнер	1965
ЮНИСЕФ	НҮБ-ын Хүүхдийн Сан	Нью-Йорк хот, АНУ	Кэтрин М. Рассел	1946
НҮБКХС	НҮБ-ын Капитал Хөгжлийн Сан	Нью-Йорк хот, АНУ	Марк Бихлер	1966	НҮБХХ-тэй холбоотой
ДХХ	Дэлхийн Хүнсний Хөтөлбөр	Ром, Итали	Синди Маккейн	1963
НҮББОХ	НҮБ-ын Байгаль орчны хөтөлбөр	Найроби, Кени	Ингер Андерсен	1972
НҮБХАС	НҮБ-ын Хүн амын сан	Нью-Йорк хот, АНУ	Наталия Канем	1969
UN-HABITAT	НҮБ-ын Хүн Амын Нутагшил Суурьшлын Хөтөлбөр	Найроби, Кени	Маймунах Мохд Шариф	1978
НҮБСД	НҮБ-ын Сайн дурынхан	Бонн, Герман	Ричард Диктус	1978	НҮБХХ-тэй холбоотой

Эрдэм шинжилгээ, сургалтын хүрээлэнгүүд[засварлах | кодоор засварлах]

Ерөнхий Ассамблейгаас бие даасан судалгаа, сургалт явуулах зорилгоор төрөл бүрийн хүрээлэнгүүдийг байгуулсан. Нэгэн хуучин байгууллага болох Эмэгтэйчүүдийн хөгжлийг дэмжих олон улсын судалгаа, сургалтын хүрээлэн (INSTRAW) нь НҮБ-ын тогтолцооны бусад элементүүдтэй нэгдэж, 2011 оны 1 сард НҮБ-Эмэгтэйчүүд хэмээх шинэ байгууллага болсон.

Конвенцийн нарийн бичгийн дарга нарын газрууд[засварлах | кодоор засварлах]

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийн тухай конвенц
UNCCD – Цөлжилттэй тэмцэх НҮБ-ын конвенц
UNFCCC – НҮБ-ын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн суурь конвенц
UNCLOS – НҮБ-ын Далайн эрх зүйн тухай конвенцид байгуулагдсан байгууллагууд:
- ISA – Олон улсын далайн ёроолын захиргаа
- ITLOS – Далайн хуулийн олон улсын шүүх

Бусад байгууллага[засварлах | кодоор засварлах]

НҮБ-ын ХДХВ/ДОХ-ын хамтарсан хөтөлбөр (UNAIDS)
Олон улсын худалдааны төв (ОУХТ)
НҮБ-ын Төслийн үйлчилгээний алба (UNOPS)
НҮБ-ын худалдаа, хөгжлийн бага хурал (UNCTAD)

**Бусад байгууллагууд**
Товчлол	Агентлаг	Төв байр	Тэргүүн	Байгуулагдсан	Тайлбар
UNHCR	НҮБ-ын Дүрвэгсдийн асуудал эрхэлсэн дээд комиссар	Женев, Швейцар	Филиппо Гранди	1951
UNIFEM	НҮБ-ын Эмэгтэйчүүдийн хөгжлийн сан	Нью-Йорк хот, АНУ	Инес Альберди	1976	2011 онд НҮБ-Эмэгтэйчүүдтэй нэгдсэн
НҮБ-Эмэгтэйчүүд	НҮБ-ын Хүйсийн эрх тэгш байдал, эмэгтэйчүүдийг чадавхижуулах байгууллага	Нью-Йорк хот, АНУ	Фумзиле Мламбо-Нгкука	2010	Эмэгтэйчүүдийн эрх ашгийг дээшлүүлэх хэлтэс (DAW), Эмэгтэйчүүдийн хөгжлийг дэмжих олон улсын судалгаа, сургалтын хүрээлэн (INSTRAW), Жендэрийн асуудал, эмэгтэйчүүдийн эрх ашгийг дээшлүүлэх тусгай зөвлөхийн алба (OSAGI) болон НҮБ-ын Эмэгтэйчүүдийн хөгжлийн санг нэгтгэснээр байгуулагдсан.
UNRWA	НҮБ-ын Ойрх Дорнод дахь Палестины дүрвэгсдэд тусламж үзүүлэх агентлаг	Газа, Палестин болон Амман, Йордан	Филипп Лазарини	1949

Төрөлжсөн агентлагууд[засварлах | кодоор засварлах]

Гол өгүүлэл: НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагуудын жагсаалт

Төрөлжсөн агентлагууд нь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага болон Эдийн засаг, Нийгмийн Зөвлөл, Зохицуулах Гүйцэтгэх Удирдах Зөвлөлийн зохицуулах механизмаар дамжуулан ажилладаг бие даасан байгууллагууд юм. Each was integrated into the НҮБ-ын дүрмийн 57-р зүйлийн дагуу НҮБ-тай хийсэн хэлэлцээрийн дагуу НҮБ-ын тогтолцоонд тус бүрийг нэгтгэсэн (Дэлхийн Банкны бүлгийн нэг хэсэг болох ICSID ба MIGA-аас бусад).^[6]^[11]

Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага (ХХААБ)
Олон Улсын Иргэний Нисэхийн Байгууллага (ОУИНБ)
Хөдөө аж ахуйг хөгжүүлэх олон улсын сан (ХААХОУС)
Олон Улсын Хөдөлмөрийн Байгууллага (ОУХБ)
Олон улсын Далайн байгууллага (ОУДБ)
Олон Улсын Валютын Сан (ОУВС)
Олон Улсын цахилгаан холбооны байгууллага (ОУЦХБ)
Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын боловсрол, шинжлэх ухаан, соёлын байгууллага (ЮНЕСКО)
НҮБ-ын Аж үйлдвэрийн хөгжлийн байгууллага (НҮБАҮХБ)
Дэлхийн Шуудангийн Холбоо (ДШХ)
Дэлхийн Банк Групп (ДБГ)
- Олон Улсын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк (ОУСБХБ)
- Олон улсын хөгжлийн ассоциаци (ОУХА)
- Олон улсын санхүүгийн корпораци (ОУСК)
- Хөрөнгө оруулалтыг баталгаажуулах олон талт агентлаг (ХОБОТА)
- Хөрөнгө оруулалтын маргааныг шийдвэрлэх олон улсын төв (ХОМЗОУТ)
Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага (ДЭМБ)
Дэлхийн оюуны өмчийн байгууллага (ДОӨБ)
Дэлхийн Цаг Уур Судлалын Байгууллага (ДЦУСБ)
Дэлхийн аялал жуулчлалын байгууллага (НҮБАЖБ)
Олон улсын дүрвэгсдийн байгууллага (ОУДБ); 1952 онд оршин тогтнохоо больсон

Мөн үзэх[засварлах | кодоор засварлах]

Эх сурвалж[засварлах | кодоор засварлах]

↑ "United Nations System - Agreements with the UN system organizations". UNESCO. Sep 19, 2007. Archived from the original on 23 February 2014. Retrieved 11 August 2013.
↑ ^2.0 ^2.1 "Structure and Organization". United Nations. Archived from the original on Mar 9, 2013. Retrieved 22 January 2013.
↑ "NGLS Handbook - Introduction". United Nations Non-Governmental Liaison Service. Archived from the original on 13 May 2013. Retrieved 28 January 2013. The World Trade Organization (WTO) is not officially a part of the UN system ...
↑ "UN System of Organizations". United Nations Global Marketplace. Archived from the original on 12 Гуравдугаар сар 2013. Retrieved 28 Нэгдүгээр сар 2013. ... the World Trade Organization, which is not part of the UN system.
↑ "How to do business with the United Nations" (PDF). Polish Ministry of Foreign Affairs. 2003. Archived from the original (PDF) on 22 Хоёрдугаар сар 2014. Retrieved 28 Нэгдүгээр сар 2013. ... the World Trade Organization, which is not part of the UN system.
↑ ^6.0 ^6.1 Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named CEB
↑ "Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Дүрэм, III бүлэг: Байгууллагууд". Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага. Retrieved 2023-03-06.
↑ CHARTER OF THE UNITED NATIONS: Chapter IV Архивлагдсан 12 Аравдугаар сар 2007 at the Wayback Machine. UN.org.
↑ "UN General Assembly". www.un.org (in англи). Archived from the original on 30 March 2018. Retrieved 6 April 2018.
↑ "Background Information". UN Economic and Social Council. Archived from the original on 31 October 2013. Retrieved 29 June 2017.
↑ Загвар:Cite report p. 148.

[1] "United Nations System - Agreements with the UN system organizations". UNESCO. Sep 19, 2007. Archived from the original on 23 February 2014. Retrieved 11 August 2013.

[un.org-2] 2.0 ^2.1 "Structure and Organization". United Nations. Archived from the original on Mar 9, 2013. Retrieved 22 January 2013.

[Part1-3] "NGLS Handbook - Introduction". United Nations Non-Governmental Liaison Service. Archived from the original on 13 May 2013. Retrieved 28 January 2013. The World Trade Organization (WTO) is not officially a part of the UN system ...

[Part2-4] "UN System of Organizations". United Nations Global Marketplace. Archived from the original on 12 Гуравдугаар сар 2013. Retrieved 28 Нэгдүгээр сар 2013. ... the World Trade Organization, which is not part of the UN system.

[Part3-5] "How to do business with the United Nations" (PDF). Polish Ministry of Foreign Affairs. 2003. Archived from the original (PDF) on 22 Хоёрдугаар сар 2014. Retrieved 28 Нэгдүгээр сар 2013. ... the World Trade Organization, which is not part of the UN system.

[CEB-6] 6.0 ^6.1 Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named CEB

[7] "Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Дүрэм, III бүлэг: Байгууллагууд". Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага. Retrieved 2023-03-06.

[8] CHARTER OF THE UNITED NATIONS: Chapter IV Архивлагдсан 12 Аравдугаар сар 2007 at the Wayback Machine. UN.org.

[9] "UN General Assembly". www.un.org (in англи). Archived from the original on 30 March 2018. Retrieved 6 April 2018.

[10] "Background Information". UN Economic and Social Council. Archived from the original on 31 October 2013. Retrieved 29 June 2017.

[11] Загвар:Cite report p. 148.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]